Sự hồi sinh ngoạn mục
Thị trường chứng khoán Việt Nam bước vào năm 2025 với không khí tràn ngập sự lạc quan: câu chuyện nâng hạng đến rất gần, kinh tế vĩ mô ổn định và dòng vốn ngoại đang cho thấy những dấu hiệu quay trở lại mạnh mẽ. Quý đầu tiên của năm 2025 diễn ra tương đối suôn sẻ, VN-Index bước vào một đợt tăng trưởng vững chắc. Động lực đến từ sự kết hợp của chính sách tiền tệ nới lỏng được duy trì, tăng trưởng GDP quý I đạt mức ấn tượng và câu chuyện nâng hạng ngày càng rõ nét.
Tuy nhiên, bữa tiệc của nhà đầu tư đã đột ngột kết thúc vào tháng 4, với “cơn bão” mang tên “thuế đối ứng”. Những tuyên bố cứng rắn từ Tổng thống Mỹ, ông Donald Trump về khả năng áp đặt một biểu thuế quan mới, khắc nghiệt hơn đã giáng một đòn chí mạng vào thị trường chứng khoán toàn cầu. Với một nền kinh tế có độ mở lớn và phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu như Việt Nam, tác động gần như là ngay lập tức. Nỗi ám ảnh về một cuộc chiến thương mại mới đã khiến tâm lý nhà đầu tư trở nên hoảng loạn.
Chỉ trong vòng bốn ngày ngắn ngủi, thị trường chứng khoán Việt Nam đã chứng kiến một trong những đợt bán tháo dữ dội nhất. Từ đỉnh ngắn hạn, VN-Index lao dốc không phanh, rơi thẳng xuống đáy tại 1.075 điểm, tương đương mức giảm 15%. Toàn bộ thành quả của quý I/2025 đã bị thổi bay. Sắc đỏ bao trùm thị trường, đặc biệt là các nhóm cổ phiếu trụ cột của nền kinh tế.
 |
Giữa lúc bi quan bao trùm, thị trường đã cho thấy một sức chống chịu đáng kinh ngạc. Bắt đầu từ tháng 5, khi những lo ngại ban đầu lắng xuống và giới phân tích nhận định các tuyên bố về thuế quan của Tổng thống Donald Trump chỉ mang tính chính trị hơn là một chính sách thực tế có thể sớm áp dụng, dòng tiền bắt đáy đã nhập cuộc quyết liệt. Quan trọng hơn, nền tảng vĩ mô của Việt Nam vẫn vô cùng vững chắc. Báo cáo kinh tế cho thấy, bất chấp những con sóng dữ từ bên ngoài, kim ngạch xuất khẩu 10 tháng đầu năm vẫn tăng trưởng 8,5% so với cùng kỳ, một minh chứng cho sự linh hoạt và khả năng xoay xở phi thường của các doanh nghiệp Việt. Được củng cố bởi niềm tin nội tại, VN-Index bắt đầu một hành trình phục hồi ngoạn mục. Chỉ số không chỉ lấy lại những gì đã mất, mà còn bứt phá mạnh mẽ, thiết lập một đỉnh cao lịch sử. Đến thời điểm hiện tại, chỉ số VN-Index đang vận động quanh khu vực 1.600 - 1.700 điểm, là một trong những chỉ số chứng khoán tăng mạnh nhất thế giới.
Nếu chỉ nhìn vào con số tăng trưởng hơn 30% của chỉ số VN-Index từ đầu năm đến nay, người ta có thể lầm tưởng về một năm đầu tư thành công. Nhưng thực tế lại là một câu chuyện hoàn toàn khác, một câu chuyện về sự phân hóa sâu sắc đến mức tạo ra hai thế giới song song ngay trên cùng một bảng điện. Thống kê cho thấy, nếu loại trừ đi các nhóm cổ phiếu đóng góp lớn và nhóm ngân hàng, phần còn lại của VN-Index thậm chí còn giảm điểm. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư thua lỗ dù chỉ số tăng, đặc biệt trong những tháng gần đây.
Sự tập trung của dòng tiền vào nhóm vốn hóa lớn, đặc biệt là nhóm cổ phiếu Vingroup được thể hiện rõ nét qua hiệu suất chênh lệch của các chỉ số. Chưa bao giờ chênh lệch của VN-Index và VN30 lại lớn đến thế. Dòng tiền thông minh, đặc biệt là vốn ngoại, đã thực hiện một cuộc tái phân bổ vào các cổ phiếu hàng đầu trên thị trường. Những nhóm/họ cổ phiếu có những câu chuyện riêng và kỳ vọng hút vốn trước câu chuyện nâng hạng chứng kiến mức tăng giá mạnh. VN30 có lúc vượt mốc 2.000 điểm và là tác nhân chính của những phiên “xanh vỏ, đỏ lòng”.
Một số cổ phiếu cơ bản một thời, kết quả kinh doanh vẫn tăng trưởng như FPT, DGC… không những không tăng giá mà còn trải qua những đợt giảm giá chưa từng có.
 |
Triển vọng dài hạn khả quan
Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn vào sự phân hóa ngắn hạn mà bỏ qua những nền tảng dài hạn đang được củng cố, đó sẽ là một thiếu sót lớn. Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đang sở hữu những động lực tăng trưởng mạnh mẽ và bền vững cho tương lai.
Thứ nhất, câu chuyện nâng hạng chỉ mới bắt đầu. Việc FTSE Russell chính thức công bố nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên thị trường mới nổi thứ cấp vào tháng 9/2025, có hiệu lực từ tháng 3/2026, là một cột mốc mang tính lịch sử của thị trường. Đây không chỉ là sự công nhận cho những nỗ lực cải cách của Chính phủ, mà còn là “tấm vé thông hành” mở ra cánh cửa đón dòng vốn quốc tế khổng lồ. Ước tính, sẽ có khoảng 4,5 - 5 tỷ USD dòng vốn thụ động từ các quỹ ETF chảy vào thị trường trong vòng 18 tháng tới.
Thứ hai, chất lượng hàng hóa trên thị trường ngày càng được nâng cao. Năm 2025 chứng kiến sự bùng nổ của các thương vụ IPO chất lượng, như F88, TCBS, VPS, VPBankS… Sự xuất hiện của các doanh nghiệp đầu ngành trong lĩnh vực tài chính, công nghệ, năng lượng tái tạo và logistics không chỉ làm phong phú thêm lựa chọn cho nhà đầu tư, mà còn giúp cơ cấu thị trường trở nên cân bằng và hiện đại hơn, phản ánh đúng sự chuyển dịch của nền kinh tế.
Thứ ba, cũng là quan trọng nhất, đó là nền tảng định giá hấp dẫn. Lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp niêm yết trong 9 tháng đầu năm ước tính tăng trưởng 17% so với cùng kỳ năm ngoái. Với tốc độ này, hệ số P/E dự phóng (forward P/E) của VN-Index cho cả năm 2025 chỉ rơi vào khoảng 12,5 lần. Đây là một mức định giá rất hấp dẫn, thấp hơn đáng kể so với mức trung bình lịch sử (khoảng 15 - 16 lần) và cạnh tranh hơn hẳn so với hầu hết các thị trường khác trong khu vực ASEAN. Điều này có nghĩa là, thị trường đang rẻ hơn so với tiềm năng tăng trưởng của chính nó, tạo ra một biên an toàn và dư địa tăng giá lớn cho các nhà đầu tư dài hạn.
Đó là chưa kể, chính sách tiền tệ dự báo trong nước tiếp tục được duy trì nới lỏng để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế đột phá trong giai đoạn 2026 - 2030. Dòng tiền giá rẻ dồi dào là động lực quan trọng cho đà tăng trưởng của thị trường chứng khoán, giúp chỉ số VN-Index hướng tới những đỉnh cao mới.
Gắn bó với thị trường nhiều năm, tôi thấu hiểu cảm giác chạnh lòng khi nhìn chỉ số tăng mà tài khoản của nhiều nhà đầu tư vẫn đứng yên, thậm chí sụt giảm. Tôi hiểu cảm giác bất lực khi cổ phiếu mình tin tưởng lại không được dòng tiền ưu ái. Nhưng đó chính là bản chất của một thị trường chứng khoán đang trên đà trưởng thành. Khi những con sóng ngắn hạn qua đi, nhường chỗ cho một giai đoạn mà dòng tiền trở nên thông minh và chọn lọc hơn, tìm đến những doanh nghiệp thực sự có giá trị nội tại và câu chuyện tăng trưởng bền vững.
