Đại biểu Hoàng Minh Hiếu.
Việc miễn thuế giá trị gia tăng đối với các hàng hoá nhập khẩu có giá trị nhỏ chủ yếu là để đơn giản hóa thủ tục hành chính. Tuy nhiên với việc áp dụng công nghệ thông tin thì hiện nay việc thực hiện thủ tục hải quan và thu thuế cũng không còn rườm rà, gây mất quá nhiều thời gian.
Phân tích trên được đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An), ủy viên Thường trực Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội nêu khi tham gia thảo luận về Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi (Dự thảo) sáng 29/10 tại Quốc hội.
Trước đó, thảo luận tại Kỳ họp thứ bảy của Quốc hội, nhiều ý kiến đề nghị thu thuế đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ. Có ý kiến đồng tình miễn thuế GTGT đối với hàng hóa giá trị nhỏ song cần phân biệt các trường hợp, cụ thể: đối với trường hợp kinh doanh thì phải thu thuế, đối với trường hợp hành lý mang theo của người xuất, nhập cảnh thì miễn thuế.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Luật Thuế GTGT hiện hành (cũng như dự thảo Luật sửa đổi) không quy định việc miễn thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ. Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ cho phép hàng hoá nhập khẩu có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế nhập khẩu và thuế GTGT ở khâu nhập khẩu, điều này đã ảnh hưởng lớn đến đến hiệu quả thu thuế GTGT (và cả thuế nhập khẩu) đối với các giao dịch mua bán hàng hoá trực tuyến trên các nền tảng thương mại điện tử.
Theo số liệu của Tổng công ty cổ phần bưu chính viễn thông, tại thời điểm tháng 3/2023, hàng ngày đang có khoảng 4-5 triệu đơn hàng giá trị nhỏ được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam qua các sàn thương mại điện tử; hàng ngày trung bình có 45-63 triệu USD hàng giá trị nhỏ đã không được thu thuế nhập khẩu và thuế GTGT.
Còn theo báo cáo về thương mại điện tử 9 tháng đầu năm 2024 của Nền tảng số liệu thương mại điện tử Metric, các sản phẩm dưới 200.000 đồng đang chiếm hơn một nửa doanh số toàn thị trường thương mại điện tử Việt Nam. Người Việt chi 1 tỷ USD mua hàng online mỗi tháng.
Với hiệu lực của Quyết định 78/2010/QĐ-TTg, Việt Nam đang thất thu thuế đối với một lượng lớn hàng hoá nhập khẩu trên các nền tảng thương mại điện tử. Hiện nay, Chính phủ đang dự thảo Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử.
Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ khẩn trương ban hành Nghị định này và trước mắt cần chấm dứt ngay hiệu lực của Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg, để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và cơ sở pháp lý cho việc thu thuế đối với thương mại điện tử đang được sửa đổi trong dự thảo Luật thuế GTGT. Điều này sẽ làm tăng số thu về thuế GTGT từ các hoạt động kinh doanh thương mại điện tử đối với hàng hoá.
Nêu ý kiến, đại biểu Hoàng Minh Hiếu bày tỏ đồng tình không quy định miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu qua các sàn thương mại điện tử có giá trị nhỏ.
Ngoài những lý do được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nêu trên, đại biểu Hiếu bổ sung và làm rõ thêm một số nội dung.
Ông Hiếu nói, với sự phát triển của thương mại điện tử, hàng hoá có giá trị nhập khẩu có giá trị nhỏ có khối lượng ngày càng lớn. Theo số liệu thống kê vào thời điểm tháng 3 năm 2023, hàng ngày có khoảng 4 đến 5 triệu đơn hàng thương mại điện tử giá trị nhỏ được vận chuyển qua biên giới về Việt Nam. Bình quân mỗi đơn hàng thuộc loại này có trị giá khoảng 200 nghìn đồng, như vậy tổng giá trị hàng hóa loại này lên tới 800 tỉ đồng mỗi ngày. Con số này còn có thể còn tăng lên do thương mại điện tử ở nước ta đang thuộc tốp 10 nước có tốc độ phát triển nhanh nhất thế giới.
Do vậy, đối với từng đơn hàng thì giá trị có thể nhỏ, nhưng tổng lượng hàng hoá nhập khẩu theo hình thức này đã, đang và sẽ tiếp tục chiếm một khối lượng khá lớn. Nếu miễn thuế sẽ dẫn đến việc không thu được một lượng thuế khá lớn; chưa kể có thể dẫn đến tình trạng "xé nhỏ" giá trị đơn hàng để tránh thuế, ông Hiếu nhìn nhận.
Bên cạnh đó, theo đại biểu Hiếu, việc miễn thuế hàng hoá nhập khẩu có giá trị nhỏ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà sản xuất và ngành bán lẻ trong nước do hàng hoá nhập khẩu được hưởng nhiều lợi thế. Trước hết, việc không chịu thuế sẽ giúp hàng hóa nhập khẩu có giá rẻ hơn so với hàng hoá sản xuất trong nước, đồng thời do không phải tính thuế nên việc thực hiện thủ tục hải quan đối với loại hàng hoá này cũng nhanh hơn, có tính cạnh tranh cao hơn.
Trong những ngày gần đây, đang có những sàn thương mại điện tử nước ngoài bán hàng với giá rất rẻ, rất cạnh tranh, thu hút sự chú ý của dư luận. Nếu không có các giải pháp kịp thời, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến ngành sản xuất trong nước, ông Hiếu nhấn mạnh.
Vẫn theo vị đại biểu Nghệ An, nhiều nước trên thế giới cũng đã bỏ quy định miễn thuế đối với hàng hóa có giá trị nhỏ được nhập khẩu qua các sàn thương mại điện tử. Trước đây, Liên minh Châu Âu cũng cho miễn thuế đối với các giao dịch có giá trị dưới 150 EUR. Tuy nhiên, từ 01 tháng 7 năm 2021, quy định này đã bị bãi bỏ nhằm giảm thất thu thuế từ thương mại điện tử và đảm bảo sự công bằng trong lĩnh vực kinh doanh. Các nước trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Indonesia cũng đã có những bước đi tương tự.
Vì vậy, ông Hiếu đề nghị không miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ. Hiện nay, Luật hiện hành và dự thảo Luật cũng không quy định về vấn đề này nhưng việc miễn thuế đang được thực hiện theo quy định tại Quyết định số 78 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ. Đây là điểm chưa phù hợp với chính sách do luật định. Vì vậy, đề nghị cần quy định rõ trong Nghị quyết chung của kỳ họp Quốc hội này về việc cần sớm chấm dứt hiệu lực của Quyết định này - ông Hiếu bày tỏ chính kiến.
