Bà có thể cho biết lợi ích cũng như rủi ro khi áp dụng nghiệp vụ giao dịch ký quỹ (margin trading)?
Với nghiệp vụ này, CTCK có thể linh hoạt hơn trong việc cung cấp dịch vụ cho nhà đầu tư, đồng thời làm tăng tính thanh khoản cho thị trường, với điều kiện margin trading phải được chuẩn theo thông lệ quốc tế và được pháp luật Việt
Thực tế, nhu cầu của khách hàng về loại sản phẩm này rất lớn, nhất là trong giai đoạn thị trường tăng trưởng. Điều quan trọng là margin trading có thể làm tăng tính thanh khoản cho thị trường. Tuy nhiên, nghiệp vụ này có những rủi ro nhất định đối với các CTCK. Cụ thể, khi thị trường sụt giảm và thanh khoản kém thì việc bán chứng khoán để bù đắp vào tài khoản ký quỹ (margin accout) gặp khó khăn hoặc có thể không đủ bù đắp cho sự giảm giá của chứng khoán. Khi CTCK xác định mức ký quỹ quá thấp thì cũng có thể gặp rủi ro khi thị trường xuống đột ngột khiến tỷ lệ giảm giá của chứng khoán vượt tỷ lệ ký quỹ. Bên cạnh đó, CTCK có thể gặp rủi ro về pháp lý nếu khung pháp lý cho sản phẩm chưa chi tiết, hợp đồng giao dịch ký quỹ không được rà soát thận trọng có thể dẫn đến tranh chấp khi rủi ro xảy ra. Ngoài ra, CTCK cũng có thể gặp phải rủi ro về quản trị hệ thống. Bởi vậy, để có thể thực hiện nghiệp vụ này, đòi hỏi CTCK phải có hệ thống phần mềm theo dõi và cảnh báo mức ký quỹ chạm ngưỡng cho phép và đưa ra các cảnh báo cho CTCK và nhà đầu tư.
| Giao dịch ký quỹ Là việc mua cổ phiếu bằng tài khoản ký quỹ, nhà đầu tư khi mua cổ phiếu chỉ cần có một số tiền nhất định trong tổng giá trị cổ phiếu đặt mua, phần còn lại sẽ do CTCK cho vay. Sau khi thực hiện giao dịch, cổ phiếu mua được sẽ do CTCK nắm giữ để làm vật thế chấp. Nếu giá trị của cổ phiếu sụt giảm quá một mức nhất định đã được xác định trước, nhà đầu tư sẽ được yêu cầu đặt thêm tiền hoặc bán một phần cổ phiếu. Khi nhà đầu tư có nhu cầu bán cổ phiếu, CTCK sẽ thực hiện lệnh bán và thu về phần vốn đã cho nhà đầu tư vay, gồm cả gốc lẫn lãi. Nhà đầu tư tiến hành giao dịch mua ký quỹ trong trường hợp họ kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ tăng lên trong tương lai. |
Theo bà, giải pháp nào để CTCK có thể hạn chế rủi ro khi thực hiện nghiệp vụ này?
Mức độ rủi ro của nghiệp vụ này phụ thuộc vào khả năng thẩm định của CTCK. Do vậy, CTCK phải xác định mức ký quỹ hợp lý cho từng đối tượng khách hàng, căn cứ vào các yếu tố như: uy tín, tình hình tài chính của khách hàng, loại cổ phiếu khách hàng dự định mua và tính thanh khoản của cổ phiếu đó, các yếu tố thị trường hiện tại… Đồng thời, thiết lập hệ thống quản lý tài khoản ký quỹ tự động, cập nhật giá trực tuyến và cảnh báo tự động để quản lý. Vấn đề quan trọng là cần có một khung pháp lý chuẩn quy định về hoạt động của nghiệp vụ này.
Trong nghiệp vụ giao dịch ký quỹ, nếu khoản đầu tư giảm xuống thấp hơn mức ký quỹ, liệu nhà đầu tư có phải trả nợ đến cùng?
Theo thông lệ quốc tế thì CTCK sẽ thực hiện bán chứng khoán trên tài khoản ở phiên gần nhất để giảm tỷ lệ ký quỹ về mức ký quỹ cho phép theo quy định của công ty. Đồng thời, yêu cầu khách hàng nộp bổ sung tiền ký quỹ hoặc bổ sung tài sản thế chấp khác để đảm bảo cho giao dịch này.
Bà có lời khuyên nào cho các nhà đầu tư khi sử dụng nghiệp vụ này?
Nhà đầu tư phải thường xuyên theo dõi thị trường để kịp thời ra các quyết định phù hợp, xử lý danh mục chứng khoán mua trên tài khoản ký quỹ. Đồng thời, nhà đầu tư phải tham khảo kỹ về hạn mức vay, lãi suất cho vay, định mức biên, danh sách chứng khoán được chấp thuận cho mua ký quỹ…
