Bài báo "Bỏ mệnh giá cổ phiếu? " trên ĐTCK vừa qua đã đề cập đến vấn đề hết sức quan trọng hiện nay đối với nền kinh tế, với doanh nghiệp.
Khi doanh nghiệp rất khó tiếp cận vốn vay ngân hàng và lãi vay quá cao thì TTCK cần phải phát huy mạnh nhất chức năng số một, cũng như tính ưu việt của mình là giúp doanh nghiệp huy động vốn.
Nếu cái "nút cổ chai" đã đề cập được tháo gỡ thì rất nhiều doanh nghiệp sẽ biến cái không thành cái có: Không thể huy động thành có thể huy động vốn.
Về vấn đề chuyên môn, tôi có thêm một số ý kiến như sau để bạn đọc tham khảo:
Việc tách, gộp cổ phiếu trên thế giới rất phổ biến. Đặc biệt là tách cổ phiếu, khi thị giá cổ phiếu quá cao, người ta thường tách cổ phiếu để thị giá giảm xuống tạo điều kiện giao dịch thuận tiện hơn, tính thanh khoản của cổ phiếu sẽ cao hơn.
Việc tách gộp cổ phiếu này không làm thay đổi cấu trúc vốn tự có của DN, nên đương nhiên không làm thay đổi vốn điều lệ của DN.
Ở Việt Nam, hoạt động tách gộp cổ phiếu chưa xảy ra. Việc DN niêm yết trả cổ tức bằng cổ phiếu hoặc thưởng cổ phiếu thì khá phổ biến. Điểm khác nhau căn bản của hai hình thức trên là khi thưởng hoặc trả cổ tức bằng cổ phiếu thì phải có nguồn vốn, có sự chuyển dịch vốn từ nguồn thặng dư vốn, lợi nhuận chưa chia, các quỹ (không kể quỹ phúc lợi) chuyển sang vốn điều lệ của DN và làm cấu trúc vốn tự có của doanh nghiệp thay đổi, còn tách gộp cổ phiếu thì không cần có nguồn vốn và không làm thay đổi cấu trúc vốn tự có của doanh nghiệp mà chỉ làm thay đổi số lượng cổ phiếu và đặc biệt là sự thay đổi thị giá của CP.
Bài báo có đề cập việc Luật Doanh nghiệp đưa ra khái niệm mệnh giá cổ phiếu và Luật Chứng khoán làm rõ thêm khái niệm này bằng quy định mệnh giá cổ phiếu DN niêm yết là 10.000 đồng/CP. Đây là điểm khác biệt của Việt Nam so với thông lệ quốc tế.
Theo Bài báo, "Việc mệnh giá bị chốt chặt ở mức 10.000 đồng/CP đã gây ra sự khó xử khi DN muốn thực hiện nghiệp vụ cơ bản nhất là tách, gộp cổ phiếu.
Tại những TTCK phát triển, khái niệm mệnh giá chỉ có tính danh nghĩa, không có tác động gì trong hoạt động phát hành của DN. Thậm chí, tại nhiều thị trường, không có khái niệm mệnh giá cổ phiếu, mà chỉ có khái niệm giá trị sổ sách và thị giá".
Về vấn đề này theo tôi, Luật Chứng khoán chỉ quy định khi chào bán lần đầu ra công chúng: mệnh giá cổ phiếu, chứng chỉ quỹ phát hành lần đầu ra công chúng là 10.000 đồng, chứ không đề cập đến sự biến động sau này của mệnh giá và thực chất là không chốt chặt ở mức 10.000 đồng.
Theo tôi, đã đến lúc UBCK và các cơ quan liên quan cần nghiên cứu thêm về mệnh giá theo đúng ý nghĩa của nó, theo hướng gỡ khó cho doanh nghiệp trong việc huy động vốn trên TTCK.
Đây là việc làm cần thiết nhất của UBCK, Sở GDCK trong giai đoạn hiện nay để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đủ điều kiện, thị giá thấp hơn 10.000 đồng thực hiện việc gộp cổ phiếu, sau đó huy động vốn được thuận tiện và chênh lệch giữa giá phát hành và 10.000 đồng được hạch toán vào chênh lệch giá.
UBCK cũng nên nghiên cứu phương án cho phép các công ty đủ điều kiện phát hành ra công chúng huy động vốn với giá thấp hơn 10.000 đồng và chênh lệch giữa 10.000 đồng và giá phát hành không hạch toán là thặng dư vốn âm để các doanh nghiệp này vẫn huy động được vốn mà không cần làm động tác lách luật như trên đây.
