Sáng 27/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi). Nội dung cấm đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm thảo luận.
Đồng ý cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Điều 6 Dự thảo Luật đã bổ sung thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh. Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) đồng ý với nội dung này và nhấn mạnh, việc bổ sung này được cử tri rất vui mừng và đánh giá là phù hợp với tinh thần của Nghị quyết số 173 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá 15.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã gửi thư cho Thủ tướng Phạm Minh Chính, khuyến nghị: "lệnh cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng của Quốc hội cần được phản ánh trong Luật Đầu tư thay thế và không đi kèm với bất kỳ ngoại lệ nào".
Đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị trong Điều 6 của Luật Đầu tư (sửa đổi) cần viết đầy đủ sau để đúng với tinh thần Nghị quyết 173: Cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện có tác hại cho sức khỏe con người, với lý do là vì nếu chỉ cấm kinh doanh thì vẫn có thể đầu tư để sản xuất, làm kho chứa, hoặc vận chuyển.
Khoản 15 Điều 152 quy định về chuyển tiếp, Chính phủ quy định xử lý chuyển tiếp đối với dự án đầu tư sản xuất thiết bị điện tử cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam chỉ để xuất khẩu. Đại biểu Nguyễn Anh Trí bày tỏ lo ngại về việc này và đề nghị quy định thời gian chấm dứt chuyển tiếp ngay trong luật, tối đa 6 - 12 tháng.
Đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) cũng đồng tình rằng mặt hàng này đã cấm thì nên cấm cả sản xuất, mua bán, chế biến cho xuất khẩu.
| |
Đại biểu Phạm Văn Hoà |
Các đại biểu nhấn mạnh mục tiêu chính của việc cấm là để bảo vệ thế hệ trẻ và trật tự xã hội. Thực tế đã cho thấy thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang nhắm vào nhóm trẻ dễ tổn thương.
Đơn cử: tỷ lệ học sinh từ 13 đến 17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tăng từ 2,6% (2019) lên 8,4% (2023); đặc biệt, nhóm tuổi từ 13 đến 15 tăng từ 3,5% (2022) lên 7,2% (2023), tăng gần gấp đôi. Chỉ riêng trong năm 2023, đã có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng theo báo cáo tổng hợp từ gần 700 cơ sở y tế trên toàn quốc.
Thực tiễn cho thấy thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thường được ngụy trang để trà trộn các chất gây nghiện và kích thích thần kinh mạnh, đặc biệt là tại trường học, nơi công cộng, khiến việc kiểm soát rất khó khăn.
Đề nghị cấm cả "bóng cười"
Bên cạnh đó, đại biểu Phạm Trọng Nhân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) đề nghị Quốc hội bổ sung "bóng cười" (khí N2O dùng cho mục đích giải trí) và các chất hướng thần mới vào danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh.
| |
Đại biểu Phạm Trọng Nhân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) |
Dẫn chứng từ thực tế, đại biểu Phạm Trọng Nhân đưa ra cảnh báo về khí cười N2O là chất hướng thần mới, đang đi đúng theo "con đường hủy hoại sức khỏe" như bài học từ thuốc lá điện tử, nhưng với tốc độ nhanh hơn và hậu quả nặng hơn.
Mâu thuẫn được chỉ ra là một sản phẩm được y tế cảnh báo, công an truy quét, báo chí lên tiếng nhưng lại nằm ngoài vòng pháp luật, cụ thể là các điều khoản cấm đầu tư kinh doanh ngay trong dự luật này.
Theo ông Nhân, thị trường bóng cười được mô tả là "thị trường năm không": không phép, không tiêu chuẩn chất lượng, không điểm kiểm định độc tính, không truy xuất nguồn gốc, không báo cáo y tế định kỳ.
Trong khi đó, nghiên cứu của Bệnh viện Bạch Mai cho thấy, ngộ độc N2O gây tổn thương thần kinh tủy sống gần như tuyệt đối, chứng minh mức độ nguy hiểm vượt xa hình dung thông thường. Nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ tổn thương tủy sống từ 60% đến 100%; tỷ lệ liệt chi lên đến 82,9%; nồng độ hormone Cystatin tăng gấp năm lần mức bình thường, dấu hiệu của tình trạng phá hủy bao Myelin cấp tính; nhiều bệnh nhân chỉ sử dụng vài tuần đến vài tháng đã tàn phế. Điều đáng lo ngại nhất là 100% bệnh nhân trong các nghiên cứu đều có di chứng sau điều trị, không ai phục hồi hoàn toàn.
"Đây là một thị trường vận hành hoàn toàn nằm ngoài vùng kiểm soát của nhà nước và giải pháp duy nhất được đề xuất là đóng cửa nó ngay tại Điều 6 của Luật Đầu tư (sửa đổi)", đại biểu nói.
Buộc phải có điều kiện chuyển tiếp cho những nhà máy đã được cấp phép và đang hoạt động
Giải trình nội dung được các đại biểu Quốc hội quan tâm về cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và điều chỉnh phạm vi chất cấm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định không quy định các trường hợp loại trừ được phép thực hiện đầu tư kinh doanh loại hàng hóa này do chưa có cơ sở pháp lý, cơ sở chính trị và thực tiễn cụ thể.
| |
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng |
"Dự thảo Luật lần này quy định cấm tuyệt đối thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Tuy nhiên, dự thảo có xử lý chuyển tiếp đối với các dự án đầu tư sản xuất thiết bị điện tử cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam chỉ để xuất khẩu và đã được chấp thuận đầu tư trước thời điểm Nghị quyết 173 của Quốc hội", ông Thắng nói.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 173, tại Việt Nam đã có một số ít nhà máy đang hoạt động sản xuất thiết bị thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để xuất khẩu.
Nghị quyết 173 quy định chấm dứt hoạt động, nhưng sau đó, các hiệp hội và doanh nghiệp có nhiều đơn kiến nghị, cho rằng nếu không có phương án xử lý phù hợp, họ có thể khởi kiện. Trong trường hợp đó, chúng ta có nguy cơ thua kiện, vì khi quy định cấm được ban hành, các nhà máy này đã hoạt động hợp pháp, chủ yếu là doanh nghiệp nước ngoài.
Do đó, buộc phải có điều khoản chuyển tiếp đối với các nhà máy đã được cấp phép và đang hoạt động cho đến khi hết thời hạn, tuyệt đối không cấp phép mới.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng cho biết, tiếp thu ý kiến đại biểu Phạm Trọng Nhân và đại biểu Nguyễn Anh Trí, sẽ bổ sung thêm khí N2O và các chất hướng thần vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh.