Nhận biết đúng bản chất của thị trường và có hành xử hợp lý sẽ giúp NĐT thoát khỏi vòng vây ảnh hưởng của tâm lý thị trường - Ảnh minh họa: Hoài Nam
Thứ nhất, thị trường thiếu hoàn thiện
TTCK Việt
Thứ hai, vấn đề của cơ quan quản lý, CTCK
Cơ quan quản lý đã quá chậm trễ trong việc nâng tầm phát triển của thị trường bằng một hệ thống các quy chuẩn từ niêm yết, giao dịch đến đảm bảo một sân chơi công bằng cho các NĐT, ngăn chặn giao dịch nội gián, giao dịch mang tính làm giá, đẩy nhanh việc hiện đại hóa hệ thống giao dịch, đảm bảo thanh khoản tốt hơn cho thị trường.
Lỗi của CTCK có lẽ là sự từ bỏ vai trò tạo lập thị trường, vai trò định hướng thị trường, trong khi đó vẫn tồn tại những hoạt động xung đột lợi ích với NĐT. Đã từ lâu, CTCK chủ yếu phản ánh những cái đang diễn ra, nhận định thị trường theo kiểu chung chung, đúng sai cũng không phải chịu trách nhiệm. Các CTCK nên tập trung vào việc cung cấp thông tin hơn là nhận định thông tin một cách hời hợt, cổ súy cho một xu hướng mà hầu như ai cũng nhìn thấy.
Thứ ba, thiếu thông tin hỗ trợ
Nhìn chung, tâm lý các NĐT đều rất xấu, đều xác định cơ hội trên thị trường là không nhiều, nếu không có thông tin "mật", không theo một "đội lái" nào đó. Một số ý kiến cho rằng, khi tâm lý xấu bao trùm là thị trường đã đến đáy. Tuy nhiên, theo tôi, thị trường xấu còn có thể xấu hơn, tốt còn có thể tốt hơn và yếu tố chính quyết định đến diễn biến thị trường là nội tại nền kinh tế, tình hình hoạt động sản xuất - kinh doanh của các DN.
Thứ tư, cách hành xử của NĐT
Đa số NĐT có tâm lý mệt mỏi, chán nản, nhưng hành vi của họ ứng với điều kiện thị trường là khác nhau, ít nhất là ở mức độ phản ứng đối với những sự kiện trên thị trường. Trong điều kiện thị trường suy giảm như hiện nay, đầu tư theo phương pháp đầu tư giá trị là khá hợp lý. NĐT nên chú ý đến một số chỉ tiêu sau: 1) DN hoạt động sản xuất - kinh doanh có lãi, bảo đảm EPS từ 3.000 đồng trở lên; 2) Dòng tiền từ hoạt động sản xuất - kinh doanh là dương, tối thiểu bảo đảm trả nợ theo kế hoạch; 3) Lợi suất cổ tức ít nhất là 10%; 4) Tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu nhỏ hơn hoặc bằng 3/7 đối với DN sản xuất và nhỏ hơn hoặc bằng 1 đối với DN thương mại; 5) Chi phí vốn đầu tư (CAPEX) thấp. Chỉ số này có thể thay đổi theo từng ngành và kế hoạch của DN, nhưng cần tránh những DN có kế hoạch hoặc chi phí CAPEX tăng đột biến, bởi điều này không có lợi trong ngắn hạn, đặc biệt khi lãi vay đang ở mức rất cao như hiện nay.
Nhận biết đúng bản chất của thị trường và có hành xử hợp lý sẽ giúp NĐT thoát khỏi vòng vây ảnh hưởng của tâm lý thị trường. Một NĐT thành công có nói: Trong muôn vàn gian khó, còn đó những cơ hội. Cơ hội thực sự chỉ dành cho những NĐT bản lĩnh và trí tuệ.
