Fintech Việt vẫn "ngóng" cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

Quan điểm trên được ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đưa ra tại Hội nghị sơ kết hoạt động các tổ chức hội viên Hiệp hội Ngân hàng là trung gian thanh toán và Fintech 9 tháng năm 2021.

Điểm đáng chú ý là nhu cầu và thói quen tiêu dùng của người dân có sự chuyển hướng từ ngoại tuyến (offline) sang không gian trực tuyến (online), cùng với sự bùng nổ của các sàn thương mại điện tử và bối cảnh giãn cách xã hội ứng phó dịch Covid-19.

Tuy nhiên, theo ông Hùng, hiện hoạt động trung gian thanh toán vẫn gặp phải các khó khăn vướng mắc như trong việc triển khai các biện pháp nhận biết khách hàng.

Đó là việc quy định khách hàng phải có tài khoản tại ngân hàng và liên kết ví với thẻ ngân hàng, điều này gây khó khăn cho một số khách hàng không có tài khoản tại ngân hàng, nhất là với những người ở khu vực nông thôn hay vùng sâu, vùng xa. Đối với khách hàng đã liên kết tài khoản/thẻ thì đều phải đăng ký dịch vụ Internetbanking hoặc Mobilebanking của Ngân hàng.

Bên cạnh đó, khung khổ pháp lý về dịch vụ trung gian thanh toán và Fintech còn thiếu và chưa đồng bộ, do đó vướng mắc khi triển khai thực hiện.

Cụ thể, ngoài Văn bản hợp nhất số 47 có quy định về hoạt động cung ứng ví điện tử thì hiện chưa có văn bản pháp luật điều chỉnh chi tiết nội dung này; chưa có hành lang pháp lý tương ứng giúp cho trung gian thanh toán cung cấp dịch vụ cho một số mô hình đặc thù với nhu cầu ngày càng gia tăng.

Cũng trong vấn đề liên quan, NHNN đã dự thảo và lấy ý kiến các Bộ, ngành dự thảo Nghị định quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động Fintech trong lĩnh vực ngân hàng (sandbox), tuy nhiên, một số quy định tại dự thảo chưa phù hợp với thực tế.

Cơ chế thí điểm Sanbox là một cơ chế mới, phức tạp chưa từng có tiền lệ trong hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật. Đây là một trong những cơ chế rất quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển các sản phẩm dịch vụ tiên tiến của ngân hàng.

Ngoài ra, một số quy định pháp luật hiện hành như quản lý rủi ro, phòng chống rửa tiền đang được thiết kế phù hợp cho hệ thống ngân hàng và có yêu cầu áp dụng tại các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán với mức độ tương đương ngân hàng. Trong khi đối tượng, phạm vi hoạt động và cách thức tổ chức của ngân hàng và tổ chức trung gian thanh toán có nhiều điểm khác biệt, do đó, tổ chức trung gian thanh toán còn gặp một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện.

“Lĩnh vực trung gian thanh toán tại Việt Nam giai đoạn này được đánh giá là rất tiềm năng, phát triển và thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài góp vốn. Sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài giúp các tổ chức trung gian thanh toán Việt Nam có thêm nguồn tài chính, cơ hội học hỏi kỹ năng quản lý, tiếp nhận công nghệ hiện đại nhưng cũng tạo áp lực và cạnh tranh cho các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán trong nước”, ông Hùng nhận định.

Theo đó, Hiệp hội Ngân hàng đề nghị Nhà nước sớm ban hành Nghị định thay thế Nghị định 101/2012/NĐ-CP ngày 12/09/2012 về thanh toán không dùng tiền mặt để tạo hành lang pháp lý cho các Ngân hàng được giao đại lý dịch vụ thanh toán đối với các tổ chức khác, giúp thực hiện Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện và thanh toán không dùng tiền mặt theo chỉ đạo của Chính Phủ đạt hiệu quả.

Đồng thời, sớm ban hành Nghị định quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân để quy định một cách đầy đủ, toàn diện về bảo vệ dữ liệu cá nhân để ngăn chặn, giảm thiểu tình trạng lộ, lọt, mua, bán dữ liệu cá nhân.

Bên cạnh đó, kiến nghị NHNN sớm ban hành các hướng dẫn cụ thể, để các các trung gian thanh toán triển khai dịch vụ hỗ trợ thanh toán cho các hàng hóa dịch vụ ở nước ngoài vừa đảm bảo quy định về quản lý ngoại hối của Nhà nước vừa giúp hoạt động của trung gian thanh toán phát triển, phù hợp thông lệ quốc tế.

“Cơ quan quản lý nhà nước đẩy nhanh việc hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến áp dụng công nghệ số trong hoạt động ngân hàng và ban hành, hướng dẫn triển khai cơ chế thí điểm đối với sản phẩm tài chính mới. Đề xuất bổ sung quy định nhằm nâng cao trách nhiệm của các ngân hàng liên kết trong việc phối hợp với ví điện tử, chia sẻ các thông tin nhận biết khách hàng của ngân hàng để ví điện tử có thể tinh giản được các quy trình thủ tục và thông tin khi mở ví điện tử”, ông Hùng nói.

Cũng theo ông Hùng, Thủ tướng Chính phủ vừa ký quyết định về định danh và xác thực điện tử, vì vậy đề nghị cần sớm xây dựng đưa vào khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm định danh cá nhân thuận tiện, an toàn và chính xác. Trong đó, cho phép các tổ chức cung ứng dịch vụ ví điện tử khai thác dữ liệu công dân có gắn với các yếu tố sinh trắc học trên cơ sở có sự đồng ý của khách hàng nhằm giúp các tổ chức xác thực chính xác khách hàng mở và sử dụng dịch vụ trung gian thanh toán.

Nhuệ Mẫn