Chị không phải người cầm lái đầu tiên ở CTCP Cơ điện lạnh (REE), cũng không phải có mặt tại REE ngay từ lúc Công ty thành lập (1977), nhưng nhắc đến vị “công thần” của REE, người ta nghĩ ngay đến chị - Nguyễn Thị Mai Thanh, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc REE. Bởi REE sau ngày chị lên làm Tổng giám đốc đã “lột xác” hoàn toàn: trở thành đơn vị cổ phần hóa đầu tiên (1993), doanh nghiệp niêm yết đầu tiên (2000)… REE ngày nay không còn co cụm trong phạm vi một xí nghiệp cơ điện lạnh, mà đã phát triển thành doanh nghiệp lớn, hoạt động hiệu quả theo mô hình holding, với nhiều lĩnh vực đa dạng.
REE đã có một chặng đường phát triển rất dài kể từ ngày chị lên làm lãnh đạo. Thay đổi nào ở REE làm chị hài lòng?
REE đã trải qua nhiều chặng đường, từ xây dựng nền tảng, hướng tới đổi mới (1996 - 1999), đại chúng hóa và mở rộng hoạt động (2000 - 2010), đến củng cố để tăng trưởng bền vững (2010 - 2015). Trong quá trình ấy, điều làm tôi hài lòng nhất là ngoài lĩnh vực cơ điện lạnh truyền thống, REE đã tương đối thành công và chắc chân trong lĩnh vực mới là bất động sản và đầu tư hạ tầng. Dĩ nhiên, chúng tôi muốn thấy Công ty lớn mạnh hơn trong các lĩnh vực tham gia.
Cụ thể, chị muốn thấy REE trong 5 - 10 năm tới như thế nào?
Tiếp tục dẫn đầu ngành cơ điện lạnh công trình trong lĩnh vực xây dựng và công nghiệp. Một đội ngũ dày dạn kinh nghiệm tiếp tục được bổ sung và đào tạo sẽ tạo doanh thu và lợi nhuận gấp đôi trong vòng 5 năm tới. Đối với hạ tầng điện, nước và bất động sản, mục tiêu dài hạn là tiếp tục đầu tư đảm bảo tăng trưởng 15%/năm và ROE (thu nhập trên vốn chủ sở hữu) toàn nhóm đạt 20% vào năm 2015.
REE đang cần đầu tư mạnh. Làm sao để Công ty vừa đầu tư mà vẫn đảm bảo tăng trưởng?
Công cuộc làm ăn giống như đi trên một chiếc xe đạp, ngừng đạp, xe sẽ ngã đổ. Nhưng bất cứ một khoản đầu tư mới nào trong tương lai, REE sẽ phải xem xét kỹ chỉ số ROE mà nó mang lại.
Nhiều doanh nghiệp lo ngại, “mở cửa” nhiều quá, gọi vốn từ TTCK nhiều quá có thể đẩy doanh nghiệp vào thế dễ bị thâu tóm. Chị có lo sợ điều đó không?
Chọn con đường niêm yết là doanh nghiệp đã chấp nhận “mở cửa”, mà mục tiêu quá rõ là tạo thanh khoản cho nhà đầu tư và huy động vốn cho phát triển doanh nghiệp. Các mục tiêu này vẫn còn nguyên ý nghĩa.
Cá nhân tôi luôn nghĩ tích cực về khái niệm thâu tóm. Ít nhất là về phía REE, khi muốn đầu tư và chiếm đa số ở đâu đó là mong muốn nắm quyền điều hành, khai thác để đạt hiệu quả cao hơn.
Đối với những người từng tiên phong, “khai hoang mở đường” cho doanh nghiệp, thật khó để họ chấp nhận gương mặt mới, có thể đe dọa quyền kiểm soát của họ bất cứ lúc nào?
Quả là có tâm lý e ngại như thế. Nhưng thế giới ngày nay thay đổi quá nhanh. Bất cứ doanh nghiệp nào cũng phải nghĩ đến việc thích ứng và không ngừng tạo dựng thế mạnh, bao gồm cả việc hợp tác với bên ngoài. Nếu anh quên mất điều đó, vô hình trung sẽ làm giới hạn những luồng sinh khí mới cho công ty, bỏ mất những cơ hội phát triển cho doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, có thể có những giới hạn nơi mỗi cá nhân và có những nguyên tắc mà nếu tồn tại lâu quá thì sẽ trở nên lỗi thời.
Chị đã 60 tuổi, cái tuổi bắt đầu có giới hạn về thể chất và trí tuệ. Chị có sợ tuổi tác sẽ khiến mình “lỗi thời”?
Cùng với tuổi tác là sự tích lũy kinh nghiệm. Song sự phản ứng với thị trường phải tương tác bởi một đội ngũ trẻ, năng động, có khả năng đưa ra các ý tưởng kinh doanh mới. Sự kết hợp giữa kinh nghiệm và ý tưởng mới này sẽ làm nên kết quả tuyệt vời. Điều đó đã và sẽ được minh chứng trong vài năm tới ở REE.
REE đã trải qua quá trình phát triển khá bền vững. Chị có nghĩ đến việc xây dựng một REE trường tồn?
Khái niệm trường tồn được đề cập khi xét đến chu kỳ “sống” của một hoạt động hay nhiều hoạt động, thành một cơ cấu kinh tế công ty bền vững. Lĩnh vực REE lựa chọn bao gồm cơ điện lạnh, phát triển và khai thác cho thuê bất động sản, đầu tư hạ tầng điện, nước. Cơ cấu này sẽ tạo cho REE phát triển bền vững. Lĩnh vực bất động sản và xây dựng cơ điện lạnh công trình mới ở thời kỳ đầu và sẽ cần thêm vài chục năm để đạt tới một chuẩn mực hạ tầng và công trình thương mại, dân dụng tương tự các quốc gia phát triển trong khu vực. Ở lĩnh vực hạ tầng điện, nước là những ngành tiện ích mà con người luôn cần đến và luôn đòi hỏi chất lượng dịch vụ ngày một tốt hơn.
REE tiếp tục thực hiện kế hoạch đầu tư và từ năm 2015 sẽ có một tỷ trọng tham gia đáng kể trên thị trường bất động sản cho thuê, cung ứng điện, nước…, tạo dòng tiền và thu nhập ổn định cho Công ty.
Chị đã gắn bó cùng REE 30 năm, đi qua rất nhiều sóng gió. Điều này có đồng nghĩa, chị sẽ miễn nhiễm trước mọi bão tố phía trước?
Đúng là REE đã trải qua nhiều sóng gió. Một kinh nghiệm đã được rút ra: tự nhận biết mình, dám đối mặt với thực tế thương trường, quyết tâm bổ sung khiếm khuyết và không ngừng củng cố vị thế cạnh tranh.
Đó cũng là công cụ để chị chống đỡ với bão táp?
Và tìm đến những nhân viên quản lý kiên cường nhất để chia sẻ và thống nhất cách thức vượt qua.
Bao giờ thì chị sẽ lui về hậu trường, để lớp kế thừa đứng ra chèo lái REE?
Tôi đã cam kết với HĐQT: năm 2013, REE sẽ có một người đại diện cho thế hệ thứ 3 kế vị Tổng giám đốc.
Đó sẽ là người như thế nào?
Trung thực, thông minh và dấn thân. Đã chứng tỏ vượt khó thành công.
Nếu không còn trực tiếp điều hành REE nữa, chị có nghĩ mình sẽ dứt bỏ hoàn toàn công việc để vui với những sở thích cá nhân và an nhàn thực sự?
Tôi vẫn phải tiếp tục công việc tại HĐQT. Đây là giai đoạn mà sự phối hợp giữa HĐQT và Ban điều hành sẽ đưa REE bước sang giai đoạn tiếp tục mở rộng và tăng trưởng bền vững trên nền tảng 3 lĩnh vực chiến lược đã được tạo dựng.
Chị không phải tự nhiên mà ngồi ngay vào chiếc ghế Tổng giám đốc REE. Theo chị, điều gì để một người bình thường trở thành một người thật đặc biệt, với những năng lực mà chính họ cũng không ngờ tới?
Để thành công, bạn cần có tham vọng và dấn thân để đạt xuất sắc cái mình đang làm. Để trở thành một người đặc biệt, bạn cần có những điều để mọi người chiêm nghiệm.
Nhiều năm từng trải trên thương trường, cũng như xây dựng các mối quan hệ trong cuộc sống, điều gì khiến chị cảm thấy tâm đắc nhất?
Chân thành đúng mực với người chung quanh.
Ngày mai là Ngày Quốc tế Phụ nữ (8/3). Ngày 8/3 có mang nhiều ý nghĩa với chị không?
Đối với cá nhân tôi, ngày này không đặc biệt lắm. Quyền bình đẳng nam - nữ trong gia đình cần đặt trong một “tôn ti trật tự” mà 2 người cùng tôn trọng để xây dựng tổ ấm hạnh phúc. Tôi vẫn quan niệm người chồng là trụ cột của gia đình. Ngoài xã hội, quyền bình đẳng không thể đặt trên nền tảng xin - cho, mà là sự tự khẳng định. Điều này được minh chứng trên thương trường đầy khắc nghiệt.
Tuy nhiên, phụ nữ có một sức mạnh, đó là sự hiểu biết hòa quyện trong sự tỉ mỉ, chu đáo và dịu dàng để làm nên sự khác biệt so với cánh đàn ông.
