Khó cho công ty chứng khoán
Trên sàn chứng khoán hiện có khá nhiều mã cổ phiếu không còn giao dịch như: ALP (CTCP Đầu tư Alphanam), THV (CTCP Tập đoàn Thái Hòa Việt Nam), TLC (CTCP Viễn thông Thăng Long)…, do bị hủy niêm yết vì làm ăn thua lỗ. Tuy nhiên, những cổ phiếu này vẫn còn lưu ký tại VSD. Theo phản ánh của một số công ty chứng khoán, tuy cổ phiếu không còn giao dịch, nhưng VSD vẫn thu phí lưu ký, khiến công ty chứng khoán phải chịu một khoản tổn thất đáng kể do không thu được phí của khách hàng để nộp cho VSD.
Cụ thể, theo phản ánh của một công ty chứng khoán, hiện Công ty có một khách hàng sở hữu 12,9 triệu cổ phiếu THV. Phần lớn số cổ phiếu này là tài sản đảm bảo cho khoản vay tại ngân hàng. CTCP Tập đoàn Thái Hòa Việt Nam đã dừng hoạt động sản xuất, kinh doanh 2 - 3 năm nay.
Khách hàng không có khả năng trả nợ ngân hàng và cũng không có khả năng thanh toán phí lưu ký cổ phiếu THV cho Công ty để trả cho VSD. Công ty chứng khoán đã làm việc với khách hàng, ngân hàng và VSD nhưng chưa có hướng giải quyết do khách hàng không thể rút cổ phiếu vì cổ phiếu đang được cầm cố tại VSD để làm tài sản đảm bảo cho khoản vay ngân hàng.
Trong khi đó, ngân hàng không chấp nhận thanh toán khoản phí lưu ký cho công ty chứng khoán để chuyển trả cho VSD do cổ phiếu không đứng tên ngân hàng. Mặt khác, số cổ phiếu này cũng không thể chuyển nhượng sang tên ngân hàng (theo như thỏa thuận cầm cố cổ phiếu) do VSD yêu cầu phải có sự chấp thuận của ngân hàng.
Bởi vậy công ty chứng khoán cho rằng, với những cổ phiếu không còn đủ điều kiện để được giao dịch và công ty đã ngừng hoạt động kinh doanh dạng như THV, việc VSD thu phí là không hợp lý và sẽ rất khó khăn cho các công ty chứng khoán. Vì vậy đề nghị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), Bộ Tài chính xem xét hủy áp dụng quy định thu phí lưu ký đối với các cổ phiếu không còn giao dịch đang tồn tại.
Ngoài ra, hiện trong số khoảng 1.500 doanh nghiệp đang niêm yết và giao dịch trên sàn HOSE, HNX và UPCoM, có rất nhiều cổ phiếu gần như “chết” thanh khoản vì suốt thời gian dài không ai mua bán. Điều này cũng gây rủi ro khó thu phí lưu ký cổ phiếu đối với các công ty chứng khoán, trong khi họ vẫn phải nộp phí này cho VSD.
“VSD không có quyền thu hay không thu phí lưu ký…”
Một lãnh đạo VSD chia sẻ như vậy với Báo Đầu tư Chứng khoán. Vị này cho biết, cũng giống như công ty chứng khoán, bản thân VSD là đơn vị phải tuân thủ quy định của Bộ Tài chính về chế độ thu, nộp phí lưu ký, không quyết định được việc có thu hay không thu loại phí này.
Điều đó có nghĩa là thẩm quyền quyết định thu hay không thu phí lưu ký cổ phiếu không còn giao dịch là của Bộ Tài chính. Bởi vậy công ty chứng khoán mong đợi UBCK sớm đề xuất Bộ tháo gỡ bất cập trên để giải tỏa áp lực cho họ.
Trong khi chờ Bộ Tài chính xem xét sửa đổi, bổ sung quy định về thu, nộp phí lưu ký, đại diện VSD cho rằng, muốn tránh phát sinh tình huống nhà đầu tư không trả phí lưu ký cổ phiếu cho công ty chứng khoán, khi cổ phiếu bị hủy giao dịch, công ty chứng khoán nên tư vấn cho lãnh đạo doanh nghiệp niêm yết chủ động thực hiện thủ tục rút lưu ký cổ phiếu. Khi đó VSD sẽ có cơ sở để chuyển cổ phiếu từ trạng thái lưu ký sang đăng ký, nên các cổ đông sẽ không phải nộp phí lưu ký.
Trong trường hợp tổ chức phát hành không tích cực làm việc này, thì người sở hữu cổ phiếu có thể chủ động rút chứng khoán ra khỏi hệ thống tài khoản lưu ký chứng khoán của VSD để không phải chịu phí lưu ký. Khi đó tuy cổ phiếu vẫn nằm trên hệ thống đăng ký của VSD, nhưng nhà đầu tư sẽ phải chấp nhận một số thiệt thòi như: không thể truy nhập tài khoản để nắm bắt thông tin, không nằm trong danh sách thực hiện quyền của tổ chức phát hành (nếu phát sinh), đặc biệt là khi muốn bán chứng khoán, nhà đầu tư không thể triển khai ngay, mà phải thực hiện tái lưu ký cổ phiếu, khi đó mất thời gian nên cơ hội bán cổ phiếu tốt có thể đã trôi qua.
