Dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí đưa ra 9 nhóm hành vi gây lãng phí và 9 nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí để đảm bảo có đầy đủ cơ chế xử lý các hành vi vi phạm.
Nội dung trên được Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đề cập khi thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí tại Quốc hội, sáng 4/11.
“Để đảm bảo Luật mới được ban hành có ý nghĩa thực chất, khắc phục tồn tại, hạn chế của Luật hiện hành, đạt được các mục tiêu, yêu cầu, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và đặc biệt là chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí được nghiên cứu, xây dựng với một số nội dung sửa đổi, hoàn thiện quan trọng”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ.
Cụ thể, theo Bộ trưởng, dự thảo Luật đã quy định cụ thể các nhóm quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực Nhà nước. Đồng thời, quy định cụ thể trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong xây dựng lan tỏa văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí.
Dự thảo Luật được hoàn thiện theo hướng tất cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân đều có quyền cung cấp thông tin phát hiện lãng phí. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức nhận được thông tin về lãng phí có trách nhiệm kiểm tra, làm rõ, thông tin phát hiện lãng phí; ngăn chặn, khắc phục kịp thời trường hợp có lãng phí xảy ra; xử lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý sai phạm và công khai kết quả xử lý; giải trình trước cơ quan chức năng về việc để xảy ra lãng phí. Giao Chính phủ quy định chi tiết các biện pháp bảo vệ cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin phát hiện lãng phí, người đấu tranh chống lãng phí và người thân của người đấu tranh chống lãng phí.
Bộ trưởng cũng báo cáo, Dự thảo Luật đã đưa ra 9 nhóm hành vi gây lãng phí và 9 nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí để đảm bảo có đầy đủ cơ chế xử lý các hành vi vi phạm. Dự thảo Luật cũng bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết từng hành vi vi phạm cụ thể và chế tài xử lý kỷ luật tương ứng đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị và các cá nhân có liên quan để đảm bảo linh hoạt kịp thời xử lý các hành vi mới phát sinh trên thực tế.
Để có thêm cơ sở để Nhân dân và các cơ quan, tổ chức có liên quan thực hiện quyền giám sát, theo dõi tình hình quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về việc công khai bắt buộc đối với một số loại tài liệu, thông tin liên quan đến tiết kiệm, chống lãng phí như các chương trình, kế hoạch, báo cáo kết quả công tác tiết kiệm, chống lãng phí; kết quả xử lý hành vi gây lãng phí. Ngoài ra, bổ sung quy định về xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về tiết kiệm, chống lãng phí để kịp thời theo dõi, cập nhật tình hình thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí trên phạm vi cả nước.
Đáng chú ý, dự thảo Luật đã quy định rõ nguyên tắc bảo đảm tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn bộ quá trình xây dựng chính sách, soạn thảo, theo dõi thi hành pháp luật nhằm kịp thời phát hiện những điểm nghẽn, nút thắt và đề xuất giải pháp xử lý, đảm bảo đồng bộ, thống nhất với chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước.
Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh, xử lý vi phạm trong thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí là nội dung quan trọng của Luật, thể chế hóa Chỉ thị số 27-CT/TW và giải quyết những vướng mắc hiện nay. Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, quy định cụ thể về xử lý vi phạm và trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Trong đó quy định xử lý vi phạm đối với tổ chức, cá nhân và người đứng đầu trong trường hợp để xảy ra sai phạm và quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại của tổ chức, cá nhân, trách nhiệm liên đới của người đứng đầu.
Ủy ban thẩm tra thống nhất với Cơ quan soạn thảo trong bổ sung các nguyên tắc: “Việc đánh giá tiết kiệm, chống lãng phí phải dựa trên tiêu chuẩn, định mức, chế độ do cơ quan có thẩm quyền ban hành, kết hợp với đánh giá tổng thể về kết quả thực hiện nhiệm vụ, chất lượng đầu ra, hiệu quả sử dụng nguồn lực và tác động xã hội.”; “Việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí cần phân biệt rõ giữa hành vi gây lãng phí do thiếu trách nhiệm, vi phạm pháp luật với các rủi ro khách quan trong quá trình đổi mới, thực hiện cơ chế, chính sách thí điểm, khuyến khích cán bộ năng động, đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.”.
Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, định mức theo các lĩnh vực; xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá hiệu quả; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, công khai số liệu phục vụ công tác giám sát; tổ chức đào tạo, tập huấn cho đội ngũ cán bộ thực hiện đánh giá tiết kiệm, chống lãng phí...
Dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí sẽ được Quốc hội thảo luận tại tổ vào chiều mai (5/11).
Theo Điều 35 về xử lý vi phạm và bồi thường thiệt hại, tổ chức, cá nhân thực hiện các hành vi quy định tại Điều 3, Điều 4 (gây lãng phí, vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí) của Luật này bị áp dụng một hoặc một số chế tài. Như giải trình theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân quản lý trực tiếp, cơ quan cấp trên, cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, giám sát và cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, bồi thường một phần hoặc toàn bộ thiệt hại theo quy định của Chính phủ; Tùy theo tính chất, mức độ vi phạm bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc bị xử lý theo quy định pháp luật có liên quan.
Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, cấp phó của người đứng đầu khi để xảy ra hành vi lãng phí ở cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp, lĩnh vực thuộc thẩm quyền được giao quản lý, phụ trách bị áp dụng một hoặc một số chế tài như Giải trình theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân cấp trên, cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, giám sát và cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành; Tùy theo tính chất, mức độ bị xử lý kỷ luật theo quy định của pháp luật.