Bluechip nâng đỡ chỉ số
Chỉ số VN-Index đang ở vùng đỉnh lịch sử, nhưng cần nhìn sâu hơn vào chất lượng của nhịp tăng đột phá này, thay vì chỉ tập trung vào điểm số. Thị trường tăng nóng khi triển vọng nâng hạng thị trường chứng khoán lên mới nổi theo tiêu chuẩn của FTSE Russell trở thành câu chuyện chi phối, bởi vậy, dòng tiền tập trung vào các cổ phiếu trong VN-30, đặc biệt là những cổ phiếu dự báo được hưởng lợi từ việc nâng hạng thị trường. Chính vì thế, dù chỉ số chung tăng mạnh nhưng danh mục của phần lớn nhà đầu tư lại không sinh lời tương xứng.
Về mặt kỹ thuật, quán tính hưng phấn hoàn toàn có thể tiếp tục đẩy chỉ số VN-Index tiếp tục đi lên. Tuy nhiên, rủi ro của một cú “bull-trap”, hoặc một nhịp điều chỉnh bất ngờ sẽ tăng lên đáng kể khi thiếu sự đồng thuận từ các nhóm ngành khác. Dòng tiền đã chuyển hướng tìm tới các cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ dù vẫn ưu tiên các dòng dẫn sóng như ngân hàng, chứng khoán và bất động sản trong giai đoạn thanh khoản duy trì tích cực.
Ông Trần Đức Anh, Giám đốc chiến lược & vĩ mô, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cho rằng, khả năng VN-Index chinh phục đỉnh mới một cách bền vững sẽ phụ thuộc vào việc dòng tiền có lan tỏa ra các nhóm cổ phiếu vừa và nhỏ hay không, thay vì chỉ dựa vào hiệu ứng của một vài cổ phiếu trụ. Nếu sự phân hóa này tiếp diễn, thị trường sẽ trở nên mong manh trước áp lực chốt lời.
Đi qua ngưỡng 1.500 điểm, VN-Index có khả năng tiếp tục vận động theo xu hướng sideway-up với lực bán gia tăng dần khi chỉ số tiến lên các vùng cản. Dòng tiền dự báo sẽ phân hóa, ưu tiên nhóm cổ phiếu có kết quả kinh doanh quý II/2025 tích cực, trong khi các nhóm dẫn sóng chính có thể bước vào giai đoạn tích lũy ngắn hạn.
Ở thời điểm hiện tại, chỉ số VN-Index đang giao dịch ở mức P/E khoảng 14,66 lần, cao hơn 1 - 2 lần độ lệch chuẩn bình quân 3 năm (ở mức từ 14,2 - 15,3 lần). Nếu nhìn về lịch sử định giá của thị trường, mức P/E hiện tại chỉ ngang giai đoạn vùng đỉnh quý II/2024 và thấp hơn nhiều so với các lần tạo đỉnh năm 2021 (P/E 18 - 20 lần) và năm 2018 (P/E 21 - 22,5 lần) và vượt mức +2 lần độ lệch chuẩn bình quân 3 năm. Điều này cho thấy định giá của VN-Index ngắn hạn đã thoát ra khỏi vùng giá rẻ nhưng vẫn còn khoảng cách xa so với các vùng thị trường tạo đỉnh về chỉ số và định giá trong quá khứ.
Nhà đầu tư huyền thoại Peter Lynch từng cho rằng, thông thường, tỷ lệ P/E của thị trường chứng khoán dao động trong khoảng từ 10 - 20 lần. Hai thời điểm tạo đỉnh gần nhất của thị trường chứng khoán Việt Nam, P/E đều ở mức trên 20 lần. Năm 2018, P/E vào khoảng 21 lần, đến 2021 - 2022 vào khoảng 19 lần. Hiện nay, P/E thị trường mới chỉ khoảng hơn 16 lần, tức vẫn còn cách 20% so với đỉnh. Chưa kể, lợi nhuận của các doanh nghiệp có thể tăng thêm khoảng 15% trong một năm tới, kéo P/E xuống thấp hơn.
Nhìn lại lịch sử, một sóng tăng mạnh như hiện tại ít xuất hiện. Ông Nguyễn Việt Đức, Giám đốc Kinh doanh số, Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) thống kê, trong lịch sử, cũng chỉ có 5 lần uptrend mạnh là giai đoạn 2007 - 2008, 2009 - 2010, 2017 - 2018, 2020 - 2021 và sóng tăng năm nay. Nếu không tận dụng cơ hội trong giai đoạn này thì sẽ rất khó khăn để kiếm lời. Chúng ta có thể học tập kinh nghiệm của những nhà đầu tư hàng đầu như George Soros, Druckenmiller… để kiếm tiền trong uptrend và để hiểu vì sao cần có tâm lý tích cực trong cơn sóng hiện tại của thị trường chứng khoán.
Chọn cổ phiếu trong thị trường uptrend
Thực tế, sai lầm phổ biến nhất trong một thị trường uptrend chính là việc nhà đầu tư hạ thấp tiêu chuẩn và cho rằng “mua gì cũng thắng”, trong khi việc lựa chọn này đáng lẽ cần phải khắt khe hơn.
Theo ông Trần Đức Anh, có ba yếu tố cốt lõi mà nhà đầu tư cần đặt lên hàng đầu. Một là chất lượng tăng trưởng. Dòng tiền trong uptrend rất thích những câu chuyện “hot” nhưng chúng thường không bền vững.
“Tôi sẽ tìm kiếm những doanh nghiệp có sự tăng trưởng thực chất, đến từ việc mở rộng thị phần, hoặc hưởng lợi từ một chu kỳ kinh doanh rõ ràng. Sự tăng trưởng này phải đo đếm được qua các con số cụ thể như tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận”, ông Đức Anh nói.
Hai là, định giá cổ phiếu còn hợp lý hay không. Thực tế, uptrend thường đi kèm với việc định giá bị đẩy lên cao, việc mua một cổ phiếu tốt ở một mức giá quá đắt vẫn là một khoản đầu tư tồi. Theo đó, cần so sánh định giá P/E, P/B của cổ phiếu với chính nó trong quá khứ và với các doanh nghiệp cùng ngành, đồng thời đối chiếu với tốc độ tăng trưởng (chỉ số PEG) để đảm bảo vẫn còn một biên độ an toàn.
Ba là, quan sát dấu chân của dòng tiền lớn. Một cổ phiếu được các tổ chức, khối ngoại liên tục mua ròng và tích lũy một cách bền bỉ sẽ đáng tin cậy hơn nhiều so với một cổ phiếu chỉ tăng giá bằng dòng tiền đầu cơ ngắn hạn.
Nhìn vào chuyển động của thị trường trong giai đoạn vừa qua, có thể thấy, ngành ngân hàng đang bước vào một giai đoạn quan trọng, với những thay đổi lớn từ chính sách và môi trường kinh tế vĩ mô. Cụ thể, Nghị quyết 42 của Quốc hội về xử lý nợ xấu được “luật hóa”, kỳ vọng sẽ giúp đẩy nhanh quá trình xử lý nợ xấu, giảm áp lực trích lập dự phòng và cải thiện ROE; việc bỏ room tín dụng từ năm 2026 giúp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và tối ưu hóa phân bổ vốn tại các ngân hàng. Cùng với đó, sự phục hồi của thị trường bất động sản giúp giảm áp lực gia tăng nợ xấu, cải thiện chi phí dự phòng và tín dụng tăng trưởng tốt hơn.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý, nhà đầu tư nên nhìn nhận rõ một số rủi ro hiện hữu với ngành ngân hàng: Thứ nhất, chất lượng tài sản vẫn là biến số khó lường, đặc biệt ở các khoản vay liên quan đến bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp; thứ hai, mặt bằng định giá ở nhiều cổ phiếu đã tăng đáng kể từ đầu năm, phần nào phản ánh trước kỳ vọng tích cực. Do đó, việc chọn lọc kỹ lưỡng, ưu tiên những ngân hàng có nền tảng tài chính vững, ROE cao, tăng trưởng tín dụng tốt và định giá còn hợp lý là điều rất quan trọng lúc này. Nhà đầu tư có thể tham khảo các mã cổ phiếu như MBB, ACB, VPB, CTG, VCB, đây là những cổ phiếu vẫn ở mức giá an toàn với dư địa tăng trưởng cuối năm lớn.
Ngoài nhóm cổ phiếu ngân hàng và các cổ phiếu trụ đã tăng trưởng mạnh thời gian qua, nhà đầu tư đang quan tâm đến các cổ phiếu có kỳ vọng tăng trưởng về lợi nhuận trong quý II/2025 và nửa cuối năm 2025.
Tác động từ các chính sách thuế quan của Mỹ đang tạo ra những thách thức nhất định cho một số ngành xuất khẩu chủ lực và có thể ảnh hưởng đến dòng vốn FDI vào những lĩnh vực nhạy cảm. Tuy nhiên, điều này cũng là chất xúc tác để nền kinh tế chuyển dịch. Thị trường cũng kỳ vọng các yếu tố nội lực sẽ trở thành động lực chính bù đắp cho những sụt giảm đó. Các báo cáo gần đây đều nhấn mạnh quyết tâm của Chính phủ trong việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công vào nửa cuối năm. Điều này sẽ tạo ra một làn sóng tích cực cho các doanh nghiệp đầu ngành trong lĩnh vực vật liệu xây dựng (thép, đá, xi măng) và xây dựng hạ tầng.
Bên cạnh đó, sự phục hồi của thị trường bất động sản chính là mảnh ghép quan trọng thứ hai. Theo quan điểm của KBSV, thị trường bất động sản đang có những cơ hội rõ nét nhất kể từ sau giai đoạn khủng hoảng. Động lực chính đến từ hai phía: chính sách tiền tệ nới lỏng, với mặt bằng lãi suất thấp, giúp giảm áp lực tài chính cho cả chủ đầu tư và người mua nhà, cùng với những nỗ lực tháo gỡ pháp lý quyết liệt từ Chính phủ đã bắt đầu có kết quả. Các dự án đang dần được “khơi thông” trở lại, thị trường có dấu hiệu đã đi qua giai đoạn khó khăn nhất. Dòng tiền đang có xu hướng quay trở lại với các dự án có pháp lý rõ ràng và hướng đến nhu cầu ở thực. Do đó, những doanh nghiệp có quỹ đất sạch, cấu trúc tài chính lành mạnh sẽ có nhiều câu chuyện để kể trong nửa cuối năm.