Năm 2012, giá trị thanh toán bù trừ tăng vọt lên 375.461 tỷ đồng (tính đến 11/2012)
Trái phiếu: nhìn từ thống kê lưu ký
Báo cáo của VSD cho biết, kể từ năm 2010 đến 30/11/2012, liên quan đến hoạt động đăng ký trái phiếu lần đầu, VSD đã thực hiện cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho 247 đợt phát hành, trong đó, trái phiếu nội tệ là 246 lượt với 2.331.928.231 trái phiếu, tương đương 233.192 tỷ đồng theo mệnh giá. Bên cạnh đó, VSD đã thực hiện đăng ký bổ sung 135 đợt cho 1.251.830.000 trái phiếu, tương đương 125.183 tỷ đồng.
Về hoạt động đăng ký tín phiếu, VSD đã thực hiện cấp giấy chứng nhận đăng ký chứng khoán cho 15 đợt phát hành tín phiếu với số lượng tín phiếu đăng ký là 173.500.000 tín phiếu, tương đương 17.350 tỷ đồng.
Cũng theo VSD, giá trị thanh toán bù trừ trên thị trường TPCP chuyên biệt tại VSD trong 3 năm qua là 716.385 tỷ đồng, trong đó, năm 2010 có 176.431 tỷ đồng trái phiếu được thanh toán; năm 2011 là 164.493 tỷ đồng. Sang năm 2012, giá trị thanh toán bù trừ tăng vọt, đến tháng 11/2012 có 375.461 tỷ đồng được thanh toán qua VSD.
3 năm qua, VSD đã đưa ra một số giải pháp kỹ thuật nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các bên thực hiện cũng như rút ngắn quy trình xử lý. Thứ nhất, đã thực hiện cung cấp trước thông tin về các mã trái phiếu, tín phiếu cho tổ chức phát hành để thuận tiện cho các bên khi tham gia vào quá trình đấu thầu và thống nhất thông tin về mã trái phiếu, tín phiếu từ khi phát hành sơ cấp đến giao dịch trên thứ cấp. Thứ hai, VSD đã chỉnh sửa hệ thống, đẩy nhanh quy trình thực hiện việc đăng ký trái phiếu tại VSD để có thể hoàn tất việc đăng ký trái phiếu đấu thầu đúng ngày đến hạn thanh toán tiền mua trái phiếu (T+2) thay vì phải đến ngày T+4 (2 ngày làm việc sau ngày đến hạn thanh toán tiền mua) như trước đây. Đặc biệt đối với tín phiếu kho bạc phát hành qua đấu thầu tại Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước (NHNN), VSD đã phối hợp với các bên thực hiện hoàn tất đăng ký tín phiếu đấu thầu vào ngày làm việc ngau sau ngày đấu thầu.
Về việc lưu ký, hệ thống VSD cho phép các thành viên lưu ký có thể lưu trái phiếu, tín phiếu trúng thầu vào tài khoản của Sở Giao dịch NHNN để giao dịch trên thị trường mở, thay vì phải lưu ký tại tài khoản của thành viên lưu ký sau đó mới làm thủ tục chuyển sang tài khoản của Sở Giao dịch NHNN.
Về việc thanh toán lãi gốc, VSD đã rút ngắn quy trình xử lý đối với hồ sơ thanh toán lãi gốc trái phiếu cho tất cả các TPCP do KBNN phát hành. Theo đó, thời gian từ ngày đăng ký cuối cùng đến ngày thanh toán trái phiếu đã rút xuống còn 6 ngày làm việc, thay vì 10 ngày làm việc như trước đây.
Giải pháp kỹ thuật trên thị trường trái phiếu năm 2013
Theo VSD, cơ quan này đang phối hợp với Sở Giao dịch NHNN trong việc thực hiện lưu ký giấy tờ có giá để giao dịch trên thị trường mở, theo đó đưa ra một số giải pháp cụ thể để rút ngắn thời gian thực hiện giữa các bên tạo điều kiện thuận lợi cho thành viên thị trường. Cụ thể, VSD đứng ra xây dựng công cụ để có thể nhận dạng mã chứng khoán giữa hai bên trong quá trình xử lý giao dịch. Việc này sẽ giúp các bên thống nhất được bộ mã giấy tờ có giá, tạo thuận lợi trong việc tra cứu, xử lý hồ sơ.
Bên cạnh đó là việc xây dựng mẫu biểu chứng từ chung, thống nhất, có thể áp dụng đồng thời tại 2 bên. Qua đó, các thành viên chỉ cần sử dụng một mẫu biểu duy nhất và gửi hồ sơ một đầu và chỉ cần một bên ký xác nhận hiệu lực trên hồ sơ, bên còn lại sẽ căn cứ vào văn bản đã được bên kia xác nhận để thực hiện hạch toán và ghi nhận giao dịch có hiệu lực trong ngày và không cần phải ký xác nhận trên hồ sơ một lần nữa.
Ngoài ra, năm 2013 sẽ xây dựng cổng giao tiếp điện tử giữa Sở Giao dịch NHNN và VSD để hai bên có thể xử lý các giao dịch dưới dạng điện tử và được xác thực bằng chữ ký số nhằm hạn chế xử lý chứng từ giấy, rút ngắn thời gian xử lý giữa hai bên.
Hiện nay, các hoạt động này đã được VSD triển khai đến giai đoạn cuối và dự kiến bắt đầu triển khai vào đầu năm 2013.
Về việc tái cấu trúc hệ thống thanh toán giao dịch TPCP, VSD cho biết, đang xây dựng đề án tái cấu trúc hệ thống thanh toán giao dịch trái phiếu để tách biệt khỏi hệ thống thanh toán giao dịch cổ phiếu. Theo đó, sẽ chuyển chức năng thanh toán tiền giao dịch TPCP từ ngân hàng thương mại sang NHNN và tổ chức lại hệ thống thanh toán TPCP theo phương thức thanh toán tổng tức thời theo thời gian thực vào ngày thanh toán.
Về hoạt động đăng ký, VSD sẽ nghiên cứu xây dựng phần mềm hỗ trợ thực hiện quy trình thanh toán lãi/gốc trái phiếu để có thể rút ngắn thời gian từ ngày đăng ký cuối cùng đến ngày thanh toán trái phiếu còn từ 3 đến 4 ngày làm việc, thay vì 6 ngày làm việc như hiện tại.