Không chờ “đại bàng về làm tổ”
Theo các chuyên gia, mục tiêu tăng trưởng 8,5% trong năm 2025 và tăng trưởng 2 con số cho những năm tiếp theo của TP.HCM chỉ khả thi khi có sự đột phá thực sự về mặt thể chế.
Tiến sĩ Võ Trí Thành, Nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhận định, những chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump với Trung Quốc và một vài quốc gia hiện đã tác động trực tiếp và gián tiếp đến kinh tế Việt Nam. Trong đó, Việt Nam nhận được nhiều lợi thế khi thu hút đầu tư trước nguy cơ “thương chiến” nhưng cũng gặp tác động không nhỏ khi tăng trưởng xuất khẩu có chiều hướng giảm xuống.
Chưa kể, trong một thế giới bất định và nhiều rủi ro như hiện nay, các nhà đầu tư sẽ phải quan sát, nghe ngóng tình hình mới có thể đưa ra quyết định đầu tư, việc thu hút đầu tư FDI của Việt Nam sẽ gập ghềnh hơn trước nhiều.
Riêng với TP.HCM, Tiến sĩ Võ Trí Thành cho rằng, dù vẫn đứng đầu cả nước về kinh tế nhưng vai trò có phần giảm sút trong thời gian gần đây. Trong đội ngũ doanh nghiệp, TP.HCM chiếm gần 1/3 tổng số doanh nghiệp cả nước nhưng thiếu những “sếu đầu đàn” có vai trò dẫn dắt. Do đó, muốn có tăng trưởng đột phá phải có những giải pháp, sự cải cách mang tính cách mạng như giai đoạn đổi mới từ bao cấp sang thị trường hàng hoá cách đây 40 năm.
Theo các chuyên gia, TP.HCM cần định hình rõ ràng chân dung công nghiệp và đô thị của mình để đạt được mục tiêu tăng trưởng hai con số. Trong đó, các tập đoàn và doanh nghiệp lớn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo diện mạo cho TP.HCM, không chỉ về hạ tầng đô thị mà còn trong phát triển công nghệ cao. Đặc biệt, việc thu hút và xây dựng các tập đoàn công nghệ lớn có khả năng dẫn dắt hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tạo nền tảng cho một nền công nghiệp hiện đại, với giá trị gia tăng cao.
Do đó, PGS. TS Trần Đình Thiên, Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, không thể trông chờ vào việc “rước đại bàng về làm tổ”, TP.HCM cần chủ động nuôi dưỡng hệ sinh thái doanh nghiệp để hình thành các “đại bàng” nội địa. Điều này đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa các doanh nghiệp lớn và vừa, tạo ra một hệ sinh thái mạnh mẽ, thu hút đầu tư và nhân tài.
“Những kết quả khả quan, tích cực những năm gần đây cũng chủ yếu dựa vào sự tăng trưởng của khối ngoại (doanh nghiệp FDI) và xuất khẩu. Trong khi đó, doanh nghiệp nội địa liên tục suy giảm, sức mua nội địa cũng yếu, giải ngân đầu tư công thấp hơn mục tiêu. Do đó, tăng trưởng kinh tế không chỉ nên nhìn vào con số phần trăm tăng trưởng mà cần đánh giá đúng tăng trưởng đó có thực chất và bền vững hay không thông qua “sức khỏe” của doanh nghiệp nội, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân”, PGS. TS Trần Đình Thiên nhận định.
Doanh nghiệp hiến kế phát triển
Tăng trưởng 2 con số, mục tiêu và quyết tâm rõ ràng nhưng không dễ dàng. Phải nhìn thẳng vào thực tế rằng, trong gần 40 năm đổi mới, cả nước chỉ có 2 năm đạt mức tăng trưởng trên 9%, chưa có năm nào đạt được mức 10%.
Theo bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP.HCM (FFA), TP.HCM cần có giải pháp chuyển đổi nhanh chóng khoảng 400.000 hộ kinh doanh cá thể lên mô hình doanh nghiệp. Việc chuyển đổi này, nếu thành công thì sẽ giúp tăng quy mô nền kinh tế, tạo động lực tăng trưởng kinh tế bền vững hơn, gia tăng nguồn thu ngân sách nhà nước và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế thành phố.
| |
Cần sự đột phá thực sự về mặt thể chế để doanh nghiệp phát triển trong giai đoạn tới. |
Để có thể chuyển đổi thành công nhanh, TP.HCM cần miễn hoặc giảm thuế trong vài năm đầu, đơn giản hóa thủ tục đăng ký doanh nghiệp, hỗ trợ triển khai quy trình số hóa, có chính sách hỗ trợ tiếp cận vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ về thủ tục kế toán, thuế…
Ngoài ra, TP.HCM cần nâng cao hiệu quả đổi mới, sáng tạo hơn nữa trong công tác xúc tiến thương mại. Trong đó, các đơn vị có nhiệm vụ xúc tiến thương mại cần hỗ trợ thực chất, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia các chương trình xúc tiến thương mại để doanh nghiệp có thể tiếp cận khách hàng, đối tác mới, có thêm nhiều cơ hội mở rộng thị trường, nhất là thị trường quốc tế.
“Hiện nay, việc xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho các doanh nghiệp trên địa bàn vẫn còn nhiều hạn chế. Vì vậy, chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng cần chủ động phối hợp các lãnh sự quán tại TP.HCM, tham tán thương mại Việt Nam ở nước ngoài để thiết lập được lịch trình giao thương thực chất… để doanh nghiệp không chỉ tham gia trưng bày hàng hóa - dịch vụ mà còn có cơ hội gặp gỡ được các nhà mua hàng quốc tế, chuỗi siêu thị, hệ thống phân phối quốc tế”, bà Chi kiến nghị.
Về phía Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA), Chủ tịch Phùng Quốc Mẫn cho hay, hiện nay, các địa điểm tổ chức hội chợ, triển lãm thương mại trên địa bàn TP.HCM chưa đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp và sự phát triển chung của TP.HCM.
Việc thiếu địa điểm tổ chức sự kiện hội nghị, hội chợ, triển lãm quy mô lớn làm giảm đi những cơ hội trong hoạt động xúc tiến thương mại với những thị trường xuất khẩu lớn, tiềm năng, đặc biệt là trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động như hiện nay.
“Điều này là nguyên nhân dẫn đến hình thành những xu hướng chuyển dịch tổ chức sự kiện hội nghị, hội chợ, triển lãm về một số tỉnh, thành lân cận TP.HCM trong thời gian qua. Vì vậy, TP.HCM cần sớm định hình cấu trúc, không gian quy hoạch và hệ sinh thái phát triển Đề án “Xây dựng Trung tâm Hội chợ triển lãm quốc tế tại TP.HCM”, ông Phùng Quốc Mẫn cho hay.
Với lĩnh vực bất động sản, ông Nguyễn Quốc Bảo, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bất động sản TP.HCM nhận định, để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, tăng trưởng tốt, cần tháo gỡ khó khăn về cơ chế chính sách, thủ tục hành chính. Trong đó, thủ tục xin giấy phép xây dựng thay vì mất khoảng 2 năm như hiện nay thì nên giảm xuống còn 6 tháng, thông qua việc các sở, ngành xem xét phê duyệt các thủ tục của đơn vị mình, không nên giải quyết theo trình tự, thứ tự từng thủ tục.
“Cụ thể, mỗi thủ tục phải thông qua 6 sở, ngành và mỗi sở, ngành giải quyết khoảng 3 tháng, tổng cộng ít nhất phải hơn 18 tháng mới có thể hoàn thành một thủ tục xin cấp phép xây dựng. Thay vào đó, nếu cùng lúc doanh nghiệp có thể nộp thủ tục này cho 6 sở, ngành cùng xem xét, giải quyết thì trong vài tháng sẽ ra giấy phép xây dựng. Phương thức này đã được nhiều nước phát triển trên thế giới thực hiện”, ông Bảo đề xuất.
| |
Ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP.HCM chia sẻ tại chương trình. |
Mỗi đề xuất, kiến nghị là “chất liệu” để hoàn thiện cơ chế
Chia sẻ tại chương trình Cafe Doanh nhân với chủ đề “Doanh nghiệp Thành phố với mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số” do Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) tổ chức ngày 8/3, ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết, tốc độ tăng trưởng GRDP năm 2025 phải đạt từ 10% trở lên là nhiệm vụ và mục tiêu nặng nề của TP.HCM. Do vậy, lãnh đạo thành phố rất cần cộng đồng doanh nghiệp và các chuyên gia hiến kế những giải pháp tốt. TP.HCM xem những đề xuất, kiến nghị của doanh nghiệp và chuyên gia là những “chất liệu” quan trọng để hoàn thiện cơ chế, chính sách điều hành.
Theo Chủ tịch UBND TP.HCM, hiện nay, dù đạt được các thành tựu, song TP.HCM vẫn còn những vấn đề tồn tại, hạn chế cần phải tháo gỡ, cần gỡ “cục máu đông” với những dự án còn tồn đọng.
“Để tăng trưởng hai con số, TP.HCM sẽ đẩy mạnh đầu tư công, chủ yếu thông qua hạ tầng giao thông để “lộ thông thì tài thông”. Dù biết sẽ còn nhiều khó khăn nhưng TP.HCM đã, đang và sẽ đẩy mạnh tháo gỡ khó khăn cho các dự án đang vướng. Đồng thời sẽ thúc đẩy các nguồn lực mới như cảng trung chuyển Cần Giờ, xây dựng trung tâm chuyển đổi số, trung tâm tài chính quốc tế...”, ông Nguyễn Văn Được chia sẻ.
Ngoài ra, TP.HCM dự kiến sẽ hình thành trung tâm công nghệ cao đa mục tiêu, trung tâm về AI (trí tuệ nhân tạo), đổi mới sáng tạo, trung tâm về dữ liệu lớn (Big Data) dự kiến đặt tại TP. Thủ Đức trên cơ sở mở rộng Khu công nghệ cao TP.HCM.
Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND TP.HCM cũng cho hay, chính quyền TP.HCM cương quyết thay đổi tư duy từ nền hành chính công quyền sang phục vụ, xem nhân dân, doanh nghiệp là trung tâm, cộng đồng doanh nghiệp là nguồn lực phát triển.