Đầu tháng 8 vừa qua, Sở GDCK TP. HCM đã nhắc nhở và yêu cầu CTCP Bibica (BBC) giải trình về việc chậm tổ chức ĐHCĐ thường niên lần hai. Trong văn bản giải trình do Chủ tịch HĐQT BBC, ông Jung Woo Lee, đại diện cho cổ đông lớn Lotte có nêu lý do hết sức chung chung rằng: “… Công ty đã có thông báo của HĐQT sẽ tổ chức ĐHCĐ thường niên vào cuối tháng 6/2013. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, Công ty gặp phải một số trở ngại khách quan nên thời gian chuẩn bị kéo dài hơn so với dự kiến”. Nhà đầu tư quan tâm đến BBC không khỏi băn khoăn, “trở ngại khách quan là gì” và đó có phải là lý do hợp lý được chấp nhận trong các biên bản giải trình của một công ty niêm yết? Thực tế, có thể cảm nhận đây là một kiểu giải trình mang tính chất đối phó và có phần coi thường nhà đầu tư, bởi ai cũng hiểu vấn đề ở BBC không phải là trở ngại khách quan, mà là vấn đề mang tính nội bộ giữa các cổ đông.
Hầu hết giải trình thông tin của các DN có nội dung sơ sài, chung chung
Trong hàng loạt giải trình về kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm của DN niêm yết cũng cho thấy việc giải trình sơ sài, đơn giản. Chẳng hạn, nội dung giải trình của CTCP Xây dựng và kinh doanh vật tư (CNT) về việc không trích lập dự phòng hơn 107 tỷ đồng theo khuyến nghị của kiểm toán như sau: “Do đây là khoản nợ của khách hàng có quá trình hợp tác lâu dài trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản. Các khoản nợ được đối chiếu và xác nhận đầy đủ, đồng thời có kế hoạch thanh toán cụ thể trong thời gian tới. Công ty nhận thấy các khoản nợ này đều có khả năng thu hồi nên quyết định không trích lập dự phòng”.
Có thể thấy, đó là những nhận định chủ quan của Ban lãnh đạo CNT. Giải trình không đưa ra được thông tin về các khoản nợ lớn nhất, hay thời gian cuối cùng để thu hồi nợ, hoặc phương án xử lý trong trường hợp Công ty không thu hồi hết 107 tỷ đồng nợ. Như vậy, cổ đông không đủ thông tin để chiết khấu rủi ro 107 tỷ đồng nợ đó vào giá cổ phiếu. Trong trường hợp nợ không có khả năng thu hồi tất cả như nhận định của lãnh đạo CNT thì Công ty lại phải trích lập dự phòng và cổ đông sẽ là người bị thiệt hại khi kết quả kinh doanh có thể giảm sút.
Tương tự, CTCP Chế biến thủy sản và xuất nhập khẩu Cà Mau (CMX) khi giải trình về việc trích lập thêm 127 tỷ đồng hàng tồn kho mà kiểm toán cho rằng, chưa đủ thông tin để xác nhận tính hợp lý, cũng chỉ giải thích là “căn cứ vào giá thế giới”. Còn giá thế giới là bao nhiêu, theo thị trường nào…, không thấy trong bản giải trình.
CTCP Doximexco phải giải trình về hoạt động kinh doanh thua lỗ trong quý II/2013. Công ty liệt kê ra hàng loạt lý do khiến Công ty thua lỗ như việc nuôi cá của Công ty mẹ không đem lại hiệu quả do giá bán giảm sâu, giá xuất khẩu gạo thấp do cạnh tranh quá lớn, công ty con kinh doanh không hiệu quả. Tuy nhiên, nội dung giải trình quá chung chung và thiếu hoàn toàn các thông tin định lượng.
“Nếu trông chờ vào bản giải trình của DN niêm yết để hiểu được thấu đáo những biến động của kết quả kinh doanh, nhất là chuyển từ lãi sang lỗ, hay bản chất của việc hạch toán các chi phí bất thường là điều không thể”, một nhà đầu tư nói.
Để hiểu được thông tin sâu hơn, nhà đầu tư thường phải trông chờ vào bản phân tích cập nhật tình hình DN của những công ty chứng khoán uy tín. Nhiều DN niêm yết vẫn coi giải trình là một nghĩa vụ với Sở giao dịch, chứ không phải là một phương thức thông tin đến cổ đông, nhà đầu tư. Một số DN giải trình chung chung, sau đó phải “nói cho rõ hơn” trên các mặt báo.
Nhiều ý kiến cho rằng, cần có các giải pháp thúc đẩy, nâng cao chất lượng giải trình thông tin của các DN. Chẳng hạn, Sở giao dịch có quyền đánh giá và yêu cầu công ty niêm yết giải trình bổ sung trong trường hợp giải trình chưa thỏa đáng, hoặc mang tính đối phó như trường hợp của BBC nêu trên.
