Sau 10 ngày xét xử và nghị án kéo dài, chiều 21/5, Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội đã ra phán quyết sơ thẩm đối với 27 bị cáo trong vụ cấp phép, khai thác, tiêu thụ trái phép đất hiếm, xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Dương (Công ty Thái Dương) và các đơn vị liên quan.
Theo đó, Hội đồng xét xử quyết định tuyên phạt bị cáo Nguyễn Linh Ngọc, cựu Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), 3 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.
 |
Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ khai thác, tiêu thụ trái phép đất hiếm tại Công ty Thái Dương. |
Cùng tội danh trên, các bị cáo Nguyễn Văn Thuấn, cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, 5 năm tù; Hoàng Văn Khoa, cựu Vụ trưởng Vụ Khoáng sản, 42 tháng tù; Lê Duy Phương, cựu chuyên viên chính Vụ Khoáng sản, 4 năm tù; Hồ Đức Hợp và Lê Công Tiến, cùng là cựu Giám đốc và Phó giám đốc Sở TN&MT Yên Bái, lần lượt 4 năm và 3 năm tù; Bùi Đoàn Như, cựu Phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở TN&MT Yên Bái, 2 năm 6 tháng tù.
Trong khi đó, bị cáo Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Thái Dương bị tuyên phạt tổng cộng 14 năm 6 tháng về 3 tội danh: “Vi phạm quy định về thăm dò, khai thác tài nguyên; Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; Gây ô nhiễm môi trường”.
Bị cáo Nguyễn Văn Chính, Phó giám đốc kiêm Kế toán trưởng Công ty Thái Dương bị tuyên phạt 8 năm 6 tháng tù về 2 tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên; Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.
Bị cáo Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đất hiếm Việt Nam bị tuyên phạt 16 năm tù về tội “Buôn lậu” và “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.
 |
Có 27 bị cáo bị đưa ra xét xử trong phiên tòa sơ thẩm. |
Các bị cáo Đỗ Hạnh Hương, Phó giám đốc Công ty cổ phần Đất hiếm Việt Nam, 6 năm tù; Đặng Trần Chí, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại vận tải Hợp Thành Phát, 3 năm 6 tháng tù; Nguyễn Anh Sơn, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Anh Sơn Phú Thọ; Đoàn Hải Nam, Trưởng phòng vật tư Công ty cổ phần Thép Hòa Phát Hải Dương; Đỗ Khánh Toàn, Phó giám đốc Công ty TNHH Atexim và Nguyễn Thanh Đoàn, Phó giám đốc Công ty cổ phần Thương binh Trường Sơn, cùng bị phạt 36 tháng tù treo.
Bị can Liu Yu (Lưu Vũ, quốc tịch Trung Quốc), Giám đốc Công ty TNHH HUYHUANG bị đề nghị phạt từ 7 năm tù về tội “Tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có”.
Các bị cáo khác bị tuyên phạt từ 24 tháng tù cho hưởng án treo đến 3 năm tù, tương ứng với hành vi, mức độ phạm tội trong vụ án.
Theo Hội đồng xét xử, hành vi của các bị cáo là rất nghiêm trọng, xâm phạm đến trật tự trị an, an toàn quản lý kinh tế về thuế; xâm phạm đến uy tín danh dự của các cơ quan tổ chức liên quan; gây thiệt hại thất thoát lãng phí rất nghiêm trọng nguồn tài nguyên của đất nước.
Do đó, đòi hỏi phải xử lý nghiêm, áp dụng hình phạt nghiêm minh đối với từng bị cáo là cần thiết, nhằm trừng trị những cá nhân có hành vi đi ngược lợi ích của Nhà nước, của nhân dân và xã hội.
Hội đồng xét xử cũng ghi nhận việc các bị cáo thành khẩn, nhiều người có thành tích công tác, gia đình có công với cách mạng; cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc được một số cơ quan gửi đơn xin giảm nhẹ hình phạt
Về trách nhiệm dân sự, Tòa sơ thẩm tuyên buộc bị cáo Đoàn Văn Huấn phải khắc phục hơn 665 tỷ đồng; kiến nghị thu hồi giấy phép khai thác khoáng sản của Công ty Thái Dương.
Ngoài ra, Hội đồng xét xử cũng kiến nghị cơ quan điều tra tiếp tục truy tìm, truy bắt một số bị can đang bỏ trốn, để đưa ra xét xử.
Theo hồ sơ vụ án, năm 2012, sau khi nhận được hồ sơ xin cấp phép khai thác đất hiếm tại mỏ Yên Phú (tỉnh Yên Bái), với vai trò là Thứ trưởng Bộ TN&MT, ông Nguyễn Linh Ngọc đã chỉ đạo cấp dưới thực hiện quy trình thẩm định, cấp giấy phép cho Công ty Thái Dương khi chưa đủ điều kiện.
Với giấy phép này, từ năm 2019 đến 2023, Đoàn Văn Huấn và các bị cáo khác tại Công ty Thái Dương tổ chức khai thác quặng đất hiếm, quặng sắt sai quy định với tổng giá trị hơn 864 tỷ đồng.
Sau khi đưa về nhà máy tuyển luyện để sơ chế ra đất hiếm có hàm lượng từ 18-20%, thay vì tinh chế lên 99,9% theo quy định, Huấn và đồng phạm đã tiêu thụ trái phép, thu lợi bất chính hơn 736 tỷ đồng.
