Trong hoạt động kinh tế, việc phát sinh tranh chấp là khó tránh khỏi với các bên tham gia. Cách ứng xử trong các tranh chấp kinh tế được các doanh nghiệp ngày càng chú trọng hơn. Chế định ủy quyền đã rất phổ biến và được các doanh nghiệp thường xuyên thực hiện. Vậy nhưng, thực tiễn giải quyết các vụ án dân sự cho thấy, người ủy quyền đại diện tham gia tố tụng vẫn có những câu chuyện “dở khóc dở cười”.
Mới đây, tại phiên tòa xét xử vụ án tranh chấp giữa CTCP Thi công cơ giới và Lắp máy Dầu khí (PVC-ME) với CTCP Hà Thành liên quan đến công trình thuộc Dự án Cảng kết cấu kim loại và thiết bị dầu khí tại Căn cứ dịch vụ hàng hải Sao Mai - Bến Đình, phía bị đơn PVC-ME đã ủy quyền cho một người đại diện tham gia tố tụng. Tuy nhiên, trước Hội đồng xét xử, vị này “vô tư” trình bày chưa được đọc hợp đồng, không nắm bắt vụ việc và liên tục ngắc ngứ. Chỉ sau ít phút làm việc, Hội đồng xét xử phải tuyên bố tạm hoãn phiên tòa để đảm bảo quyền lợi cho đương sự.
Trường hợp khác là tại phiên tòa xét xử về tranh chấp hợp đồng tín dụng giữa một ngân hàng với khách hàng, phía nguyên đơn – ngân hàng cử người đại diện tham gia. Người được ủy quyền này đinh ninh là mọi công việc được giao phó cho luật sư, nên chủ quan không chuẩn bị các luận cứ để bảo vệ trước tòa. Do luật sư trùng lịch với phiên tòa tại tỉnh khác, luật sư này đã vắng mặt, còn người đại diện của nguyên đơn vẫn chắc mẩm phiên tòa sẽ tạm hoãn. Vì phiên tòa bị tạm hoãn nhiều lần trước đó, Hội đồng xét xử không chấp nhận lý do vắng mặt của luật sư.
Phiên tòa tiếp tục diễn ra, còn người được ủy quyền không đưa ra những căn cứ, lập luận sắc bén để bảo vệ quyền lợi chính đáng của ngân hàng.
Rõ ràng, vai trò của người được ủy quyền tham gia tố tụng là vô cùng quan trọng. Theo Điều 91, Bộ luật Dân sự 2005, đại diện theo pháp nhân có thể đại diện theo pháp luật hoặc đại diện theo ủy quyền. Đại diện theo pháp luật của pháp nhân là người đứng đầu pháp nhân được quy định trong quyết định thành lập pháp nhân hoặc trong điều lệ của pháp nhân. Người đại diện theo pháp luật của pháp nhân có thể ủy quyền cho người khác thay mình thực hiện nhiệm vụ đại diện. Pháp nhân phải chịu trách nhiệm về hành vi của người đại diện theo ủy quyền.
Trong Bộ luật Tố tụng dân sự cũng quy định, đương sự có thể ủy quyền cho luật sư hoặc người khác là đại diện tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong mọi việc. Đại diện theo ủy quyền là người thay mặt pháp nhân có trách nhiệm giải quyết toàn bộ công việc như thương lượng, hòa giải, tố tụng.
Luật sư Vũ Ngọc Chi (Đoàn luật sư Hà Nội) cho rằng, những lỗi mà người đại diện được ủy quyền nói không biết, không nắm vụ việc là do bệnh chủ quan và lười biếng.
Thực tế, những người được ủy quyền được bàn giao đầy đủ hồ sơ, giấy tờ, hợp đồng liên quan, định hướng giải quyết công việc. Đối với trường hợp có luật sư tham gia, luật sư sẽ phải là người trao đổi chuyên môn, điểm bất lợi, có lợi để người đại diện hiểu được tình huống pháp lý đang đối diện. Thường khi xảy ra tranh chấp, tòa án sẽ dựng lại quá trình, tìm lỗi, mâu thuẫn..., đương sự không am hiểu vụ việc sẽ gặp rất nhiều thiệt thòi.
Luật sư Vũ Ngọc Chi nhấn mạnh, Luật Doanh nghiệp 2015 quy định, pháp nhân có 2 - 3 người đại diện theo pháp luật. Những người đại diện theo pháp luật thường có trình độ am tường nhất định, nên trong công việc thường xuyên có sự trao đổi trong những người đại diện để họ cùng nắm được.
Khi gặp vấn đề trục trặc, nếu người ký hợp đồng không làm được, những người khác có thể cập nhật, tham gia giải quyết tại tòa tránh bỡ ngỡ và vẫn có thể giải trình như tham gia công việc. Người được ủy quyền cũng cần viết nhật ký công việc để khi có những người không tương thích tham gia sẽ có lượng thông tin nhất định, nắm được toàn bộ sự việc để có hướng giải quyết tốt nhất.