2019, lãi suất sẽ khó tăng mạnh?
Sau Tết Kỷ Hợi, lãi suất huy động được chia thành 2 xu hướng rõ rệt: Ðược điều chỉnh tăng từ 0,2- 0,5%/năm tại các ngân hàng nhỏ và giữ nguyên hoặc giảm ở các ngân hàng lớn, ngân hàng thuộc sở hữu của Nhà nước.
Hiện tại, lãi suất huy động đang dao động quanh mức 4,5-5,5%/năm với kỳ hạn dưới 6 tháng, 5,5-7,6%/năm với kỳ hạn từ 6 đến dưới 12 tháng và 6,8-8%/năm với kỳ hạn 12, 13 tháng. Theo phân tích của CTCK KB Việt Nam (KBSV), việc tăng lãi suất huy động chỉ mang tính cục bộ, bởi các ngân hàng nhỏ cần củng cố thêm nguồn vốn trung - dài hạn (hiện vẫn đang ở tỷ lệ chưa cao) khi vốn ngắn hạn để cho vay trung - dài hạn được điều chỉnh từ 45% về 40% kể từ đầu năm nay.
Ðối với lãi suất cho vay, áp lực đến từ việc lãi suất huy động đã được điều chỉnh tăng khá mạnh từ nửa cuối năm 2018. Dù vậy, theo bà Thái Việt Trinh, Trưởng nhóm Nghiên cứu vĩ mô của KBSV, lãi suất cho vay sẽ được duy trì ổn định, thậm chí có thể giảm nhẹ trong năm 2019 ở điều kiện thích hợp.
Ðánh giá tổng thể, KBSV cho rằng, lạm phát và tỷ giá năm nay có thể đạt mục tiêu Chính phủ đề ra, với mức tăng lần lượt dưới 4% và 3%, qua đó giúp lãi suất đầu ra duy trì sự ổn định. Bên cạnh đó, với định hướng cắt giảm lãi suất cho vay của Chính phủ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, khả năng lãi suất cho vay tăng mạnh là không cao.
Trong kịch bản tiêu cực, khi các biến động bất thường ngoại biên xuất hiện tác động đến tỷ giá hoặc lạm phát khiến cơ quan quản lý buộc phải chủ động tăng giá tiền đồng, theo KBSV, các doanh nghiệp có chi phí lãi vay lớn cần cơ cấu lại nguồn vốn, giảm vay nợ và tăng vốn chủ sở hữu thông qua các nghiệp vụ huy động vốn trên TTCK.
Không ít doanh nghiệp có xu hướng thu hẹp hoạt động sản xuất - kinh doanh, giảm mở rộng đầu tư trong các giai đoạn lãi suất tăng mạnh, song điều này chỉ phổ biến khi lãi suất tăng quá cao, khiến hoạt động đầu tư không mang lại hiệu quả.
Ông Võ Văn Cường, Giám đốc Ðầu tư, CTCK Everest (EVS) dự báo, năm 2019, lãi suất cho vay sẽ tăng thêm khoảng 0,5%/năm so với năm 2018, quanh mức bình quân 9-10%/năm tùy theo ngân hàng và đối tượng khách hàng vay.
Theo ông Cường, mức lãi suất vay hiện nay là tương đối hợp lý để doanh nghiêp cân nhắc sử dụng vốn vay và tính toán chi phí vốn vào hoạt động sản xuất - kinh doanh. Tuy nhiên, thực tế, nhiều doanh nghiệp phải chịu mức vay với lãi suất cao hơn, làm tăng gánh nặng chi phí.
Còn ông Nguyễn Hữu Bình, Phó trưởng phòng Ðầu tư, CTCP Bảo hiểm SHB cho rằng, khả năng lãi suất tăng cao đang giảm dần do những diễn biến tích cực từ thế giới, cũng như động thái giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc của Ngân hàng Nhà nước.
"Chiến tranh thương mại kéo dài khiến cho cả Mỹ và Trung Quốc cùng 'ngấm đòn'. Tại Mỹ, lạm phát và tăng trưởng kinh tế giảm sút, trong khi thâm hụt thương mại ngày càng lớn. Còn tại Trung Quốc, tình hình có phần tệ hơn khi tăng trưởng kinh tế giảm mạnh, buộc chính phủ nước này phải bơm tiền để thúc đẩy kinh tế. Với những hệ lụy này, kịch bản leo thang sẽ khó xảy ra trong thời gian tới", ông Bình phân tích.
Ðẩy mạnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp
Trái với nhìn nhận tích cực của giới chuyên gia, chia sẻ với Báo Ðầu tư Chứng khoán, nhiều doanh nghiệp cho rằng, lãi suất sẽ tăng mạnh trong năm 2019 và việc vay vốn ngân hàng sẽ khó khăn hơn.
Bởi vậy, bên cạnh phát hành cổ phiếu, các doanh nghiệp sẽ đẩy mạnh huy động vốn qua kênh phát hành trái phiếu doanh nghiệp, nhất là khi những rào cản trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp được gỡ bỏ.
Thực tế, nhóm doanh nghiệp bất động sản đã sớm thực hiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp, với lãi suất tương đối cao so với mặt bằng chung, phổ biến từ 9-12%/năm.
Thậm chí, nhiều doanh nghiệp còn phát hành loại trái phiếu với quy mô nhỏ đủ để nhà đầu tư cá nhân có thể tham gia. Theo giới quan sát, đây là giải pháp hợp lý khi lãi vay ngân hàng đang trong xu hướng tăng như hiện nay.
CTCP Tập đoàn Ðầu tư địa ốc No Va (mã NVL) đã lên phương án phát hành 1.500 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp. NVL sẽ sử dụng tài sản của doanh nghiệp và bên thứ ba là quyền tài sản của CTCP Phát triển Ðất Việt phát sinh từ dự án Chung cư 100 Cô Giang (quận 1, TP. HCM) để đảm bảo cho các nghĩa vụ liên quan đến trái phiếu.
Tại Tổng CTCP Ðầu tư phát triển xây dựng (mã DIG), lãnh đạo DIG chia sẻ, trong năm nay, DIG cần một nguồn vốn rất lớn nên phải chủ động trong việc huy động vốn. Vị này cho biết, tổng giá trị đầu tư dự kiến năm 2019 lên tới 15.000 tỷ đồng, trong đó vốn tự có của DIG vào khoảng 10.000-12.000 tỷ đồng.
Số vốn này đến từ việc bán sản phẩm tại dự án Gate Way Vũng Tàu và một số dự án khác. Ðể huy động đủ vốn, DIG đang thực hiện phát hành hành thêm 3.000 tỷ cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu và nhà đầu tư chiến lược, phát hành khoảng 2.000 tỷ đồng trái phiếu không chuyển đổi cho HDBank.
Mới đây, CTCP Ðịa ốc Sài Gòn Thương Tín (mã SCR) đã thực hiện phát hành riêng lẻ tối đa 470 tỷ đồng trái phiếu. Ðại diện SCR cho biết, số tiền thu được từ đợt phát hành sẽ dùng để tăng quy mô hoạt động tài chính, thực hiện đầu tư vào các chương trình, dự án của Công ty.
Huy động vốn qua kênh phát hành trái phiếu được dự báo sẽ trở thành xu hướng, được nhiều doanh nghiệp thực hiện hơn trong năm 2019. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng đủ điều kiện để phát hành. Thế nên, với nhiều doanh nghiệp, dòng vốn tín dụng sẽ vẫn là nguồn vốn chính.
Chia sẻ với báo Ðầu tư Chứng khoán, tổng giám đốc của một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây lắp cho biết, ngân hàng đã “đánh tiếng” việc tăng lãi suất cho vay từ cuối năm 2018. Nhưng do hợp đồng tín dụng có kỳ hạn, thường là 12 tháng kể từ thời điểm ký, nên các ngân hàng vẫn để cho các doanh nghiệp có “khoảng thở”.
"Tuy không áp dụng một mức lãi suất cố định, nhưng các ngân hàng áp lãi suất margin, tức là tính trung bình mức lãi suất (tiền gửi) tại các ngân hàng có vốn nhà nước chi phối cộng thêm biên độ 3-4%/năm, nên các mức lãi suất sẽ biến động theo tháng", vị tổng giám đốc cho hay.
Ðể ứng phó với việc lãi suất tăng, một số doanh nghiệp cho biết, sẽ tìm nguồn vốn rẻ hơn bằng những gói cho vay ưu đãi. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào muốn vay cũng được đáp ứng, bởi các ngân hàng lo ngại rủi ro nợ xấu tăng nên xem xét hồ sơ vay vốn rất kỹ lưỡng.
