Một cửa hàng của Tesla ở San Mateo, California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Theo Al Jazeera, đây là lần mua cổ phiếu công khai đầu tiên của ông Musk kể từ năm 2020, diễn ra vào thời điểm Tesla đang trong giai đoạn chuyển đổi trọng tâm sang trí tuệ nhân tạo (AI) và robot, đồng thời phải đối mặt với doanh số xe điện sụt giảm.
Tuy nhiên, gói thù lao khổng lồ dành cho ông Musk cũng vấp phải nhiều chỉ trích. Cuối tuần trước, Giáo hoàng Leo đã lên tiếng phản đối khoảng cách giàu nghèo ngày càng gia tăng giữa các doanh nhân hàng đầu như Elon Musk – người sở hữu tài sản ước tính khoảng 367 tỷ USD – và người lao động bình thường, cho rằng điều này là nguyên nhân gốc rễ gây ra bất ổn xã hội trên toàn cầu.
Lý do ông Musk mua thêm cổ phiếu Tesla
Ngày 12/9, ông Elon Musk, 54 tuổi, mua 2,57 triệu cổ phiếu Tesla, tương đương chưa đến 1% vốn hóa thị trường, với mức giá từ 372 đến 397 USD/cổ phiếu. Hiện ông sở hữu gần 20% cổ phần Tesla, được giới đầu tư đánh giá tích cực.
Giá cổ phiếu Tesla đạt khoảng 422 USD vào ngày 15/9, thấp hơn 12% so với mức cao nhất mọi thời đại 479 USD, thiết lập vào tháng 12/2024. Sau động thái mua cổ phiếu, ông Musk đăng tải trên mạng xã hội X rằng việc giá cổ phiếu tăng là “điều đã được tiên đoán trước”.
Ông Musk không phải là người sáng lập ban đầu của Tesla, mà đầu tư vào công ty một năm sau khi thành lập và trở thành chủ tịch từ năm 2004. Ông từng nhiều lần đề nghị sở hữu tỷ lệ cổ phần và quyền biểu quyết lớn hơn, thậm chí tuyên bố sẽ phát triển sản phẩm AI và robot bên ngoài Tesla nếu không kiểm soát được ít nhất 25% quyền biểu quyết.
Năm 2022, ông Musk đã bán hơn 20 tỷ USD cổ phiếu Tesla (tương đương 4,6% vốn hóa) để tài trợ cho thương vụ mua lại mạng xã hội Twitter (nay là X) trị giá 44 tỷ USD. Ngoài Tesla, ông cũng sở hữu các công ty tư nhân như SpaceX, Neuralink và The Boring Company.
Thực hư gói thù lao 1.000 tỷ USD
Gói thù lao này chỉ được trao khi ông Musk đạt được các tiêu chí hiệu suất nghiêm ngặt. Để mở khóa toàn bộ gói 1.000 tỷ USD trong 10 năm tới, Tesla phải tăng giá trị thị trường từ mức khoảng 1.000 tỷ USD hiện tại lên 8,5 nghìn tỷ USD. Đồng thời, Tesla cần bán 1 triệu xe taxi tự hành, 1 triệu robot và nâng lợi nhuận lên hơn 24 lần so với năm ngoái.
Hiện Tesla đã vận hành hàng chục xe taxi tự hành tại Austin (bang Texas) với đội ngũ nhân viên giám sát an toàn. Về lĩnh vực robot, Tesla ra mắt robot hình người Optimus đầu tiên vào năm 2022. Ông Musk từng cam kết sẽ triển khai robot phục vụ nội bộ trong nhà máy vào năm 2025 và sản xuất 5.000 chiếc, tuy nhiên các mục tiêu này vẫn chưa hoàn tất. Gần đây, ông cũng cho biết “80% giá trị tương lai của Tesla sẽ đến từ Optimus”.
Thu nhập của ông Musk tại Tesla tăng ra sao?
 |
Tỷ phú Elon Musk. Ảnh: PAP/TTXVN |
Kể từ khi gia nhập Tesla năm 2004, ông Musk chủ yếu nhận thù lao bằng cổ phiếu, rất ít tiền mặt. Năm 2018, cổ đông phê duyệt gói thù lao 10 năm liên kết với các mục tiêu vận hành, trị giá khoảng 2,6 tỷ USD.
Sau khi giá cổ phiếu Tesla tăng mạnh từ đầu năm 2020, nhiều mục tiêu được hoàn thành, giúp ông Musk nhận thêm lượng cổ phiếu lớn. Nhờ đà tăng của thị trường chứng khoán sau đại dịch COVID-19, ước tính thu nhập của ông đã tăng thêm khoảng 40 – 60 tỷ USD.
Mặc dù mức thu nhập này từng bị các cơ quan quản lý, đặc biệt là Tòa án Delaware, đặt câu hỏi về tính hợp lý, phần lớn cổ đông vẫn liên tục thông qua các gói trả lương dành cho CEO.
So sánh thu nhập CEO với người lao động bình thường tại Mỹ
Tesla không công bố mức lương cụ thể của nhân viên không phải lãnh đạo, nên khó so sánh chính xác thu nhập của ông Musk với người lao động trung bình.
Tuy nhiên, tại Mỹ, mức lương CEO của các công ty trong chỉ số S&P 500 (nhóm 500 doanh nghiệp niêm yết lớn nhất Mỹ) đã tăng gần 1.000% trong 50 năm qua, trong khi lương nhân viên trung bình chỉ tăng khoảng 27% (đã điều chỉnh theo lạm phát). Tỷ lệ thu nhập giữa CEO và người lao động đã từ mức 30:1 lên 350:1.
Trong một cuộc phỏng vấn với trang tin Công giáo Crux, Giáo hoàng Leo chỉ trích ông Musk là biểu tượng cho sự giàu có gây “xói mòn các giá trị của cuộc sống con người, gia đình và xã hội”.
Khi được hỏi về gói thù lao 1.000 tỷ USD, Giáo hoàng nói: “Nếu tích lũy tài sản cá nhân là điều duy nhất còn giá trị, thì chúng ta đang đối mặt với vấn đề nghiêm trọng”.
Tesla có đang gặp khó khăn?
 |
Một cửa hàng của Tesla ở San Mateo, California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN |
Dù cổ phiếu Tesla tăng nhẹ gần đây, nhưng giá trị công ty vẫn thuộc nhóm thấp nhất trong “Bộ 7 hùng mạnh” ngành công nghệ - gồm Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft và Nvidia - khi mất khoảng 2% giá trị từ đầu năm.
Kết quả kinh doanh quý gần nhất của Tesla cho thấy thua lỗ do nhu cầu xe điện giảm và chi phí sản xuất tăng cao, phần lớn liên quan đến thuế quan do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt trong giai đoạn trước. Triển vọng lợi nhuận của Tesla được dự báo tiếp tục suy giảm.
Doanh số xe Tesla tại Mỹ dự kiến giảm trong quý cuối năm 2025 do việc Chính quyền Tổng thống Trump từ chối gia hạn tín dụng thuế cho người mua xe điện sau tháng 10. Khoản hỗ trợ này vốn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp xe điện Mỹ trở nên hợp túi tiền người tiêu dùng.
