Những tháng qua, nhiều nhà kinh tế đã cảnh báo tăng thuế có thể ảnh hưởng đến tiêu dùng và khiến nền kinh tế lại rơi vào quý suy thoái. Tuy nhiên, Chính phủ Nhật Bản vẫn có thể dùng các biện pháp kích thích để giảm nhẹ những ảnh hưởng này.
Nikkei 225 đã tăng 55%, còn yen giảm 18% so với USD từ giữa tháng 11 năm ngoái, khi các nhà đầu tư kỳ vọng Thủ tướng Abe thắng cử sẽ thực hiện chính sách chấm dứt giảm phát và hồi sinh nền kinh tế lớn thứ ba thế giới.
Một điều luật được thông qua năm ngoái đã cho phép ông Abe tăng thuế lên 8% vào tháng 4/2014 và 10% năm 2015, từ 5% hiện tại. Tuy nhiên, ông cũng có thể hoãn lại nếu cảm thấy kinh tế Nhật chưa đủ vững.
Quyết định của ông Abe được coi là phép thử với cam kết giảm nợ công của Nhật Bản, hiện đã hơn gấp đôi GDP. Nếu hoãn tăng thuế, theo Aoki, lãi suất trái phiếu 10 năm của Nhật Bản và cả đồng yen sẽ tăng vọt.
Chứng khoán Nhật Bản có thể bốc hơi hơn 400 tỷ USD nếu hoãn tăng thuế. Ảnh: Bloomberg
Theo khảo sát mới nhất của Bloomberg với các chuyên gia kinh tế, hoãn tăng thuế tiêu dùng sẽ gây ảnh hưởng lớn và tiêu cực với thị trường tài chính Nhật Bản. Nhà phân tích Masamichi Adachi từ JPMorgan Chase nhận định việc này có thể khiến chứng khoán giảm 10% và làm bốc hơi 418 tỷ USD giá trị vốn hóa. Trong khi đó, Daiju Aoki tại UBS dự đoán mức giảm với chỉ số Nikkei 225 có thể lên tới 12%.
Khảo sát này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng thuế để vực dậy ngân sách Nhật Bản và duy trì niềm tin vào trái phiếu nước này, kể cả khi động thái trên tác động xấu đến chi tiêu của người dân. Adachi giải thích: "Thủ tướng Shinzo Abe không có nhiều lựa chọn. Trì hoãn tăng thuế là việc rất rủi ro. Ông ấy sẽ mất toàn bộ niềm tin đã nâng đỡ thị trường thời gian qua".
"Ảnh hưởng sẽ còn lớn hơn nếu thị trường cho rằng Abenomics (chính sách kinh tế của ông Abe) đang mất đà, còn Thủ tướng và Ngân hàng trung ương lại không thống nhất với nhau. Việc này cũng có nghĩa quá trình hồi sinh tài khóa sẽ bị trì hoãn, lãi suất trái phiếu có thể tăng theo hướng tiêu cực. Đây sẽ là một cú sốc nữa với thị trường chứng khoán", ông Masaaki Yamaguchi - chiến lược gia cổ phiếu tại Nomura Holdings cho biết.
Mitsumaru Kumagai - kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Daiwa cho biết: "Trì hoãn tăng thuế sẽ gây tổn hại lớn cho Abenomics. Ngân hàng trung ương sẽ khó khăn hơn trong việc mua lại trái phiếu Chính phủ, khi thị trường ngờ vực về việc củng cố tài khóa. Việc này cũng ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế và các nỗ lực chống giảm phát".
