Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo tại phiên họp.
Tiếp tục phiên họp thứ tư, chiều 11/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển các tỉnh, thành phố Hải Phòng, Nghệ An, Thừa Thiên Huế.
Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, với Hải Phòng, nội dung dự thảo nghị quyết có quy định về phát triển khu thương mại tự do.
Khu thương mại tự do là khu vực có ranh giới địa lý xác định, do Quốc hội quyết định thành lập, được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc biệt, đột phá, có mô hình quản lý được tổ chức phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, mục tiêu phát triển của khu thương mại tự do theo quy định của Nghị quyết này và pháp luật có liên quan. Khu thương mại tự do được tổ chức thành các khu chức năng, phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, mục tiêu phát triển của Khu thương mại tự do, Bộ trưởng cho biết.
Dự thảo giao Chính phủ quy định về một số cơ chế, chính sách đặc thù, đột phá, mô hình quản lý phù hợp đối với khu thương mại tự do tại thành phố Hải Phòng, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi thực hiện, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Theo Chính phủ, hiện nay, khu thương mại tự do chưa được áp dụng ở Việt Nam, các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành chưa đề cập đến khái niệm này. Đồng thời, qua nghiên cứu một số khu thương mại tự do thành công trên thế giới cho thấy việc hình thành khu thương mại tự do là một yêu cầu tất yếu.
Đặc biệt, thời gian vừa qua chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các khu thương mại tự do ở UAE, Singapore và Trung Quốc. Do vậy, dự thảo Nghị quyết quy định khái niệm về khu thương mại tự do, cơ quan có thẩm quyền thành lập và ban hành cơ chế, chính sách, nguyên tắc xây dựng cơ chế chính sách áp dụng cho khu để làm cơ sở cho Thành phố Hải Phòng và các cơ quan liên quan tổ chức nghiên cứu, đề xuất cụ thể báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định sau khi Nghị quyết được ban hành, tờ trình nêu rõ.
Thẩm tra, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng, đề xuất của Chính phủ thể hiện sự quyết tâm, tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của Chính phủ và Thành phố Hải Phòng.
Tuy nhiên, về một số khía cạnh cần được nghiên cứu thận trọng, vì đây là mô hình hoàn toàn mới ở Việt Nam.
"Việc quy định hình thành khu thương mại tự do là vấn đề quan trọng, không chỉ dưới giác độ kinh tế, mà còn liên quan đến yếu tố quốc phòng, an ninh, hội nhập, ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội. Việc thành lập khu thương mại tự do không chỉ dừng ở phạm vi của cơ chế, chính sách đặc thù riêng lẻ, mà gắn với việc xây dựng các thể chế, thiết chế pháp luật có tác động lớn, phạm vi ảnh hưởng rộng. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, Chính phủ cần báo cáo Bộ Chính trị xem xét, chấp thuận về chủ trương trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định", Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường báo cáo.
Thận trọng, có bước đi phù hợp cũng là quan điểm của nhiều ý kiến trong phiên họp.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, cần cân nhắc kỹ việc lập khu thương mại tự do, khi mà tờ trình chưa định hình được nét cơ bản của khu này và kinh nghiệm quốc tế cũng có một số khu không thành công. Bà Nga đề nghị chưa nên quy định về khu thương mại tự do trong dự thảo nghị quyết mà cần nghiên cứu cụ thể hơn.
Cho rằng, nếu cứ ngại ngần thì khó có bứt phá, Trưởng ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh nói, quan trọng là có bước đi phù hợp để thực hiện chủ trương này .
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định gợi ý, trước mắt có thể đưa ngay vào dự thảo nghị quyết một số cơ chế đặc biệt cho Khu kinh tế Đình Vũ, sau đó nghiên cứu khu thương mại tự do trình Quốc hội xem xét sau.
Đồng tình với quan điểm của cơ quan thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, nên trình Bộ Chính trị về khu thương mại tự do với một số định hướng lớn để Bộ Chính trị chấp thuận về chủ trương, sau đó tập trung xây dựng đề án để Chính phủ trình Quốc hội vào thời gian phù hợp.
