Cơ hội từ làn sóng dịch chuyển
Theo ông Vũ Công Trụ, chuyên gia bất động sản khu công nghiệp và xúc tiến đầu tư, về tổng thể, dòng vốn đầu tư FDI mới vào Việt Nam năm 2024 khá mạnh và xu hướng này có thể kéo dài sang năm 2025. Nắm bắt được điều này, nhiều đơn vị phát triển, đầu tư hạ tầng các cụm công nghiệp, khu công nghiệp chuyên sâu đang mở rộng quỹ đất để đón sóng đầu tư mới.
“Có một số nhà đầu tư lớn đã đến Việt Nam tìm hiểu, thông qua các kênh hiệp hội ngành nghề, ngoại giao, đối ngoại của Nhà nước để đến Việt Nam và mong muốn đa dạng hoá khả năng cung ứng của chuỗi cung ứng của họ, thiết lập điểm cung ứng mang tính thu hút tại Việt Nam”, ông Trụ nói và cho rằng, thế giới đang coi Việt Nam là đối trọng nhỏ với “công xưởng của thế giới” (Trung Quốc), là đòn bẩy khôi phục và phát triển kinh tế. Nhiều nhà đầu tư nước ngoài ở Trung Quốc như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc đang chuyển dịch mạnh sang Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Ông Trụ nhận định, dòng vốn từ châu Âu và Bắc Mỹ sẽ tiếp tục chảy mạnh vào Việt Nam, nhưng các sản phẩm (nhà xưởng, kho bãi), dịch vụ, điều kiện thị trường của Việt Nam cần được cải thiện để đón nhận các dòng vốn đó.
“Hiện các nhà đầu tư quan tâm (tới Việt Nam) đều gần với Hàn Quốc, có quản lý Hàn Quốc nên có quyết định khá nhanh, còn các doanh nghiệp đa quốc gia khác chưa hiểu sâu về Việt Nam nên đang xem xét thêm. Indonesia, Thái Lan đang cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam. Đây cũng là vấn đề chúng ta cần lưu tâm để thu hút vốn đầu tư có hiệu quả”, ông Trụ nói.
Thủ tục, pháp lý cần cải thiện
Nhiều nhà đầu tư nước ngoài ở Trung Quốc như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc đang chuyển dịch mạnh sang Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Thực tế, thời gian qua, Việt Nam liên tục thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư lớn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để có thể đón được “queenbee”, tạo hiệu ứng kích thích thêm dòng vốn đầu tư từ các doanh nghiệp ngoại khác, Việt Nam cần cải thiện không ít điểm.
Bà Vân Nguyễn, Giám đốc cấp cao khối thị trường giao dịch phía Bắc, JLL Việt Nam cho biết, giải phóng mặt bằng là một trong những trở ngại đối với các nhà đầu tư muốn rót vốn vào Việt Nam, hay có kế hoạch mở rộng sản xuất, đặt nhà máy tại Việt Nam. Họ không có nhiều thời gian để chờ đợi, nên tính sẵn sàng trong cung cấp mặt bằng, sản phẩm của Việt Nam cần phải cải thiện nhiều hơn nữa để đáp ứng nhu cầu mang tính “cấp bách” của các nhà đầu tư.
“Tốc độ giải phóng mặt bằng, cung cấp mặt bằng của chúng ta cần phải cạnh tranh được với Trung Quốc, nước này làm quyết liệt, nhanh, có thể là một tiêu chuẩn, một thước đo để các nhà đầu tư so sánh khi tìm kiếm cơ hội vào Việt Nam. Trở ngại của ta có thể đến từ quy trình, quy chuẩn cấp phép, điều này cần được tháo gỡ sớm”, bà Vân nói và cho biết thêm, nhiều nhà đầu tư có nhu cầu sử dụng năng lượng lớn, trong khi nguồn cung điện của Việt Nam vẫn còn hạn chế, đôi khi đứt quãng, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư.
Trong khi đó, ông Phạm Hồng Điệp, Phó chủ tịch Liên chi hội Bất động sản công nghiệp Việt Nam (VIERA), Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Shinec cho rằng, để thúc đẩy thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam cần hoàn thiện hành lang pháp lý, đồng bộ các quy định đang có sự chồng chéo để luật có được sự thống nhất, rõ ràng, dễ hiểu, dễ vận dụng. Đặc biệt, hoàn thiện việc xây dựng Luật Quản lý các khu công nghiệp, với nội dung cốt lõi là các quy định tại Nghị định 35/2022/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế. Việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho lĩnh vực khu công nghiệp, tạo môi trường đầu tư thuận lợi cần có sự tham gia của nhiều bộ, ngành, chuyên gia, trong đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư giữ vai trò chính - là đơn vị soạn thảo.
“Với các doanh nghiệp, chính sách, định hướng là vô cùng quan trọng. Có hành lang pháp lý đầy đủ, minh bạch là điều mà cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư luôn mong mỏi. Chính sách tốt sẽ tạo nên sự tham gia tích cực từ nhiều bên, môi trường đầu tư theo đó cũng sôi động, tích cực hơn”, ông Điệp nói.
Kỳ vọng sẽ có thêm nhiều “queenbee”
Trong báo cáo mới đây về môi trường đầu tư tại Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cho biết, các doanh nghiệp châu Âu vẫn lạc quan về tiềm năng của Việt Nam, nhưng kết quả một cuộc khảo sát cho thấy những thách thức pháp lý dai dẳng cản trở tăng trưởng và đầu tư. Các vấn đề chính được xác định bao gồm: các quy định mơ hồ được giải thích theo nhiều cách khác nhau; thủ tục hành chính rườm rà; khó khăn trong việc xin giấy phép và phê duyệt; những thách thức về thị thực và giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài; phê duyệt trùng lặp hoặc không nhất quán giữa các cấp chính quyền.
Theo đó, Việt Nam cần hợp lý hóa các quy trình hành chính và thủ tục; tăng cường sự rõ ràng trong pháp luật để giảm bớt việc giải thích không chính xác; phát triển cơ sở hạ tầng cốt lõi (đường, cảng, cầu); đơn giản hóa thủ tục cấp thị thực, giấy phép lao động cho chuyên gia nước ngoài…
Trước việc Tập đoàn Foxconn rời Trung Quốc và tìm kiếm điểm đến mới, theo các chuyên gia, Việt Nam có nhiều cơ hội để tiếp tục được Foxconn lựa chọn.
Ông David Jackson, Tổng giám đốc Avison Young Việt Nam cho rằng, Foxconn đang có những động thái tăng tốc đầu tư rõ ràng tại Việt Nam, cho thấy Việt Nam là địa bàn đầu tư lý tưởng, phù hợp với mục tiêu, kế hoạch, chiến lược của họ. Quý I năm ngoái, Foxconn công bố đầu tư thêm một nhà máy mới tại Việt Nam, với khoản đầu tư 300 triệu USD. Đến đầu tháng 6 năm nay, một công ty con của Foxconn là Foxconn Singapore Pte Ltd được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho dự án nhà máy bo mạch in tại Khu công nghiệp Nam Sơn - Hạp Lĩnh tại Bắc Ninh trị giá 383,33 triệu USD. Sau đó, đầu tháng 7, Foxconn nhận giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, tiếp tục triển khai 2 dự án có tổng vốn 551 triệu USD tại tỉnh Quảng Ninh, cụ thể là Khu công nghiệp Sông Khoai (Amata) có diện tích 21,5 ha và Khu công nghiệp Bắc Tiền Phong (Deep C) có diện tích 12,4 ha.
Vừa qua, Samsung đã quyết định đầu tư dự án sản xuất màn hình và linh kiện điện tử với tổng vốn đầu tư 1,8 tỷ USD tại Khu công nghiệp Yên Phong (Bắc Ninh).
Ông David Jackson khuyến nghị, Việt Nam cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, hoàn thiện khung pháp lý và nâng cấp cơ sở hạ tầng (nhất là các dự án hạ tầng năng lượng cấp quốc gia) để thu hút không chỉ Foxconn, mà còn các nhà cung ứng chủ lực khác của những tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới.
Theo ông David Jackson, với các nhà phát triển bất động sản công nghiệp - mắt xích quan trọng trong quá trình triển khai các dự án FDI, việc hiểu đúng và cung cấp sản phẩm đúng nhu cầu thị trường chính là chìa khóa thu hút đầu tư nước ngoài. Doanh nghiệp nên hướng tới xây dựng hệ sinh thái dịch vụ tích hợp về thủ tục cấp phép, giải phóng mặt bằng, tuyển dụng, quản lý vận hành, đồng thời nâng cao chất lượng cơ sở theo hướng hiện đại, bền vững bằng cách đầu tư vào khu công nghệ cao, khu công nghiệp công nghệ cao, hoặc áp dụng các bộ tiêu chí, tiêu chuẩn môi trường - xã hội - quản trị (ESG). Có như vậy mới đáp ứng mối quan tâm lớn nhất của các nhà đầu tư là hiệu quả đầu tư (về chi phí, thời gian, nhân lực) và các yêu cầu về kinh tế (môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng), xã hội (trách nhiệm xã hội, môi trường làm việc).
Đại diện Avision Young Việt Nam đánh giá, Việt Nam có nhiều thuận lợi trong việc thu hút các nhà đầu tư lớn như hệ thống cơ sở hạ tầng kết nối tốt với các cửa khẩu biên giới với Trung Quốc, giúp cho việc thông quan, nhập khẩu nguyên liệu đến các trung tâm công nghiệp trọng điểm phía Bắc như Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hải Phòng thuận tiện. Bên cạnh đó, việc xuất khẩu sản phẩm hoàn thiện từ Việt Nam tới thị trường Mỹ, châu Âu, ASEAN dễ dàng nhờ hưởng lợi từ các tuyến đường hàng hải quan trọng, với 3 trong số 50 cảng biển có sản lượng hàng hóa thông qua lớn nhất thế giới và 16 hiệp định thương mại tự do với các thị trường lớn trên thế giới (Mỹ, Trung Quốc, EU, ASEAN, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia, Canada…). Ngoài ra, sự ổn định chính trị và tương đồng về văn hóa là hai điểm cộng lớn của Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư gốc Á như Foxconn.