Tối ngày 17/10/2025, trong Bản tin Thời sự 19h của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV1), phóng sự điều tra “Thâm nhập đường dây buôn lậu vùng biên giới” đã gây chú ý đặc biệt khi phản ánh thực trạng buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép qua khu vực biên giới thuộc huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.
Theo nội dung phóng sự, hoạt động buôn lậu tại đây đang diễn ra với quy mô lớn và tổ chức tinh vi, thậm chí tồn tại dấu hiệu “thả mốc” - một thuật ngữ phổ biến trong giới buôn lậu địa phương, ám chỉ việc hàng lậu được ngầm “bật đèn xanh” để thông quan tự do.
| |
Đầu mối thu gom hàng thường là người dân khu vực biên giới. Ảnh: VTV. |
Khi “được thả mốc”, cảnh tượng ở vùng biên thay đổi hoàn toàn: hàng hóa - chủ yếu là lá thuốc lá và nguyên liệu sản xuất thuốc lá nhập lậu từ Trung Quốc - được vận chuyển ồ ạt qua biên giới. Có những đêm, lượng hàng lên tới hàng trăm tấn chỉ trong vài tiếng đồng hồ. Mỗi cân hàng đều có “giá” riêng để được đưa sâu vào nội địa, tạo thành chuỗi lợi ích bất hợp pháp có tổ chức.
Địa điểm tập kết hàng thường nằm ở những khu vực hẻo lánh, khó tiếp cận, nơi người lạ gần như không thể lọt vào do bị canh gác nghiêm ngặt. Một chiếc xe mang biển số lạ hay người không quen mặt xuất hiện tại trung tâm xã Trùng Khánh đều nhanh chóng bị giới buôn lậu phát hiện và cảnh báo.
Để thực hiện loạt phóng sự này, nhóm phóng viên VTV đã phải mất nhiều tháng thâm nhập thực địa, liên tục thay đổi chỗ ở và thời gian di chuyển, mới có thể ghi hình được toàn bộ hoạt động buôn lậu diễn ra trong đêm - từ khâu vận chuyển hàng từ bên kia biên giới, tập kết tại kho ở xã Trùng Khánh, cho đến đưa hàng bằng xe container về các tỉnh nội địa.
Một thực tế đáng chú ý là sự “hai mặt” ở khu vực biên giới này: phía ngoài là các chốt kiểm soát nghiêm ngặt, nhưng đằng sau lại là những đêm buôn lậu tấp nập, công khai, với hàng trăm tấn hàng hóa được vận chuyển như giữa chốn không người.
Tình trạng này không chỉ xảy ra tại mốc 763, mà còn lan sang nhiều mốc biên giới khác trong xã Trùng Khánh, nơi hàng lậu thậm chí được cất giấu tại nhà dân và vận chuyển công khai vào ban ngày khi “được thả mốc”.
Ngay sau khi phóng sự được phát sóng, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đã có văn bản đề nghị Trưởng Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Cao Bằng chỉ đạo các cơ quan, lực lượng chức năng khẩn trương kiểm tra, xác minh, xử lý ngay, dứt điểm tình trạng buôn lậu được phản ánh trong phóng sự.
Đồng thời, yêu cầu kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân có liên quan (nếu có), bảo đảm kỷ cương, trách nhiệm trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tại khu vực biên giới.
Kết quả kiểm tra, xử lý phải báo cáo bằng văn bản gửi về Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia (tầng 14, Tòa nhà Cục Hải quan - số 9 đường Dương Đình Nghệ, phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội) trước ngày 25/10/2025, để tổng hợp báo cáo Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia.
| |
Hoạt động phối hợp liên ngành của lực lượng chức năng tỉnh Cao Bằng. Ảnh: BCB. |
Cùng thời điểm này, Tỉnh ủy Cao Bằng đã ban hành Công văn số 53 chỉ đạo tăng cường công tác phòng, chống buôn lậu qua biên giới trên địa bàn tỉnh.
Văn bản nêu rõ: để đảm bảo an ninh biên giới quốc gia, giữ gìn trật tự, phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật, Ban Thường vụ Tỉnh ủy yêu cầu Đảng ủy UBND tỉnh, các cơ quan, đơn vị chức năng khẩn trương triển khai các biện pháp tăng cường phòng, chống buôn lậu.
Tỉnh ủy giao Đảng ủy UBND tỉnh chỉ đạo Ban Chỉ đạo 389, các ngành, địa phương liên quan rà soát, kiểm tra, xác minh tình trạng “thả mốc”, đặc biệt tại mốc 763 và các mốc khác thuộc xã Trùng Khánh, làm rõ hành vi buông lỏng, tiếp tay của các trạm kiểm soát và đường dây vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới. Kết quả phải được báo cáo Thường trực Tỉnh ủy trước ngày 30/10/2025.
Công văn cũng yêu cầu Đảng ủy Quân sự tỉnh, Đảng ủy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Đảng ủy Công an tỉnh, cùng đảng ủy các phường, xã biên giới, đặc biệt là xã Trùng Khánh, bám sát địa bàn, tăng cường tuần tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý nghiêm mọi hành vi buôn lậu hoặc tiếp tay cho buôn lậu.
Ban Nội chính Tỉnh ủy được giao chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan, theo dõi, đôn đốc, nắm tình hình, tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy để chỉ đạo, xử lý kịp thời.
Cao Bằng là địa bàn có địa hình hiểm trở, nhiều đường mòn, lối mở; việc kiểm soát biên giới vốn đã khó khăn, nếu có tình trạng “thả mốc” thì nguy cơ hình thành đường dây buôn lậu xuyên biên giới sẽ ngày càng lớn, gây thất thu cho ngân sách và ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh kinh tế quốc gia.