Tọa đàm về hoạt động cho thuê tài chính tại Việt Nam do Hiệp hội Cho thuê tài chính Việt Nam tổ chức sáng 13/8/2025.
Cửa mở với cho thuê tài chính
Sự chuyển dịch của thị trường khiến các doanh nghiệp cho thuê tài chính nhìn thấy cơ hội chuyển dịch lớn. Ông Nguyễn Thiều Sơn, Tổng giám đốc Công ty cho thuê tài chính TNHH BIDV-SuMi Trust nhắc đến điều này với sự hào hứng khá rõ.
“Dù đã xuất hiện tại Việt Nam 20 năm nay, nhưng đến nay hoạt động cho thuê tài chính mới có những bước phát triển rõ rệt”, ông Sơn nhấn mạnh khi nhắc đến những chính sách mới, cởi mở hơn từ cơ quan quản lý nhà nước.
Đặc biệt, nhu cầu tăng trưởng của nền kinh tế cũng được nhắc đến là điều kiện quan trọng thúc đẩy nhu cầu đầu tư, đổi mới công nghệ... của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa.
“Nhiều doanh nghiệp đã chủ động liên hệ với chúng tôi để tìm hiểu kênh cho thuê tài chính. Đó là các doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng, logistics.... Họ đã không chỉ trông vào kênh tín dụng từ ngân hàng nữa”, ông Sơn hào hứng chia sẻ.
Một cách tổng thể, ông Phạm Xuân Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Cho thuê tài chính Việt Nam cho biết, hành lang pháp lý của các doanh nghiệp trong lĩnh vực này được mở rộng từ khi Luật các Tổ chức tín dụng 2024 được thông qua, Thông tư 26/2024/TT-NHNN được ban hành với những điểm mới, cởi mở hơn.
Cụ thể, đối tượng tài sản cho thuê tài chính được mở rộng hơn; không còn bị khống chế chỉ cho vay vốn lưu động phục vụ cho tài sản thuê tài chính; không phải làm phương án kinh doanh với hợp đồng cho thuê tài chính dưới 100 triệu đồng;
Phương thức thẩm xét duyệt cho thuê tài chính cũng được áp dụng phương thức điện tử đối với món tiền tới 500 triệu đồng... Các công ty tài chính được phát triển hoạt động tư vấn về hoạt động ngân hàng...
Đặc biệt, ông Hòe cũng nhấn mạnh đến xu hướng tiêu dùng của các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa đã thay đổi. Đây là nhóm doanh nghiệp có nhu cầu vốn trung, dài hạn để đầu tư thiết bị, đổi mới dây chuyền công nghệ cho phù hợp với yêu cầu mới của thị trường, nhưng lại thiếu điều kiện vay vốn ngân hàng.
“Lâu nay, doanh nghiệp vẫn thích sở hữu tài sản, kể cả dây chuyền, phương tiện... Giờ đã tính tới phương án sử dụng nhiều hơn. Đây là cơ hội để các sản phẩm cho thuê tài chính với các đặc thù khác với sản phẩm của ngân hàng thương mại phát triển”, ông Hòe tin tưởng.
Những rào cản còn lại
Tuy nhiên, các điều kiện để các doanh nghiệp nhanh chóng nắm bắt cơ hội vẫn chưa thực sự thuận.
“Nếu coi chúng tôi như ngân hàng, chịu điều chỉnh như ngân hàng, dù bản chất hoạt động khác, thì đương nhiên không thể cạnh tranh được với ngân hàng, không thể phát triển được”, ông Nguyễn Thiều Sơn, Tổng giám đốc Công ty Cho thuê tài chính TNHH BIDV - Sumi Trust lấn cấn khi phát biểu tại Tọa đàm về hoạt động cho thuê tài chính tại Việt Nam, diễn ra sáng 13/8/2025
Hiện tại, theo ông Sơn, lĩnh vực cho thuê tài chính đang chịu các quy định về chỉ tiêu an toàn hoạt động, giới hạn cấp tín dụng gần giống với ngân hàng trong khi tác động của rủi ro lan truyền thông hơn ngân hàng thương mại. Hơn thế, doanh nghiệp cho thuê tài chính không nhận tiền gửi của dân cư. Thậm chí, một số quy định liên quan đến giao dịch cho thuê bị hạn chế tương tự như giao dịch cho vay cá nhân tiêu dùng của ngân hàng thương mại...
Với thực trạng này, nhiều ý kiến tại Tọa đàm nhận định, quy định của pháp luật thường quên và không tính đến tính đặc thù của ngành cho thuê tài chính.
Vì vậy, có thể nói môi trường kinh doanh của ngành cho thuê tài chính ở Việt Nam bị bó hẹp, hạn chế đi sự phát triển và vai trò của nó chủ yếu đến từ sự không đầy đủ, không tính đến yếu tố đặc thù ngành nghề trong các văn bản quy phạm pháp luật hoặc khi có thì chưa được xem là ngành có rủi ro cao hơn so ngân hàng nên quy định quá khắt khe.
Trong khi đó, ông Phạm Xuân Hòe cho biết, trong thị trường tài chính, thì các kênh vốn trung dài hạn cung ứng cho đầu tư của các chủ thể nền kinh tế là vô cùng quan trọng. Vốn trung dài hạn qua chứng khoán (vốn cổ phần), kênh trái phiếu, từ ngân hàng đầu tư, một phần từ ngân hàng thương mại và một kênh rất phổ biến ở các nước phát triển cũng như đang phát triển đó là kênh cho thuê tài chính.
Một trong những lợi thế của cho thuê tài chính là có thể chấp nhận rủi ro cao hơn so chuẩn ngân hàng thương mại, thâm nhập vô cùng tốt tới doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh với tất cả máy móc thiết bị, phương tiện vận tải… và cả một số loại tài sản vô hình tài sản số, phần mềm, cơ sở hạ tầng công nghệ, bản quyền trí tuệ, giấy phép, quyền khai thác …
Tỷ lệ đi thuê tài chính tới 70-80% của doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) đã minh chứng cho lợi thế này của cho thuê tài chính. Các nước có Luật riêng cho ngành này tạo ra không gian phát triển lớn mạnh, tỷ lệ thâm nhập vào khu vực doanh nghiệp khá cao như Mỹ là 22%, Trung Quốc 18%, Đức 16%,…
Tuy nhiên, ông Hòe nói, kênh cho thuê tài chính đang bị bỏ ngỏ.
“Theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW, đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét mở rộng loại tài sản có thể cho thuê tài chính, đặc biệt với các loại tài sản như tài sản số, phần mềm, cơ sở hạ tầng công nghệ, bản quyền trí tuệ, giấy phép, quyền khai thác”, ông Hòe đề xuất cụ thể.
Các doanh nghiệp cũng đề nghị nới giới hạn giá trị khoản cho thuê tài chính nhỏ lẻ, xét duyệt bằng phương thức điện tử lên mức 1 tỷ đồng.
Hiện số lượng khoản thuê của khách hàng có giá trị đến 1 tỷ đồng chiếm 27% tổng số khoản thuê, chiếm tỷ trọng 5% tổng số giải ngân của các công ty cho thuê tài chính. Việc nâng mức giá trị nhỏ lên mức 1 tỷ đồng (thuê 1 cái ô tô, 1 cái máy xây dựng cỡ nhỏ…) mới đáp ứng được việc xử lý nhanh các khoản cho thuê giá trị nhỏ phổ biến (số lượng hợp đồng tương đối) tại các công ty cho thuê tài chính, giúp giảm thủ tục hồ sơ, tăng thuận tiện và tăng khả năng tiếp cận vốn/đầu tư tài sản cho doanh nghiệp/nền kinh tế.
Đặc biệt, các doanh nghiệp cho thuê tài chính tiếp tục đề nghị sửa đổi quy định đối với quản trị an toàn trong kinh doanh, quy định tỷ lệ khả năng chi trả VND trong vòng 30 ngày 5%, thay vì 20% như hiện tại. Một mặt, công ty cho thuê tài chính không được phép huy động tiền gửi từ dân cư, không mở tài khoản thanh toán nên yêu cầu chi trả thường xuyên không phát sinh đáng kể. Mặt khác, các công ty này luôn có hạn mức tín dụng dự phòng tại một số ngân hàng thương mại lớn có uy tín, nên trong trường hợp biến động bất thường hoàn toàn có thể xử lý qua hạn mức tín dụng dự phòng này...
Dài hạn, các doanh nghiệp đề nghị nghiên cứu xây dựng Luật các tổ chức cho vay không nhận tiền gửi và có chương riêng về cho thuê tài chính...
Theo Hiệp hội Cho thuê tài chính, số lượng công ty tài chính có 9 công ty, trong đó 8 công ty đang hoạt động, 1 công ty đang dừng hoạt động để tái cơ cấu, 2 công ty đã phá sản (ALC2 và Công ty cho thuê tài chính Tàu thủy).
Số dư nợ cho thuê từ 6/9 công ty cho thuê tài chính đang hoạt động đến 30/6/2025: 41,7 ngàn tỷ đồng, tăng 3,01% so cuối năm 2024, chiếm 0,25% tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế (ước tính số liệu của toàn ngành cho thuê tài chính cũng chỉ khoảng 47 ngàn tỷ đồng, chỉ chiếm 0,28%).
Dư nợ cho thuê tài chính tăng đều đặn qua các năm, với mức tăng trưởng bình quân 14,6%/năm qua 4 năm từ 2021-2024;
Đối tượng cho thuê tài chính ngày càng phát triển đa dạng: Cho thuê ô tô các loại với dư nợ hơn 9 ngàn tỷ đồng, tăng trên 8% so cuối năm 2024; dư nợ cho thuê máy móc xây dựng, khai khoáng 3 ngàn tỷ đồng, giảm so cuối năm 2024; Thiết bị y tế 398 tỷ đồng tăng 50,7%; Dây chuyền máy sản xuất ở mức ổn định, dư nợ đạt hơn 6.900 tỷ đồng, giảm nhẹ 0,58% so cuối năm 2024.
