Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam).
Làm thế nào để tăng góp của khối doanh nghiệp nhà nước (DNNN) vào tăng trưởng của nền kinh tế là một trong những vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội đặt ra trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính sáng nay (19/6).
Hiên các DNNN nắm giữ gần 4 triệu tỷ đồng tài sản, sở hữu 20,5% nguồn vốn và 23,9% lợi nhuận trước thuế của khu vực doanh nghiệp, nộp ngân sách Nhà nước gần 366.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, đóng góp của các doanh nghiệp không đồng đều, tập trung vào một số doanh nghiệp lớn. Một số DNNN doanh nghiệp sở hữu nguồn vốn lớn nhưng sử dụng chưa hiệu quả, chưa đóng góp nhiều vào tăng trưởng.
Năm nay, Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho các DNNN tăng trưởng ít nhất 8% để góp phần thực hiện tăng trưởng tối thiểu 8% của kinh tế cả nước. Đại biểu Khang Thị Mào (Yên Bái) chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính giải pháp để DNNN đạt mục tiêu này.
Trong khi đó, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) cũng đề nghị làm rõ tính khả thi của việc giao chỉ tiêu tăng trưởng trên 8% cho DNNN trong bối cảnh nhiều DNNN đang thua lỗ (báo cáo của Chính phủ cho năm 2023 có 134 doanh nghiệp nhà nước lỗ khoảng 115.270 tỷ đồng, tương đương gần 5 tỷ USD).
Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện Bộ Tài chính là cơ quan đại diện chủ sở hữu của 18 tập đoàn, tổng công ty, còn lại rất nhiều công ty có vốn của Nhà nước đang ở địa phương, một số cơ quan khác.
Ở góc độ Bộ Tài chính, ông nói đã yêu cầu tất cả các doanh nghiệp khi Nhà nước đã "mở hết cỡ' về cơ chế. Theo đó, DNNN được chủ động như doanh nghiệp tư nhân. Trong bối cảnh Nhà nước đặt ra mục tiêu tăng trưởng rất cao thì doanh nghiệp nhà nước là lực lượng nòng cốt phải tham gia vào.
Cụ thể, hiện nay, các luật liên quan hoạt động của doanh nghiệp cũng được sửa đổi, như các Luật: Quản lý và Đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Đầu tư, Đấu thầu, và các luật về thuế... giúp khơi thông nguồn lực và tăng hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp. Vấn đề còn lại là doanh nghiệp phải chủ động đổi mới tư duy, quản trị điều hành.
"Chính sách đã mở hết cỡ, Nhà nước chỉ quản lý phần vốn góp tại doanh nghiệp còn doanh nghiệp được quyền chủ động về kinh doanh, tự quyết cơ chế tiền lương, thưởng, tăng vốn... nên họ cần đổi mới tư duy, quản trị để tận dụng tối đa nguồn lực, đạt kết quả kinh doanh tốt nhất và đầu tư vào lĩnh vực cốt lõi, tránh dàn trải", Bộ trưởng đề nghị.
Về tính khả thi của mục tiêu tăng trưởng 8% của khối DNNN, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, hầu hết DNNN mà Bộ Tài chính quản lý hiện nay đều là những doanh nghiệp tương đối tốt, hoàn toàn có khả năng có thể triển khai thành công kế hoạch kinh doanh tăng trưởng 8%. Có thể có tập đoàn, tổng công ty không đạt mục tiêu này nhưng cũng có những tập đoàn tổng công ty vượt yêu cầu đặt ra nhưng tổng thể bình quân DNNN phải tăng trưởng trên 8%, từ đó đóng góp chung vào nền kinh tế đất nước.
Để hỗ trợ các DNNN, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết sẽ vừa theo dõi, giám sát, vừa tháo gỡ kịp thời các khó khăn để doanh nghiệp phát triển. "Cơ chế đã rất rõ ràng, sòng phẳng, tôi tin rằng tất cả các tập đoàn, tổng công ty này sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025", Bộ trưởng tin tưởng.
Liên quan tới tái cơ cấu DNNN, đại biểu Trần Văn Tiến, Phó trưởng đoàn Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc cho rằng, quy trình xin ý kiến các bộ, ngành liên quan mất quá nhiều thời gian, khiến nguồn lực lớn chưa được phát huy hiệu quả. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Tài chính cho biết giải pháp khắc phục căn cơ.
Về vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, Luật số 69/2020/QH14 trước đây không quy định rõ các trường hợp cơ cấu lại phát sinh thời gian qua, khiến cơ cấu lại DNNN bị chậm, vướng mắc. Hiện Luật Quản lý và Đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp được sửa đổi, theo hướng hợp nhất, sáp nhập doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, Công ty TNHH do Nhà nước giữ 100% vốn và các trường hợp khác sẽ theo quy định của Chính phủ.
Luật sửa đổi cũng bổ sung quy định về chuyển giao tài sản giữa các doanh nghiệp do Nhà nước nắm 100% vốn tại các công ty cổ phần, công ty TNHH sang cơ quan đại diện vốn chủ sở hữu. Hay việc chuyển giao quyền mua cổ phần, cổ phần góp vốn giữa cơ quan đại diện chủ sở hữu và doanh nghiệp do Nhà nước giữ 100% vốn...
"Các quy định được bổ sung này sẽ xử lý được các vướng mắc trong cơ cấu lại DNNN", Bộ trưởng cho biết.
