Siết cho vay tiền mặt
Theo Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TP.HCM, bình quân trong 3 năm 2016 - 2018, mức tăng trưởng dư nợ cho vay tài chính, tiêu dùng đến 36%/năm và tiếp tục tăng mạnh trong 3 quý đầu năm nay.
Việc phát triển tín dụng tiêu dùng đã tác động tích cực lên việc ngăn chặn tín dụng đen. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc NHNN Chi nhánh TP.HCM, nợ xấu trong cho vay tiêu dùng đến hết tháng 10/2019 đạt 10.289 tỷ đồng, chiếm 2,28% trong tổng dư nợ tiêu dùng.
Trước sức nóng của tài chính tiêu dùng, Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành Thông tư 18/2019/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 43/2016/TT-NHNN siết tỷ lệ cho vay giải ngân trực tiếp bằng tiền mặt tại các công ty tài chính sẽ giảm mạnh từ 70% hiện nay xuống chỉ còn 30% vào năm 2024, theo lộ trình.
Theo đó, công ty tài chính chỉ được giải ngân trực tiếp cho khách hàng (cho vay tiền mặt) đối với khách hàng không có nợ xấu theo báo cáo quan hệ tín dụng tra cứu tại Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam (CIC) tại thời điểm gần nhất so với thời điểm ký kết hợp đồng cho vay tiêu dùng.
Tổng dư nợ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng tại một công ty tài chính so với tổng dư nợ tín dụng tiêu dùng của công ty đó phải tuân thủ tỷ lệ tối đa theo lộ trình.
Cụ thể, tỷ lệ cho vay tiền mặt trên tổng dư nợ tín dụng tại một công ty tài chính từ ngày 1/1/2021 là 70%, giảm dần qua các năm và sẽ về mức 30% từ đầu năm 2024. Như vậy, các công ty tài chính có lộ trình trong 5 năm để giảm cho vay tiền mặt.
Trước đó, Ban soạn thảo giải thích, việc tách bạch rõ hoạt động cho vay tiêu dùng giải ngân thông qua bên thụ hưởng (thường là các đơn vị cung cấp dịch vụ, hàng hoá, bán hàng trả góp…) và cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng vay nhằm tạo cơ sở kiểm soát việc cho vay tiêu dùng.
Bởi thực trạng cho vay tiêu dùng của công ty tài chính khi giải ngân trực tiếp cho khách vay thường có rủi ro cao và khó kiểm soát mục đích sử dụng vốn vay. Quy định mới nhằm bảo đảm cho vay tiêu dùng phát triển bền vững, lành mạnh, hiệu quả.
Dừng đòi nợ kiểu khủng bố
Theo ông Nguyễn Hoàng Minh, trong thời gian qua, nhiều công ty tài chính có văn hóa thu hồi nợ phản cảm. Vì vậy, Thông tư mới sẽ điều chỉnh hoạt động thu hồi nợ khi quy định rõ thời gian, số lần, đối tượng nhắc nợ. Trong đó, công ty tài chính chỉ được nhắc nợ với người nợ thay vì thông tin đến cả những người liên quan cá nhân vay nợ như thời gian qua.
Ngoài ra, các biện pháp đôn đốc, thu hồi nợ phù hợp với đặc thù của khách hàng, quy định của pháp luật và không bao gồm biện pháp đe dọa đối với khách hàng.
Trong đó, yêu cầu công ty tài chính thực hiện số lần nhắc nợ tối đa 5 lần/ngày, hình thức nhắc nợ, thời gian nhắc nợ do các bên thỏa thuận trong hợp đồng cho vay tiêu dùng nhưng phải trong khoảng thời gian từ 7-21 giờ.
Đồng thời, không nhắc nợ, đòi nợ, gửi thông tin về việc thu hồi nợ của khách hàng đối với tổ chức, cá nhân không có nghĩa vụ trả nợ cho công ty tài chính, trừ trường hợp có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật…
Với quy định này, khách hàng sẽ không bị nhắc nợ, đòi nợ "kiểu khủng bố" như thời gian qua, nhất là với những người thân, bạn bè của người vay. Tuy nhiên, đại diện một số công ty tài chính cũng lo ngại, việc thu hồi nợ trong thời gian tới sẽ khó khăn hơn.
