Việc chuyển hướng sang một chiến dịch tăng lãi suất nhẹ nhàng hơn, ít đồng đều hơn phần nào phản ánh sự chênh lệch giữa các nền kinh tế toàn cầu trong khi vẫn đang vật lộn với dư chấn của đại dịch và ảnh hưởng của xung đột Nga-Ukraine. Trong khi đó, gánh nặng nợ cũng đang khiến một số nền kinh tế nhạy cảm hơn với việc thắt chặt tín dụng.
Tăng trưởng kinh tế của Mỹ hiện vẫn tiếp tục phục hồi trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) liên tục tăng lãi suất, trong khi đó cuộc họp mới đây của Fed đã báo hiệu rằng họ có thể sẽ tăng lãi suất lên mức đỉnh cao hơn dự kiến trước đó. Nhiều chuyên gia Phố Wall cho rằng lãi suất cuối cùng của Mỹ có thể lên đến 5% trong năm tới.
Ngược lại, các quốc gia Anh, Úc và Canada đang chuẩn bị cho động thái thắt chặt ít hơn hoặc cho thấy họ sẽ không còn mạnh mẽ trong những tháng tới trong bối cảnh lo ngại Fed có thể đẩy nền kinh tế của họ vào suy thoái.
Sự tăng vọt của đồng đô la trong năm nay đã và đang tàn phá các quốc gia đang phát triển vay nợ nhiều và các quốc gia tiên tiến phụ thuộc vào năng lượng và các mặt hàng nhập khẩu khác được định giá bằng đồng đô la.
“Mọi thứ có thể còn hỗn độn hơn nữa nếu các nhà hoạch định chính sách của Mỹ thúc đẩy việc tăng lãi suất nhiều hơn và các ngân hàng trung ương có nền kinh tế yếu hơn quyết định không khớp với chính sách của Mỹ”, nhà kinh tế học Dario Perkins của TS Lombard cho biết.
Sự khác biệt giữa chính sách tiền tệ các ngân hàng trung ương đã được thể hiện trong tuần qua. Trong khi cả Fed và Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đều tăng lãi suất lên 75 điểm cơ bản, nhưng các nhà hoạch định chính sách đã có những ý kiến khác nhau về những động thái trong tương lai.
Chủ tịch Fed Jerome Powell nhấn mạnh rằng, ngân hàng trung ương có "một cách để đi" trước khi hoàn thành việc tăng lãi suất ngay cả khi sẽ có một mức tăng lãi suất thấp hơn vào tháng 12.
Trong khi đó, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh, Andrew Bailey đã đẩy lùi kỳ vọng của thị trường về quy mô tăng lãi suất trong tương lai trong bối cảnh lo ngại rằng con đường như vậy sẽ làm sâu sắc thêm một cuộc suy thoái.
Thị trường trái phiếu giao dịch sôi động trong sáu tháng qua khi các nhà đầu tư kỳ vọng một sự xoay trục của Fed sẽ dẫn đến một bối cảnh chính sách quốc tế dễ dàng hơn, nhưng kỳ vọng này liên tục phải thất vọng. Điều này đã khiến chỉ số trái phiếu toàn cầu của Bloomberg giảm khoảng 20% , một mức chưa từng có từ trước đến nay.
Trong năm nay, các ngân hàng trung ương đã tham gia vào điều mà nhà kinh tế học Ethan Harris của Bank of America gọi là “một cuộc cạnh tranh để xem ai có thể tăng lãi suất nhanh hơn”. Điều này chứng tỏ rằng lạm phát đã tác động xấu đến các quyết định chính sách bằng cách chạy đua lãi suất lên mức cao trong hàng thập kỷ.
Tuy nhiên, hiện nay tình hình đang thay đổi ngay cả khi lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu ở hầu hết các nơi. Chi phí đi vay cao hơn đáng kể và bắt đầu ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và thị trường lao động.
Một số nền kinh tế cũng nhạy cảm hơn về mức tăng lãi suất so với những nền kinh tế khác do các khoản nợ hộ gia đình và doanh nghiệp hoặc ảnh hưởng của thị trường bất động sản suy yếu.
“Những nền kinh tế này sẽ phải chịu suy thoái rất lâu trước khi Fed gây ra suy thoái kinh tế Mỹ”, nhà kinh tế học Dario Perkins cho biết.
Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ ở một số quốc gia này đã tạm dừng hoặc giảm quy mô của các động thái tăng lãi suất.
Theo Gilles Moec, nhà kinh tế trưởng của AXA SA, một sự thoái lui nói chung vẫn cho thấy "sự kết thúc của sự khởi đầu" của chiến dịch tăng lãi suất.
Một chỉ số Credit Suisse Group AG cho thấy những ngân hàng trung ương với quan điểm ôn hòa gần đây đã bắt đầu nhiều hơn những ngân hàng trung ương với quan điểm diều hâu.
Nhưng những người theo chủ nghĩa diều hâu nói rằng đối với tất cả các cuộc thảo luận xoay quanh, mức lãi suất toàn cầu cao nhất vẫn chưa đạt được và có thể phải đến cuối quý đầu năm tới hoặc thậm chí lâu hơn nếu lạm phát không giảm.
Bloomberg Economics cho biết, lãi suất bình quân của các ngân hàng trung ương toàn cầu có thể đạt 5,5% vào giữa năm tới, tăng từ 2,9% vào cuối năm 2021. Riêng ở các nền kinh tế tiên tiến, Bloomberg Economics dự đoán mức tăng từ 0,1% lên 3,5%.
Theo các nhà kinh tế Citigroup, lạm phát toàn cầu đang ở mức 9%, gần gấp 5 lần mức 2% mà hầu hết các ngân hàng trung ương xem là mức ổn định giá cả.
Trong khi đó, thị trường hiện đang đặt cược vào tốc độ thắt chặt chậm hơn, nhưng mức lãi suất cuối cùng sẽ cao hơn.
Lãi suất của Fed trong thời gian 1 năm dự kiến sẽ cao hơn 2,5 điểm phần trăm so với mức trung bình của các nền kinh tế tiên tiến lớn khác, đây là khoảng cách rộng nhất kể từ ít nhất là năm 2004.
