Nên chăng Nhà nước có cơ chế để Quỹ Hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp phần nào thể hiện được trách nhiệm với thị trường ở những thời điểm thật cần thiết.
Theo quy định, Quỹ Hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp sẽ quản lý tập trung các nguồn thu từ sắp xếp và cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước. Thống kê sơ bộ của Bộ Tài chính cho thấy, tổng số thu về Quỹ trong thời gian qua là 7.500 tỷ đồng. Quỹ đã thực hiện chi giải quyết chế độ cho người lao động dôi dư do sắp xếp, chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp là 1.000 tỷ đồng; chi hỗ trợ doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn là 600 tỷ đồng; đảm bảo nguồn đầu tư đội tàu bay của Tổng công ty Hàng không Việt Nam là 1.400 tỷ đồng; dự án quặng bôxít của Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam là 500 tỷ đồng; cấp vốn điều lệ và vốn kinh doanh cho SCIC là 2.217 tỷ đồng. Số dư đến ngày 20/8/2007 (chưa tính thặng dư của VCB, Sabeco) là 3.550 tỷ đồng.
Tiền từ Quỹ được quy định cụ thể, bao gồm hỗ trợ giải quyết chính sách đối với lao động dôi dư khi thực hiện sắp xếp lại; hỗ trợ doanh nghiệp nhà nước có giá trị tài sản thấp hơn nợ phải trả khi thực hiện giao, bán hoặc giải thể, phá sản, thanh toán chi phí chuyển đổi, nợ bảo hiểm xã hội của người lao động; hỗ trợ các cơ sở dạy nghề; bổ sung vốn điều lệ cho SCIC theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; đầu tư các dự án quan trọng và điều hoà Quỹ theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Bộ Tài chính cho biết, 10 tỉnh (Hậu Giang, Ninh Bình, Hà Tây, Cần Thơ, Yên Bái, Lào Cai, Hà Nam, Hà Giang, Gia Lai, Thái Nguyên) đã có văn bản đề nghị Bộ Tài chính cho giữ lại số tiền thu từ bán cổ phần thuộc vốn nhà nước và cổ tức để bổ sung vốn kinh doanh cho doanh nghiệp 100% vốn thuộc địa phương. Tuy nhiên, Bộ Tài chính đã có công văn trả lời không đồng ý về việc để lại nguồn tiền này và yêu cầu các tỉnh nộp về Quỹ.
Trao đổi với ĐTCK, một lãnh đạo của SCIC cho biết, đến thời điểm này Tổng công ty chưa được nhận bàn giao và Quỹ vẫn nằm tại Bộ Tài chính. Khi được hỏi, liệu có quá vất vả khi quản lý Quỹ với số tiền lớn như vậy, ông này trả lời: “Chưa chắc, tiền đến rồi lại đi, hiện tại số tiền nằm tại Quỹ đâu có lớn?” Quả thực nếu nhìn vào con số hơn 3.500 tỷ đồng có thể thấy, số tiền không mấy lớn nhưng trong số 25 doanh nghiệp nhà nước lớn thuộc diện cổ phần hóa hầu như Quỹ chưa nhận thặng dư, nếu quá trình trên hoàn tất, rất có thể số tiền lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng. Đây là con số không nhỏ và rõ ràng đó đều là tiền của NĐT đưa vào. Đã có ý kiến trên nhiều diễn đàn cho rằng, tiền thặng dư đó cần thiết phải để lại cho doanh nghiệp để họ tái đầu tư sản xuất - kinh doanh và việc chuyển toàn bộ về Quỹ (trường hợp bán phần vốn nhà nước) là không hợp lý.
Đòi hỏi của NĐT e rằng khó có thể thực hiện, nhưng nên chăng Nhà nước có cơ chế để Quỹ phần nào thể hiện được trách nhiệm với thị trường ở những thời điểm thật cần thiết. Đơn cử, việc trích một phần tiền lập quỹ đầu tư hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, mà với tôn chỉ góp phần tham gia bình ổn thị trường, hay trong những thời điểm cụ thể, Quỹ có thể chuyển một phần tiền Việt thành USD, góp phần giải quyết cơn khát tiền đồng và giảm tải tình trạng ứ đọng USD trên thị trường như hiện nay.
Theo yêu cầu của Chính phủ, các cơ quan liên quan gồm Bộ Tài chính, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội; UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát việc sử dụng nguồn thu từ Quỹ. Do vậy, mong mỏi và kỳ vọng của NĐT với việc sử dụng tiền của Quỹ hợp lý đến mức độ nào, phần lớn phụ thuộc vào đề xuất và thiện chí của các bộ, ngành với TTCK.
