Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước cho biết, Việt Nam đang nằm trong “Danh sách xám” của FATF từ tháng 6/2023 và đang tích cực triển khai các hành động theo khuyến nghị từ tổ chức này.
Tại Diễn đàn “Thị trường tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá” trong khuôn khổ Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia, được Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp tổ chức, Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết, thị trường tài sản mã hóa toàn cầu dự kiến đạt quy mô 5.000 tỷ USD vào năm 2028, với tốc độ tăng trưởng trung bình 30,4% mỗi năm. Trong đó, Bitcoin chiếm tỷ trọng lớn nhất với hơn 51% vốn hóa, khối lượng giao dịch hàng ngày khoảng 57 tỷ USD, chủ yếu diễn ra trên các sàn quốc tế.
Tại Việt Nam, ông Chung cho biết, Bộ Công an đánh giá thị trường cũng phát triển mạnh, với hơn 20 triệu người sở hữu tài sản mã hóa, đứng thứ 5 thế giới. Tuy vậy, ngoài các giao dịch trên sàn quốc tế, hoạt động trao đổi, mua bán tài sản mã hóa giữa cá nhân với cá nhân trên không gian mạng còn được tổ chức theo dạng "chợ đen" như "Mua bán USDT Việt Nam" với gần 400.000 thành viên, "Mua Bán USDT Miền Trung - Trade Coin" với 73.000 thành viên, Chợ đen Bitcoin Remitano USDT" với 13.000 thành viên...
“Đây là những hội nhóm kín mua bán, trao đổi tài sản mã hóa”, ông Chung nói.
 |
Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an phát biểu tại sự kiện |
Cũng theo ông Chung, các tài sản mã hoá đang có xu hướng bị lợi dụng để huy động vốn trái phép và các hoạt động trái phép khác trên không gian mạng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng an ninh quốc gia, trật tự xã hội, thất thoát thuế và công tác điều hành vĩ mô của Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ.
Theo thống kê, trong 5 năm, từ 15/12/2019 - 14/5/2024 đã phát hiện gần 20.000 vụ lừa đảo, liên quan đến hơn 17.000 đối tượng, gây thiệt hại trên 12.000 tỷ đồng. Trong các vụ án, vụ việc lừa đảo chiếm đoạt sản trên không gian mạng, phần lớn tiền do phạm tội mà có được chuyển thành tài sản mã hoá thông qua giao dịch trao đổi, mua bán ngang hàng được tổ chức tại các sàn quốc tế như Binance, HTX, OKX… với giá trị giao dịch hàng ngày lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Xung quanh vấn đề này, bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước cho biết, Việt Nam đang nằm trong “Danh sách xám” của FATF từ tháng 6/2023 và đang tích cực triển khai các hành động theo khuyến nghị từ tổ chức này.
Trong Báo cáo Đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền (Nghị quyết số 71/NQ-CP), Việt Nam đã lựa chọn đánh giá đối với 4 nội dung liên quan đến tài sản ảo, gồm: thứ nhất, nhà cung cấp dịch vụ ví, quản lý tài sản ảo; thứ hai, Quỹ đầu tư tài sản ảo; thứ ba, tài sản mã hóa ổn định; thứ tư, tài sản ảo dạng chứng khoán, tài sản ảo tiện tích, tài sản ảo nền tảng. Kết quả, rủi ro đối với 4 nội dung này đều được xếp hạng ở mức Trung bình cao/Cao.
Tại Diễn đàn, ông Chung lưu ý nguy cơ các sàn giao dịch tài sản mã hoá không được cấp phép thu thập, lưu trữ lượng lớn thông tin khách hàng nhưng không tuân thủ các quy định của Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân…
“Vì vậy, việc giao dịch tài sản mã hoá tại các sàn giao dịch nội địa được cấp phép không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố của các cơ quan quản lý mà còn trực tiếp đảm bảo quyền lợi khách hàng khi có tranh chấp xảy ra. Cần nhanh chóng hoàn thiện hành lang pháp lý và tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý”, ông Chung nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, ông David Chan, Giám đốc Phát triển thị trường tại Hồng Kông, BCG khuyến nghị: “Tài sản kỹ thuật số cũng đề ra những rủi ro mới nên các quốc gia cũng cần có hướng dẫn về quy định và hợp tác công tư để hướng tới mục tiêu phát triển chung”.
 |
Ông David Chan, Giám đốc Phát triển thị trường tại Hồng Kông, BCG |
GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội kiến nghị, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết chuyên biệt về blockchain và tài sản số như là một yếu tố quan trọng trong phát triển bứt phá nền kinh tế nước ta hiện nay. Bên cạnh đó, Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hữu quan có chương trình hoàn thiện khung pháp lý cơ bản về phát triển tài sản số, thị trường tài sản số và blockchain. Đồng thời, thiết lập thiết chế quản lý chuyên trách: Cơ quan quản lý tài sản số trực thuộc Chính phủ hoặc Ủy ban Chứng khoán.
“Sớm thiết lập cơ chế sandbox, thử nghiệm blockchain, token hóa tài sản, NFT, DeFi trên cơ sở hài hòa với pháp luật quốc tế để thu hút đầu tư và phát triển hệ sinh thái start-up blockchain. Đặc biệt, đẩy mạnh bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và an ninh mạng song song với đào tạo nguồn nhân lực về pháp luật và công nghệ blockchain”, ông Lý nêu quan điểm.
Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) nhận định, Luật Công nghiệp Công nghệ số và Nghị quyết 05 của Chính phủ về thí điểm thị trường tài sản mã hóa ở Việt Nam là những bước tiến pháp lý quan trọng. Hai văn bản này sẽ là tiền đề, tạo ra nền móng, khẳng định sự tồn tại của thị trường giao dịch tài sản mã hóa và đưa hoạt động giao dịch tài sản số đi vào nề nếp.
