Trước tốc độ già hóa dân số nhanh của Việt Nam, các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ thế hệ mới buộc phải cân bằng giữa mục tiêu tài chính và bảo vệ sức khỏe
Nhu cầu đa dạng hơn đối với sản phẩm bảo hiểm
Ngành bảo hiểm nhân thọ Việt Nam đang đứng trước một cuộc tái định hình lớn chưa từng có, khi cấu trúc dân số thay đổi nhanh, tầng lớp trung lưu mở rộng và các công nghệ như AI, Big Data bùng nổ. Từ chỗ tập trung vào tiết kiệm và đầu tư, sản phẩm nhân thọ đang chuyển dịch sang mô hình tích hợp sức khỏe - tài chính, cá nhân hóa sâu theo nhu cầu sống của từng nhóm khách hàng. Bối cảnh đó buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc sản phẩm theo quy định mới và hướng đến những giải pháp bảo vệ thiết thực hơn, nếu muốn giữ được niềm tin thị trường và bắt nhịp với kỳ vọng tiêu dùng thế hệ mới.
Theo một số nghiên cứu của Liên hợp quốc, cơ cấu dân số của một quốc gia được coi là trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng khi trẻ em (0 - 14 tuổi) chiếm dưới 30% và người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên) chiếm dưới 15%.
Từ năm 2011, Việt Nam bắt đầu quá trình già hóa dân số (số người trên 60 tuổi chiếm trên 10%) và là một trong số các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Năm 2024, số lượng người từ 60 tuổi trở lên là 14,2 triệu người, tăng 2,8 triệu người so với năm 2019 và tăng 4,7 triệu người so với năm 2014. Dự báo đến năm 2030, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ đạt xấp xỉ 18 triệu người, tăng gần 4 triệu người so với năm 2024.
Tốc độ già hóa diễn ra nhanh, tỷ lệ người trên 60 tuổi tăng liên tục, trong khi lực lượng lao động trẻ bắt đầu giảm. Cùng với đó, nhận thức của người dân về sức khỏe, tài chính và an sinh ngày càng nâng cao, tạo ra nhu cầu đa dạng hơn đối với sản phẩm bảo hiểm. Không còn chỉ tìm kiếm những hợp đồng bảo hiểm mang tính tiết kiệm hoặc tích lũy, khách hàng đang ưu tiên các giải pháp bảo vệ toàn diện như chăm sóc sức khỏe dài hạn, hỗ trợ điều trị bệnh mạn tính, bảo vệ thu nhập hoặc các gói hưu trí linh hoạt.
Trước thay đổi đó, các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ thế hệ mới buộc phải cân bằng giữa mục tiêu tài chính và bảo vệ sức khỏe, đặc biệt nhắm đến nhóm khách hàng trung niên và cao tuổi - những người có nhu cầu bảo vệ rõ nét hơn nhưng cũng đòi hỏi tính linh hoạt cao. Các quyền lợi bổ sung như chi trả điều trị bệnh nan y, hỗ trợ y tế tại nhà, chăm sóc sức khỏe định kỳ, tư vấn từ xa hay hỗ trợ điều trị dài hạn đang được nhiều doanh nghiệp tích hợp để đáp ứng nhu cầu thực tế.
Song song với sự thay đổi của nhu cầu thị trường, sự bùng nổ của Big Data và AI đang mở ra cơ hội để các doanh nghiệp bảo hiểm thiết kế sản phẩm mang tính cá nhân hóa sâu hơn. Thay vì áp dụng một khuôn mẫu chung, việc phân tích dữ liệu lớn cho phép doanh nghiệp hiểu rõ hơn hành vi, tiền sử sức khỏe, thói quen chi tiêu và mục tiêu tài chính của khách hàng, từ đó xây dựng các quyền lợi phù hợp cho từng cá nhân hoặc từng nhóm nhỏ.
Cơ hội để doanh nghiệp định hình lại danh mục sản phẩm
Việc hoàn thiện khung pháp lý thời gian qua đang góp phần củng cố niềm tin của người dân đối với ngành bảo hiểm nhân thọ.
Ông Ngô Trung Dũng, Phó tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam
Chuyên gia bộ phận phát triển sản phẩm của một doanh nghiệp nhân thọ thuộc Top 5 thị phần nhận định, cấu trúc dân số Việt Nam đang bước vào giai đoạn hoàn toàn mới: tốc độ già hóa nhanh, tầng lớp trung lưu tăng mạnh và hành vi tiêu dùng chuyển dịch sang ưu tiên sống khoẻ - sống lâu - sống có chất lượng. Những thay đổi này tạo áp lực lớn nhưng đồng thời mở ra cơ hội để doanh nghiệp tái định vị danh mục sản phẩm theo ba hướng chính.
Thứ nhất, thị trường đang đòi hỏi các giải pháp hưu trí kết hợp chăm sóc sức khỏe toàn diện. Đây không còn là các sản phẩm đơn lẻ, mà là một hệ sinh thái đáp ứng đồng thời ba nhu cầu cốt lõi: tích lũy cho tuổi già, bảo vệ trước chi phí y tế ngày càng tăng và duy trì chất lượng sống trong giai đoạn nghỉ hưu. Với tốc độ gia tăng nhanh của tầng lớp trung lưu, phân khúc sản phẩm này được đánh giá sẽ là động lực tăng trưởng quan trọng của các doanh nghiệp bảo hiểm trong thập kỷ tới.
Thứ hai, quyền lợi sản phẩm cần dịch chuyển từ “bảo vệ rủi ro” sang “quyền lợi sống”. Khách hàng không chỉ muốn được chi trả khi rủi ro xảy ra, mà mong muốn được chăm sóc ngay trong hiện tại: từ tầm soát bệnh, khuyến khích lối sống lành mạnh, chăm sóc tinh thần đến hỗ trợ chi phí chăm sóc dài hạn. Các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ thế hệ mới, theo vị này, phải giúp khách hàng sống khoẻ, chủ động và tận hưởng cuộc sống - điều phù hợp với kỳ vọng của thế hệ tiêu dùng mới tại Việt Nam.
Thứ ba, sản phẩm phải linh hoạt và cá nhân hóa sâu hơn. Hành vi tiêu dùng hiện đại không chấp nhận các gói quyền lợi cứng. Vì vậy, doanh nghiệp bảo hiểm phải phát triển các sản phẩm dạng mô-đun (modular), cho phép khách hàng tùy biến quyền lợi theo từng giai đoạn sống hoặc ưu tiên cá nhân, đồng thời tận dụng dữ liệu và công nghệ để định phí và xác định quyền lợi sát hơn với nhu cầu thực tế.
Theo vị chuyên gia trên, việc tái thiết kế sản phẩm trong giai đoạn này không chỉ là một hoạt động cải tiến kỹ thuật, mà là chiến lược dài hạn cho tương lai. Doanh nghiệp bảo hiểm cần xây dựng hệ sinh thái hưu trí - sức khỏe cho tầng lớp trung lưu, tái cấu trúc quyền lợi sống để đáp ứng nhu cầu sống khoẻ - tận hưởng và đưa cá nhân hóa trở thành nền tảng cốt lõi trong thiết kế sản phẩm.
Nhìn tổng thể, cuộc cách mạng sản phẩm bảo hiểm nhân thọ đang hình thành trên ba trụ cột: thích ứng với thay đổi dân số, cá nhân hóa dựa trên dữ liệu và AI và số hóa trải nghiệm khách hàng. Sản phẩm nhân thọ hiện đại không chỉ bảo vệ tài chính, mà còn hỗ trợ nâng cao chất lượng sống, điều chỉnh quyền lợi linh hoạt và tạo ra giá trị thực sự cho khách hàng. Các doanh nghiệp nắm bắt được xu hướng này sẽ có lợi thế cạnh tranh dài hạn, góp phần củng cố niềm tin thị trường và phát triển bền vững trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng cao.
Cùng với sự thay đổi từ phía thị trường, khung pháp lý mới đang tạo nền tảng quan trọng cho các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ tái cấu trúc sản phẩm. Ông Ngô Trung Dũng, Phó tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam cho biết, việc hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường bảo hiểm thời gian qua - bao gồm yêu cầu ghi âm tư vấn khi bán sản phẩm liên kết đầu tư hoặc tái cấu trúc sản phẩm từ ngày 1/7/2025 - đang góp phần củng cố niềm tin của người dân đối với ngành bảo hiểm nhân thọ.
Theo ông Dũng, việc điều chỉnh theo Nghị định 46/2023/NĐ-CP (hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022) là bước tái cấu trúc quan trọng của toàn ngành, nhằm tăng cường tính minh bạch, bảo vệ quyền lợi người tham gia và phân tách rõ ràng giữa sản phẩm bảo hiểm nhân thọ và các kênh đầu tư tài chính. Các doanh nghiệp hiện đã và đang tích cực triển khai danh mục sản phẩm mới theo hướng tinh gọn, dễ hiểu, minh bạch và tập trung hơn vào quyền lợi bảo vệ thiết thực. Việc tách riêng quyền lợi rủi ro theo từng sản phẩm cụ thể cũng giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn quyền lợi phù hợp, đồng thời giảm thiểu tranh chấp trong tương lai.
