Nội dung dự thảo Nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 170/2024 là một bước đi quan trọng giúp giải quyết các vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án có liên quan đến đất đai tại TP.HCM, Đà Nẵng và Khánh Hòa.
Dự thảo Nghị định hướng dẫn chi tiết Nghị quyết số 170/2024 của Quốc hội vừa được công bố nhằm đưa ra các cơ chế, chính sách đặc thù giải quyết khó khăn, vướng mắc đối với các dự án và đất đai có liên quan đến kết luận thanh tra, kiểm tra và bản án tại TP.HCM, Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong quá trình thực hiện các kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ và bản án của các tòa án có hiệu lực, các bộ ngành, địa phương đã triển khai đồng bộ, nghiêm minh các biện pháp xử lý vi phạm.
Các cá nhân và tổ chức vi phạm đã thực hiện một phần hoặc toàn bộ các kiến nghị xử lý về kinh tế, góp phần vào công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Mặc dù vậy, các cơ chế, chính sách hiện hành vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu tháo gỡ các vướng mắc, đặc biệt là đối với các dự án đã có kết luận thanh tra hoặc bản án nhưng gặp khó khăn trong việc triển khai.
Vì vậy, Nghị quyết 170/2024 của Quốc hội và Nghị định chi tiết hướng dẫn, có hiệu lực từ ngày 1/4 tới, sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng giúp các địa phương giải quyết những vấn đề này.
Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo Nghị định là việc điều chỉnh hồ sơ đối với các dự án có thay đổi về đơn vị hành chính.
Cụ thể, nếu vị trí khu đất của dự án thay đổi đơn vị hành chính các cấp, UBND cấp tỉnh sẽ chịu trách nhiệm điều chỉnh đồng bộ hồ sơ để đảm bảo các thủ tục hành chính được hoàn tất đúng quy định.
Một điểm đáng chú ý trong dự thảo là việc xác định lại thời hạn sử dụng đất đối với các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp tại Đà Nẵng, mà trước đây có thời gian sử dụng không đúng quy định. Cụ thể, các giấy chứng nhận này sẽ được điều chỉnh lại thành 50 năm thay vì thời gian ngắn hơn trước đây.
Để đảm bảo tính minh bạch và công khai, các cơ quan chức năng tại Đà Nẵng sẽ công bố danh sách các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp không đúng quy định về thời hạn sử dụng đất.
Ngoài ra, các giấy chứng nhận bị hư hỏng, ố, nhòe hoặc mất sẽ được cấp lại với thời gian sử dụng đất là 50 năm. Điều này sẽ giúp người dân và các nhà đầu tư có thể yên tâm thực hiện các dự án mà không gặp phải vướng mắc về thủ tục hành chính.
Với các dự án tại Khánh Hòa, dự thảo Nghị định yêu cầu địa phương này rà soát các điều kiện của từng dự án liên quan đến quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị đã được phê duyệt và đảm bảo không vi phạm các quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, an ninh. Các cơ quan chức năng tại Khánh Hòa sẽ tổng hợp kết quả và lập hồ sơ trình UBND tỉnh Khánh Hòa xem xét để tiếp tục triển khai các dự án này.
Tương tự, đối với các dự án tại TP.HCM, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất sẽ được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, bao gồm việc tiếp tục thực hiện các dự án sau khi đã hoàn tất việc xử lý hành chính, hình sự và khắc phục các vi phạm kinh tế theo bản án của tòa án.
Nghị quyết cũng quy định rõ về việc xử lý đối với các dự án vi phạm trong các kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ tại TP.HCM, Đà Nẵng và Khánh Hòa, bao gồm việc xác định giá đất, thu tiền sử dụng đất và tiền thuê đất.
Một điểm quan trọng là các cơ chế đặc thù sẽ giúp tháo gỡ các vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp tục triển khai các dự án, đồng thời giúp các nhà đầu tư không gặp phải rào cản pháp lý và hành chính.
Các cơ chế này cũng sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế và tạo ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp, đồng thời giải quyết những vấn đề tồn đọng liên quan đến đất đai.
Về trình tự rà soát, hoàn thiện thủ tục đối với các dự án tại Đà Nẵng, theo Điều 5 của Nghị quyết số 170/2024/QH15, các cơ quan có chức năng quản lý đất đai tại TP.Đà Nẵng sẽ chủ trì, phối hợp với các cơ quan chuyên môn để rà soát, hoàn thiện thủ tục về đầu tư, xây dựng, môi trường, biển và hải đảo, lâm nghiệp, đất đai của dự án.
Các bước thực hiện, gồm 3 bước. Đầu tiên, cơ quan quản lý đất đai thành phố Đà Nẵng sẽ phối hợp với các cơ quan chuyên môn để rà soát các thủ tục đầu tư, xây dựng, môi trường, biển và hải đảo, lâm nghiệp, đất đai của các dự án.
Tiếp theo sau đó, các cơ quan chuyên môn tổ chức rà soát, kiểm tra thực tế và gửi kết quả cho cơ quan quản lý đất đai thành phố. Sau cùng, cơ quan quản lý đất đai tổng hợp kết quả rà soát và báo cáo UBND TP.Đà Nẵng để xem xét, quyết định về các điều kiện tiếp tục thực hiện các dự án.
Trường hợp phải điều chỉnh hình thức giao đất, cho thuê đất, sẽ thực hiện theo quy trình của Nghị định số 102/2024/NĐ-CP. Nếu dự án có diện tích đất rừng, việc chuyển mục đích rừng chỉ cần thực hiện trồng rừng thay thế, không cần quyết định chuyển mục đích.
Theo nội dung dự thảo, các công việc này phải hoàn thành trong vòng 6 tháng kể từ khi Nghị định có hiệu lực thi hành, trừ trường hợp có điều chỉnh bổ sung hồ sơ thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ.
Với Đà Nẵng, trình tự rà soát điều kiện được tiếp tục sử dụng đất cũng gồm 3 bước: Cơ quan quản lý đất đai thành phố Đà Nẵng sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để rà soát sự phù hợp của các dự án với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị, quy hoạch quốc phòng, an ninh, và các quy hoạch khác đã được phê duyệt;
Sau khi rà soát, cơ quan quản lý đất đai sẽ tổng hợp kết quả và lập hồ sơ trình UBND thành phố Đà Nẵng. Cuối cùng, UBND TP.Đà Nẵng xem xét và ra quyết định về việc tiếp tục thực hiện các dự án.
Quá trình rà soát và xác nhận điều kiện phải hoàn thành trong vòng 6 tháng kể từ khi quyết định được ban hành.
Tại tỉnh Khánh Hòa, quá trình này cũng gồm 3 bước. Đầu tiên, cơ quan quản lý đất đai tỉnh Khánh Hòa sẽ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan để rà soát các điều kiện về quy hoạch và các yếu tố khác đối với từng dự án.
Cơ quan này sẽ tổng hợp kết quả rà soát và lập hồ sơ trình UBND tỉnh Khánh Hòa để xem xét; UBND tỉnh sẽ đánh giá các điều kiện và quyết định liệu các dự án có đủ điều kiện tiếp tục thực hiện hay không. Công việc rà soát sẽ hoàn thành trong vòng 6 tháng kể từ khi Nghị định có hiệu lực.
Về Trình tự xác định giá đất tại Đà Nẵng và Khánh Hòa, đối với các dự án trước ngày 2/8/2007, giá đất sẽ được xác định theo Nghị định số 188/2004/NĐ-CP và Thông tư số 114/2004/TT-BTC.
Đối với các dự án từ ngày 2/8/2007 đến trước ngày 1/7/2014, giá đất được xác định theo Nghị định số 123/2007/NĐ-CP và Thông tư số 145/2007/TT-BTC.
Sau khi xác định giá đất, tiền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất sẽ được tính theo công thức xác định lại và trừ đi số tiền đã nộp trước khi Nghị quyết số 170/2024/QH15 có hiệu lực thi hành.
Trình tự tính thu tiền sử dụng đất tại TP.HCM được quy định như sau. Đối với các dự án đã nộp tiền tạm ứng tiền sử dụng đất, việc xác định diện tích đất tương ứng với tiền sử dụng đất sẽ thực hiện theo công thức: Diện tích đất = (Số tiền đã nộp) / (Giá đất tại thời điểm nộp).
Xác định số tiền sử dụng đất nhà đầu tư phải nộp bổ sung dựa trên diện tích đất chưa nộp tiền sử dụng đất. Nếu số tiền sử dụng đất xác định lại nhỏ hơn số tiền đã nộp, nhà đầu tư sẽ được xác định là đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai, và nhà nước không hoàn trả khoản chênh lệch.
Theo một số ý kiến, việc ban hành dự thảo Nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 170/2024 là một bước đi quan trọng giúp giải quyết các vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án có liên quan đến đất đai tại TP.HCM, Đà Nẵng và Khánh Hòa.
Các cơ chế đặc thù này không chỉ giúp tháo gỡ khó khăn cho các nhà đầu tư, mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đất đai, đồng thời giảm thiểu các rủi ro pháp lý cho các dự án trong tương lai.
