Cổ phần hóa các doanh nghiệp ngành giao thông - vận tải: Đích cuối là M&A

Lý do khiến Bộ GTVT quyết thoái vốn nhà nước một cách triệt để tại Cienco1, Cienco4 và Tổng công ty Vận tải thủy là nhằm đẩy mạnh tái cơ cấu

Mấu chốt là nhà nước không cố giữ chi phối

Khi đặt bút ký hợp đồng bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược vào giữa tháng 4/2014, ông Phạm Dũng, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 1 (Cienco1) không thể ngờ rằng, liên danh Yên Khánh – Hassyu lại chuyển vị thế từ đối tác thành ông chủ sớm như vậy.

Theo thông tin của Báo Đầu tư, cuối tuần trước, Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) đã đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thoái toàn bộ phần vốn nhà nước tại 3 tổng công ty vừa hoàn thành cổ phần hóa là:  Cienco1, Cienco 4 và Tổng công ty Vận tải thủy cho các cổ đông chiến lược.

Theo đó, Bộ GTVT xin bán toàn bộ 35% vốn điều lệ do Nhà nước nắm giữ tại Cienco1 cho Liên danh Yên Khánh – Hassyu (đang nắm 36%); bán 35% vốn điều lệ do Nhà nước nắm giữ tại Cienco4 cho Công ty cổ phần Đầu tư Tuấn Lộc (hiện nắm 16,5%); bán 20%/49% vốn điều lệ do Nhà nước nắm tại Tổng công ty Vận tải thủy cho Công ty Liên hợp xây dựng Vạn Cường (hiện nắm 44,93%).

“Mức giá bán số cổ phiếu này bằng giá đấu bình quân tại phiên đấu giá lần đầu ra công chúng”, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết.

Cần phải nói thêm rằng, không chỉ Cienco1 mà 2 tổng công ty còn lại đều vừa mới tổ chức đại hội đồng cổ đông lần đầu cách đây 1 - 2 tháng. Trong số này, Cienco1 và Cienco4 là hai doanh nghiệp xây dựng công trình giao thông lớn và có uy tín nhất Việt Nam, trong khi Tổng công ty Vận tải thủy lại sở hữu đội tàu/sà lan vận tải sông lên tới cả ngàn chiếc cùng hàng trăm ngàn mét vuông cảng tại Hà Nội, Ninh Bình, Việt Trì (Phú Thọ), Hòa Bình.

Ngoài việc thuộc danh mục doanh nghiệp nhà nước không cần thiết phải giữ cổ phần chi phối, lý do khiến Bộ GTVT quyết thoái vốn nhà nước một cách triệt để là nhằm đẩy mạnh tái cơ cấu, giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong sản xuất - kinh doanh.

Trước đó, Liên danh Yên Khánh - Hassyu, Công ty cổ phần Đầu tư Tuấn Lộc, Công ty Liên hợp Xây dựng Vạn Cường đã có tờ trình đề nghị mua phần vốn nhà nước còn lại tại 3 tổng công ty trên. Nếu đề xuất này được thông qua, cả ba đối tác giữ vị trí cổ đông chiến lược không chi phối sẽ sớm chuyển thành cổ đông chi phối, thậm chí trở thành những ông chủ thực sự khi nắm trên 51% vốn điều lệ.

Được biết, hiện Cienco1 có số vốn điều lệ 700 tỷ đồng; Cienco4 có số vốn điều lệ 600 tỷ đồng và Tổng công ty Vận tải thủy có số vốn điều lệ 327,7 tỷ đồng. “Với quy mô vốn nói trên, các nhà đầu tư chỉ cần ‘rướn’ thêm chút ít là sẽ hoàn thành được mục tiêu M&A”, một chuyên gia tài chính nhận định.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng, việc nhà đầu tư chiến lược xin mua hết phần vốn nhà nước để giành quyền sở hữu nên được coi là tín hiệu tích cực cho thấy, việc tái cơ cấu trong ngành GTVT là thực chất nếu như việc định giá doanh nghiệp được thực hiện chuẩn xác.

Theo thông tin từ Bộ GTVT, tính đến giữa tháng 7/2014, đã có 10 tổng công ty 90 hoàn tất việc cổ phần hóa, gồm 8 Cienco: 1, 4, 5, 6, 8, Xây dựng Thăng Long, Xây dựng đường thủy, Tư vấn thiết kế; Tổng công ty Công nghiệp ô tô; Tổng công ty Vận tải thủy. Trong số này, chỉ có 4/10 tổng công ty mà cổ phần do Nhà nước nắm trên 51% vốn điều lệ.

Như vậy, trái ngược với lo ngại của nhiều người về nguy cơ “ế” cổ phần, việc các Cienco cổ phần hóa thành công là tín hiệu tốt cho các đợt IPO một số doanh nghiệp trong ngành tới đây. “Lãnh đạo Bộ chủ quản quyết tâm, chấp nhận cho cổ đông bên ngoài giữ cổ phần chi phối, có phương án kinh doanh hậu cổ phần tốt… thì dứt khoát sẽ thu hút được cổ đông chiến lược”, ông Trường chia sẻ.

Không ngại “lệch” định hướng

Theo thông tin của Báo Đầu tư, cả 3 nhà đầu tư nói trên đều là những tên tuổi rất quen thuộc trong lĩnh vực hạ tầng giao thông. Cụ thể, trong tổ hợp Liên danh Công ty TNHH Yên Khánh – Hassyu, Hassyu là nhà thầu và nhà cung ứng thiết bị thi công cho nhiều dự án hạ tầng giao thông lớn như Nhà ga cảng hàng không quốc tế T2 Nội Bài, Dự án cầu Vàm Cống, Dự án Xây dựng cầu Việt Trì theo hình thức BOT. Còn Công ty TNHH Yên Khánh tuy là cái tên mới nổi, nhưng đang sở hữu quyền thu phí của tuyến đường bộ sinh lời nhất Việt Nam hiện nay - đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương.

Được thành lập vào năm 2005, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Tuấn Lộc có trụ sở tại TP.HCM, từng trúng thầu thi công các công trình cầu vượt sông lớn như: cầu Sài Gòn 2, Dự án Đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi… Đáng lưu ý, Tuấn Lộc đang liên danh với Cienco4 đầu tư một số dự án BOT giao thông lớn như: cầu Cổ Chiên; Dự án cao tốc Quốc lộ 3, Thái Nguyên - Bắc Cạn. Ông Trần Tuấn Lộc, Chủ tịch Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Tuấn Lộc hiện là Phó chủ tịch HĐQT Cienco4.

Trong khi đó, Công ty Liên hợp xây dựng Vạn Cường là nhà thầu tư nhân xây dựng công trình giao thông lớn nhất Việt Nam hiện nay. Ông Nguyễn Thủy Nguyên, Chủ tịch Vạn Cường vừa được bầu là Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Vận tải thủy. Lãnh đạo cũ của Tổng công ty là ông Phạm Ngọc Đích đã phải nhường chức Chủ tịch HĐQT Tổng công ty cho lãnh đạo đối tác chiến lược nắm giữ 41% vốn điều lệ để xuống làm Tổng giám đốc. Ông Trần Hữu Luận, Tổng giám đốc “được” dịch chuyển xuống làm Phó tổng giám đốc.

Theo lãnh đạo Bộ GTVT, do có cùng ngành nghề hoạt động, nên việc thay đổi cơ cấu cổ đông sẽ không làm thay đổi chiến lược sản xuất - kinh doanh của ba đơn vị, không ảnh hưởng tới quyền lợi của cổ đông nhỏ lẻ và người lao động.

Theo một nhà đầu tư, có hai lý do chính khiến họ quyết tâm giữ quyền chi phối các Cienco. Thứ nhất, hầu hết công ty mẹ có năng lực thi công khá tốt, bao gồm cả máy móc thiết bị và công nghệ thi công cầu đường vượt trội so với các doanh nghiệp tư nhân trong nước. Trong bối cảnh nhiều dự án đường cao tốc, cảng biển lớn sắp được triển khai, nguồn việc làm cho các cienco thời gian tới được dự       báo là khá phong phú. Bên cạnh đó, ngoài công ty mẹ của Cienco8 đang gặp khó khăn về tài chính, các cienco còn lại đều có lợi nhuận đạt 40 - 100 tỷ đồng/năm.

Liên quan tới lo ngại về nguy cơ biến động nhân sự cấp cao tại 3 tổng công ty, ông Lê Ngọc Hoa, Phó chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Cienco 4 cho rằng, không nên quá đặt nặng việc đi, ở. Các cổ đông bỏ vốn đầu tư, giao cho các nhân sự khác điều hành, nếu không đáp ứng được yêu cầu, không mang lại hiệu quả, tất yếu họ sẽ đào thải và thay thế bằng người tài năng hơn. Điều đó chỉ tốt hơn cho doanh nghiệp, không có gì đáng lo ngại. “Khi các nhà đầu tư bỏ đồng tiền bát gạo đầu tư, mà “của đau con xót”, mình không làm được thì họ sẽ thay. Điều này chỉ có lợi cho sự phát triển doanh nghiệp”, ông Hoa chia sẻ.   

Anh Minh