Bảo hiểm tiền gửi đảm bảo an toàn đối với tiền gửi
Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối năm 2017 tiền gửi của khách hàng đạt 6,84 triệu tỷ đồng. Trong đó, nguồn huy động đến từ dân cư khoảng 3,96 triệu tỷ đồng, chiếm 58% tổng số tiền gửi của khách hàng tại các tổ chức tín dụng.
Khi gửi tiền tiết kiệm bằng VNĐ vào tổ chức tín dụng đồng nghĩa với việc số tiền đó được bảo vệ bởi chính sách bảo hiểm tiền gửi (BHTG). Tuy nhiên, quyền lợi người gửi tiền sẽ được đảm bảo thế nào, vai trò của tổ chức BHTG thể hiện ra sao không phải ai cũng biết.
Đánh giá về vai trò của tổ chức BHTG tại Việt Nam, PGS-TS. Nguyễn Thị Mùi, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia cho biết, tổ chức BHTG có vai trò rất quan trọng đối với sự ổn định phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ người gửi tiền, đảm bảo sự an toàn, lành mạnh cho hoạt động ngân hàng và xử lý khủng hoảng tài chính.
Trước đây, chính sách BHTG chủ yếu được thể hiện tại các văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ và Bộ, ngành. Sau khi Luật BHTG ra đời và có hiệu lực từ năm 2013, vai trò của BHTG đã được nâng lên một bước.
Bên cạnh việc kế thừa các quy định phù hợp trước đây, chính sách BHTG đã thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách của Ðảng và Nhà nước, thể hiện tính đặc thù của hệ thống ngân hàng Việt Nam, bảo đảm phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội ở nước ta, đặc biệt là các điều kiện về sự phát triển của thị trường tiền tệ, thị trường vốn, sự phát triển của hệ thống ngân hàng, mức độ hiểu biết, thói quen tiết kiệm của người dân.
Với các quy định cụ thể về chủ thể được BHTG và tiền gửi được bảo hiểm, quyền và nghĩa vụ của người được BHTG, hạn mức trả tiền bảo hiểm, thời điểm chi trả tiền bảo hiểm… đã thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc hướng tới mục tiêu bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Có thể nói, ngoài vai trò bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG, chính sách BHTG còn tạo điều kiện cho hoạt động của nền kinh tế cũng như các tổ chức tín dụng được ổn định; qua đó góp phần tích cực vào việc duy trì an ninh, trật tự xã hội.
Chính sách BHTG giúp người dân có trách nhiệm khi lựa chọn nơi gửi tiền
Thời gian qua, gắn với quá trình tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng, BHTG Việt Nam đã từng bước phát huy vai trò của mình, thể hiện rõ nhất đó là tổ chức này đã chi trả đầy đủ, kịp thời cho hàng nghìn người gửi tiền tại các quỹ tín dụng nhân dân bị đổ vỡ; ngăn ngừa phạm vi ảnh hưởng xấu của các quỹ này đến hệ thống các quỹ tín dụng nhân dân đang hoạt động lành mạnh.
Bên cạnh đó, mới đây Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng đã trao cho BHTG Việt Nam trách nhiệm lớn hơn nhằm tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các tổ chức tín dụng. Cụ thể, cho vay đặc biệt, mua trái phiếu dài hạn của tổ chức tín dụng hỗ trợ, đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, xây dựng phương án phá sản tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt trình Ngân hàng Nhà nước xem xét… qua đó chứng tỏ vai trò ngày càng lớn của tổ chức BHTG tại Việt Nam.
Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan, vai trò của BHTG Việt Nam mới thể hiện được ở trong một phạm vi nhất định. Cụ thể, nhiều người gửi tiền chưa thực sự quan tâm và có nhận thức đúng đắn về chính sách BHTG, bởi họ nghĩ rằng đằng sau đó có Nhà nước, nếu xảy ra đổ vỡ tổ chức tín dụng đã có Nhà nước đứng ra xử lý.
Nhưng tới đây, khi nền kinh tế thực sự chuyển mình sang kinh tế thị trường một cách đích thực hơn, tổ chức BHTG sẽ phát huy được vai trò, chức năng theo đúng quy định tại Luật BHTG.
Mặc dù tổ chức BHTG đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế, tuy nhiên một số người dân chưa thực sự quan tâm đến BHTG. Theo PGS-TS. Nguyễn Thị Mùi, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc này.
Thứ nhất, từ phía BHTG Việt Nam, công tác truyền thông vẫn có những hạn chế nhất định, dẫn đến việc người dân chưa có nhận thức đúng đắn về vai trò của BHTG.
Thứ hai, xuất phát từ quan niệm trong mọi trường hợp phải đảm bảo quyền lợi người gửi tiền và không để xảy ra đổ vỡ. Khía cạnh này đôi khi dẫn đến việc người dân không quan tâm và tìm hiểu thích đáng vấn đề này.
“Người dân thực sự rất cần tìm hiểu về chính sách BHTG, vì một khi người dân hiểu và có kiến thức, biết được vai trò quan trọng của chính sách này đối với quyền lợi của mình thì sẽ có lợi không chỉ cho bản thân họ, mà còn có lợi cho cơ quan quản lý nhà nước cũng như các tổ chức tín dụng”, PGS-TS. Nguyễn Thị Mùi khẳng định.
Hiểu biết đầy đủ, chính xác về chính sách BHTG sẽ giúp người dân có trách nhiệm khi lựa chọn và gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG, hạn chế tình trạng một số tổ chức tín dụng dùng biện pháp cạnh tranh bằng lãi suất cao để lôi kéo khách hàng gửi tiền.
Trong nền kinh tế thị trường, lãi suất cao thường đi đôi với rủi ro lớn. Luật Các tổ chức tín dụng năm 2017 đã mở ra hướng cho phép các tổ chức tín dụng phá sản khiến người dân cũng sẽ cân nhắc khi lựa chọn ngân hàng để gửi tiền. Bên cạnh đó, điều này cũng buộc BHTG Việt Nam phải có trách nhiệm với người dân khi tổ chức tín dụng đổ vỡ và tương tự, tổ chức tin dụng nhận tiền gửi của người dân cũng phải có trách nhiệm với đồng tiền người dân gửi vào.
Do đó, việc người dân có kiến thức về chính sách BHTG và vai trò của tổ chức BHTG, cung cấp thông tin cho tổ chức BHTG thì sẽ giúp tổ chức BHTG giám sát các tổ chức tín dụng để các tổ chức này hoạt động lành mạnh, bền vững hơn.
