Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 10 tháng của Việt Nam đạt khoảng 762 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ
Tác động của thuế đối ứng
Ông Trần Như Tùng, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Dệt may Thành Công (TCM) cho biết, lợi nhuận nửa cuối năm 2025 của doanh nghiệp sẽ không quá khả quan, một phần do ảnh hưởng từ thuế quan của Mỹ áp cho các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Doanh thu tháng 9 và tháng 10/2025 của Công ty đều sụt giảm so với cùng kỳ năm 2024. Riêng tháng 9/2025, Công ty mẹ ghi nhận doanh thu đạt 241,6 tỷ đồng, giảm 24% so với cùng kỳ; lợi nhuận sau thuế đạt 9,1 tỷ đồng, giảm 69% so với cùng kỳ.
Theo ông Tùng, nguyên nhân của việc sụt giảm doanh thu và lợi nhuận tháng 9/2025 là do cuối quý III vẫn là mùa trũng của hàng dệt may thời trang cộng với việc hàng tồn kho còn lại do khách hàng yêu cầu xuất hàng sớm trong những tháng trước để tránh bị áp thuế đối ứng mới từ thị trường Mỹ.
“Nhà mua hàng thường có tâm lý chững lại để chờ mức thuế mới, các doanh nghiệp dệt may mua vải trong nước cũng sẽ hạn chế do những rủi ro về việc bị đánh thuế trung chuyển khi xuất vào thị trường Mỹ”, ông Tùng cho biết thêm.
Đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu khác cho biết, chính sách thuế đối ứng từ Hoa Kỳ đã khiến tỷ giá tăng mạnh, chi phí vận chuyển leo thang. Nhiều khách hàng gặp khó khăn tài chính, chậm thanh toán, dẫn đến rủi ro tài chính dồn về phía doanh nghiệp xuất khẩu. Việc thanh toán bị gián đoạn trong thời gian gần đây đã ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền và kế hoạch sản xuất của doanh nghiệp.
Đánh giá về tác động của thuế quan của Hoa Kỳ với các ngành, lĩnh vực, doanh nghiệp của Việt Nam, TS. Nguyễn Xuân Thanh, Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright cho biết, mức thuế đối ứng mà Hoa Kỳ áp dụng với Việt Nam là 20%, nhưng một số mặt hàng điện tử có mức thuế 0%. Mức thuế suất bình quân hiệu dụng sẽ tăng từ 3% trước đây lên 15% - mức tăng là 12 điểm phần trăm.
Với việc đa số hàng điện tử vẫn hưởng thuế 0%, thì các doanh nghiệp FDI xuất khẩu điện tử sẽ chưa bị tác động. Tuy nhiên, vẫn còn đợi kết quả điều tra 232 của Hoa Kỳ về việc hàng điện tử có gây rủi ro an ninh quốc gia hay không và liệu có bị áp thuế. Với nhóm ngành thủy sản, dệt may, giày dép chịu thuế đối ứng 20% sẽ không mất lợi thế so với các nước Đông Nam Á, nhưng sẽ có lợi thế hơn so với Ấn Độ khi nước này chịu thuế cao hơn.
Số liệu từ Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho biết, tính đến hết 10 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt khoảng 762 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu đạt 391 tỷ USD, nhập khẩu đạt 371 tỷ USD. Mức thặng dư thương mại hơn 19,5 tỷ USD được đánh giá là nền tảng tích cực, giúp nền kinh tế Việt Nam bước vào quý IV với tâm thế chủ động.
Sự điều chỉnh chính sách thương mại từ Hoa Kỳ đã gây áp lực ngắn hạn lên một số ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày. Dù vậy, bức tranh xuất khẩu tổng thể vẫn tích cực nhờ sự tăng trưởng ổn định của các nhóm ngành có giá trị gia tăng cao như linh kiện điện tử, nông sản, thực phẩm chế biến, hóa chất và sản phẩm công nghệ cao.
Không chỉ liên quan đến thuế, việc tỷ giá có xu hướng tăng về cuối năm cũng tăng áp lực cho nhiều doanh nghiệp. Trên thực tế, tỷ giá tăng gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhập khẩu, do chi phí đầu vào tăng. Bên cạnh đó, tỷ giá tăng cũng khiến giá hàng hóa nhập khẩu tăng, kéo theo sức mua giảm, ảnh hưởng đến nhóm hàng tiêu dùng có đầu vào là hàng nhập khẩu. Ngoài ra, doanh nghiệp có nợ vay bằng USD chịu áp lực khi VND mất giá, do chi phí trả nợ tăng lên.
Về phía doanh nghiệp, một số giải pháp thiết thực giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro trong thanh toán quốc tế, đơn cử như các ngân hàng hỗ trợ kiểm tra tính phù hợp của bộ chứng từ với các điều khoản trong L/C, qua đó giảm nguy cơ bị từ chối thanh toán và đảm bảo tiến độ thanh toán an toàn, kịp thời. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng mong muốn các ngân hàng đồng hành hỗ trợ, đưa ra các giải pháp nhằm tối đa hóa chi phí vốn vay.
Doanh nghiệp chủ động hơn trong năm 2026
Chúng tôi kỳ vọng từ cuối năm 2025 và nửa đầu năm 2026, ngành dệt may nói chung và TCM nói riêng sẽ có nhiều lợi thế hơn và tình hình đơn hàng sẽ tốt hơn
Ông Trần Như Tùng, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Dệt may Thành Công (TCM)
Chia sẻ về chiến lược tại TCM, ông Tùng cho biết, thay vì chỉ tập trung lớn vào thị trường Mỹ như trước đây, Công ty đã và đang thực hiện việc mở rộng thị trường xuất khẩu sang các nước thị trường EU, thị trường CPTPP, RCEP… để tận dụng lợi thế từ các hiệp định tự do thương mại mang lại.
“Chúng tôi kỳ vọng từ cuối năm 2025 và nửa đầu năm 2026, ngành dệt may nói chung và TCM nói riêng sẽ có nhiều lợi thế hơn và tình hình đơn hàng sẽ tốt hơn”, ông Tùng cho biết.
Trong bối cảnh khó khăn hiện nay, đa dạng hóa thị trường và sản phẩm xuất khẩu không còn là khẩu hiệu, mà là con đường tất yếu để giảm thiểu rủi ro trong xuất khẩu. Bên cạnh việc củng cố và nâng cao thị phần ở các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, doanh nghiệp cần khai thác thị trường mới, còn nhiều tiềm năng như Trung Đông, châu Phi, Nam Á, Mỹ Latin, Đông Âu, đồng thời, tận dụng hiệu quả các FTA thế hệ mới để hưởng ưu đãi thuế quan và mở rộng thị trường.
Khi những khó khăn do thuế quan phát sinh tại thị trường Mỹ, sự cạnh tranh ở các thị trường trọng điểm khác chắc chắn sẽ tăng lên. Đơn cử, sự gia tăng thị phần hàng may mặc Trung Quốc gần đây ở Hàn Quốc cho thấy các nhà sản xuất dệt may Trung Quốc đang tìm kiếm thị trường thay thế.
Vì vậy, doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu, nắm bắt yêu cầu của thị trường, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Đầu tư thiết bị, công nghệ và quy trình sản xuất theo hướng xanh, sạch, thông minh, đạt tiêu chuẩn chứng nhận quốc tế theo yêu cầu của thị trường xuất khẩu. Đồng thời liên kết, hợp tác hình thành liên minh ngành hàng, hiệp hội để tạo sức mạnh tập thể thay vì cạnh tranh nhỏ lẻ.
Trong phần còn lại của năm 2025 và nửa đầu năm 2026, CTCK Mirae Asset dự phóng nhu cầu dệt may của Mỹ sẽ suy yếu do giá cả tăng và lo ngại về thị trường lao động suy giảm. Mặc dù nhu cầu ở thị trường châu Á và EU dự kiến ổn định, sự cạnh tranh sẽ ngày càng gay gắt.
“Bên cạnh khả năng giảm các đơn đặt hàng mới do mức tồn kho cao, mảng may mặc của Việt Nam có thể sẽ phải đối mặt với những cơn gió ngược trong nửa đầu năm 2026 và hiệu suất của mảng sợi có thể sẽ tiếp tục tụt lại phía sau, do nhu cầu suy yếu tại thị trường Trung Quốc và Hàn Quốc”, Mirae Asset nhận định.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và trong nước tiếp tục biến động, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam cần duy trì tư duy chủ động thích ứng và quản trị rủi ro linh hoạt để tạo đà cho giai đoạn phục hồi và tăng trưởng mới.
