Theo Andrew Tilton, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Goldman, trong khi thâm hụt thương mại song phương của Mỹ với Trung Quốc đã giảm phần nào kể từ thời chính quyền ông Trump, thâm hụt với các nhà xuất khẩu châu Á khác đã tăng đáng kể và có thể bị giám sát chặt chẽ hơn.
"Với việc ông Trump và một số người có khả năng được bổ nhiệm tập trung vào việc giảm thâm hụt song phương, có nguy cơ rằng thâm hụt song phương gia tăng cuối cùng có thể thúc đẩy Mỹ áp thuế đối với các nền kinh tế châu Á khác", ông cho biết.
Thuế quan là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu, nhưng quốc gia xuất khẩu không phải trả. Vì vậy, thuế quan của Mỹ sẽ được trả bởi các công ty muốn nhập khẩu sản phẩm vào quốc gia này, làm tăng chi phí của họ.
“Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) và đặc biệt là Việt Nam đã ghi nhận mức tăng trưởng thương mại lớn so với Mỹ”, ông Tilton nhận xét, đồng thời nói cho biết vị thế của Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) phản ánh “vị thế đặc quyền” trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn, trong khi Việt Nam được hưởng lợi từ việc chuyển hướng thương mại từ Trung Quốc.
Năm 2023, thặng dư thương mại của Hàn Quốc với Mỹ đã ghi nhận mức kỷ lục là 44,4 tỷ USD, đây là mức thặng dư lớn nhất của Hàn Quốc đối với bất kỳ quốc gia nào, với xuất khẩu ô tô chiếm gần 30% tổng số lô hàng sang Mỹ.
Xuất khẩu của Đài Loan (Trung Quốc) sang Mỹ trong quý I/2024 cũng đạt mức cao kỷ lục là 24,6 tỷ USD, tăng 57,9% so với cùng kỳ năm ngoái, với mức tăng trưởng xuất khẩu lớn nhất bắt nguồn từ công nghệ thông tin và các sản phẩm nghe nhìn.
Trong khi đó, thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 9 là 90 tỷ USD.
Bên cạnh đó, Ấn Độ và Nhật Bản cũng có thặng dư thương mại với Mỹ, trong đó thặng dư của Nhật Bản vẫn tương đối ổn định và thặng dư của Ấn Độ tăng ở mức vừa phải trong những năm gần đây.
Trong tương lai, nhà kinh tế Andrew Tilton cho rằng, các đối tác thương mại châu Á của Mỹ có thể cố gắng giảm thặng dư thương mại và chuyển hướng sự chú ý thông qua nhiều biện pháp khác nhau, chẳng hạn như chuyển hướng nhập khẩu từ Mỹ khi có thể.
Các nhà phân tích của Barclays cho biết: "Chính sách thương mại là nơi mà ông Trump có thể gây ra hậu quả lớn nhất đối với các nền kinh tế mới nổi châu Á trong nhiệm kỳ thứ hai của ông với tư cách là Tổng thống Mỹ".
Theo đó, các mức thuế mà ông Trump đề xuất rất có thể sẽ gây ra thiệt hại cho các nền kinh tế cởi mở hơn trong khu vực, Đài Loan (Trung Quốc) sẽ dễ bị tác động nhiều hơn so với Hàn Quốc hoặc Singapore.
"Chúng tôi thấy Thái Lan và Malaysia ở giữa, nhưng Thái Lan ước tính sẽ chịu tác động lớn hơn một chút", các nhà phân tích của Barclays cho biết.
Dữ liệu của Mỹ cho thấy thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã thu hẹp xuống còn 279,11 tỷ USD vào năm 2023, từ mức 346,83 tỷ USD vào năm 2016.
“Mặc dù thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã giảm sau khi áp dụng thuế quan trong nhiệm kỳ đầu của chính quyền ông Trump, nhưng khối lượng thương mại đã được chuyển hướng sang các nước thứ ba như Việt Nam, Mexico, Indonesia”, Mari Pangestu, cựu bộ trưởng thương mại Indonesia cho biết.
“Nhưng nếu nhìn vào chuỗi cung ứng, thực tế là hầu hết các thành phần vẫn đến từ Trung Quốc. Chúng tôi gọi đó là kéo dài chuỗi cung ứng. Vì vậy, đối với nhiệm kỳ Trump 2.0, hai điều sẽ xảy ra. Ông ấy sẽ bắt đầu nhận thấy rằng thặng dư thương mại vẫn đang hướng đến Trung Quốc… Điều này sẽ tăng cường các biện pháp bảo hộ không chỉ đối với Trung Quốc, mà còn đối với các quốc gia có thâm hụt song phương với Mỹ”, bà cho biết.
Bất kể vấn đề về thuế quan, Goldman Sachs dự kiến áp lực đối với việc di dời một số chuỗi cung ứng nhất định từ Trung Quốc sang Đông Nam Á, Ấn Độ hoặc Mexico nói riêng sẽ tiếp tục diễn ra.
Tổng thống đắc cử Donald Trump đã tuyên bố ý định áp dụng mức thuế chung từ 10% đến 20% đối với tất cả hàng nhập khẩu, cùng với mức thuế bổ sung từ 60% đến 100% đối với các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc.
Goldman Sachs dự kiến Mỹ sẽ áp dụng mức thuế bổ sung trung bình là 20% đối với các hàng hoá của Trung Quốc trong nửa đầu năm 2025.