Trong 3 năm qua, TP. Hà Nội đã xây dựng hàng loạt cầu vượt tại các điểm đen về ùn tắc giao thông, tạo sự thông suốt cho người và phương tiện. Qua quá trình đưa vào khai thác, những cây cầu vượt này đã cho thấy hiệu quả trong việc giải quyết các điểm đen giao thông, cũng như tạo nên biểu tượng về những cây cầu vượt lung linh ánh đèn về đêm, tô điểm thêm vẻ đẹp của Hà Nội.
Tuy nhiên, theo kết luận của Thanh tra Bộ Xây dựng, những “biểu tượng” này đang dần lộ ra nhiều sai phạm, đặc biệt là trong công tác lập, thẩm định và phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công và dự toán xây dựng công trình.
Dự án có mức đầu tư thấp nhất trong 3 dự án bị thanh tra là Dự án cầu vượt tại nút giao đường Nam Hồng với tuyến đường Mai Dịch - Nội Bài, tổng vốn đầu tư 305,801 tỷ đồng. Được khởi công từ ngày 6/4/2012 và đưa vào sử dụng từ ngày 28/12/2012.
Đặc biệt, cầu vượt ngã tư Nguyễn Chí Thanh - Kim Mã (4 làn xe 2 chiều, tổng chiều dài 278 m) cũng được nhắc đến trong kết quả thanh tra của Thanh tra Bộ Xây dựng, với hàng loạt sai phạm.
Đây cũng là cây cầu có tổng mức đầu tư và chi phí xây dựng lớn nhất trong 3 cây cầu được thanh tra. Cụ thể, tổng mức đầu tư của dự án này là 360,5 tỷ đồng, trong đó chi phí xây dựng là 281,6 tỷ đồng. Được khởi công ngày 6/2/2013, sau 8 tháng xây dựng, Dự án đã được đưa vào sử dụng.
Một cây cầu khác cũng nằm trên con đường đẹp nhất Việt Nam và được phát hiện có nhiều sai phạm là cầu vượt Nguyễn Chí Thanh - đường Láng. Dự án này có tổng mức đầu tư là 348,17 tỷ đồng, trong đó chi phí xây dựng là 259,66 tỷ đồng. Được đưa vào sử dụng từ cuối năm 2012, với quy mô 4 làn xe 2 chiều, tổng chiều dài cầu là 315,7 mét, cầu vượt Nguyễn Chí Thanh - đường Láng đã giải quyết hoàn toàn vấn đề ùn tắc trong giờ cao điểm tại nút giao thông này.
Theo kết luận, qua quá trình thanh tra, Đoàn Thanh tra của Bộ Xây dựng đã phát hiện nhiều sai phạm tại cả ba dự án cầu vượt trên.
Trong công tác lập, thẩm tra và phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, cả ba dự án trên đều tính thừa nhiều hạng mục, như bê tông và thép cọc khoan nhồi, khối lượng thép dầm, bu lông cường độ cao, thiết bản vẽ thi công… Đáng kể nhất là tại Dự án cầu vượt Nguyễn Chí Thanh - Kim Mã, sai phạm trong công tác thiết kế bản vẽ thi công làm tăng 1,36 tỷ đồng, trong số đó có việc tính thừa gần 4.000 m2 lưới thép B40 hạng mục hàng rào mặt bằng thi công với số tiền là 594,47 triệu đồng. Tại Dự án cầu vượt nút giao đường Nam Hồng và cầu vượt Nguyễn Chí Thanh - đường Láng, số tiền tăng do sai phạm trong công tác thiết kế lần lượt là 278,35 triệu đồng và 559,12 triệu đồng.
Đối với công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự toán xây dựng công trình, mức sai phạm cao nhất cũng thuộc Dự án cầu vượt Nguyễn Chí Thanh - Kim Mã. Cụ thể, dự án này đã làm tăng giá gói thầu thêm 3,1 tỷ đồng từ các sai phạm áp đơn giá các hạng mục dầm giàn cầu thép, cọc khoan nhồi, bệ, mố, trụ bê tông, bê tông móng tường chắn, nhựa đường, chiếu sáng…
Tại Dự án cầu vượt nút giao đường Nam Hồng, sai phạm trong áp đơn giá làm tăng giá trị dự toán 695,67 triệu đồng, trong đó phần lớn là do dự toán áp đơn giá ống bê tông ly tâm để tính cho cống bê tông cốt thép, làm tăng giá trị dự toán 321,44 triệu đồng.
Tại Dự án cầu vượt Nguyễn Chí Thanh - đường Láng, Thanh tra Bộ Xây dựng đã thống kê sai phạm trong công tác dự toán làm tăng giá trị tới 2,38 tỷ đồng. Phần lớn trong số này là do việc áp đơn giá đổ bê tông cọc khoan nhồi C30 theo đơn giá đổ bằng máy bơm bê tông tự hành, làm tăng giá trị dự toán 748,63 triệu đồng.
Tuy nhiên, trong công tác nghiệm thu, thanh toán, Dự án cầu vượt nút giao đường Nam Hồng là dự án có mức đội giá cao nhất, với tổng số tiền là 14,03 tỷ đồng. Đối với Dự án cầu vượt Nguyễn Chí Thanh - đường Láng, mức đội giá trong công tác này là 12,7 tỷ đồng. Mặc dù có mức đội giá trong công tác thiết bản vẽ thi công và dự toán cao nhất, nhưng Dự án cầu vượt Nguyễn Chí Thanh - Kim Mã lại là dự án có mức tăng thấp nhất trong công tác nghiệm thu, thanh toán, với số tiền tăng là 469,28 triệu đồng.
Đáng chú ý, đơn vị tư vấn lập dự án, tư vấn lập thiết kế bản vẽ thi công và dự toán của cả 3 dự án này đều là Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông - vận tải (TEDI).
Để xử lý các sai phạm trên, ông Phạm Gia Yên, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng đã yêu cầu Sở Giao thông - Vận tải TP. Hà Nội tiến hành xây dựng một số định mức cho phù hợp yêu cầu kỹ thuật và điều kiện thi công cầu thép, trình Chủ tịch UBND TP. Hà Nội quyết định ban hành để chủ đầu tư chỉ đạo lập và phê duyệt lại dự toán gói thầu theo quy định, làm cơ sở để thanh, quyết toán các gói thầu. Đồng thời, yêu cầu Sở Giao thông - Vận tải TP. Hà Nội không thanh toán số tiền trên cho đến khi UBND TP. Hà Nội ban hành định mức, đơn giá chính thức.