Vào phiên thứ Sáu tuần trước, ngày 20/8, khi VN-Index giảm 45 điểm mà nhóm cổ phiếu chứng khoán vẫn khởi sắc đi ngược thị trường, nhiều nhà đầu tư kỳ cựu đã lắc đầu nói “không hiểu nổi” vì thị trường xuống mạnh thì nhóm cổ phiếu chứng khoán phải xuống chứ không thể tăng.
Thoạt nhìn, giá trị giao dịch trên thị trường tăng mạnh, tưởng như các công ty chứng khoán đều lãi lớn, ăn từ phí môi giới, cho vay… Tuy nhiên, bóc tách kỹ sẽ không hẳn như vậy.
Theo ông Huỳnh Tuấn, Giám đốc môi giới đầu tư Hội sở Công ty Chứng khoán Mirae Asset, gần 80% doanh thu phí môi giới các công ty chứng khoán đều phải trang trải lương thưởng và trả lại cho broker, công ty chứng khoán chủ yếu ăn ở phần lãi sản phẩm tài chính cho vay margin.
Trong quý III/2021, thị trường chứng khoán giao dịch khá bấp bênh nên nhà đầu tư không dùng nhiều margin, vì vậy, phần thu từ khoản mục này sẽ tăng không đáng kể.
Một phần lớn nữa là lãi từ các tài sản tài chính. Trong danh mục tự doanh, góp vốn đầu tư của các CTCK khi giá cổ phiếu tăng mạnh là khoản mục lãi lớn, thậm chí với nhiều công ty còn ghi nhận khoản lãi lớn nhất. Tuy nhiên, nếu giá cổ phiếu giảm mạnh trở lại, khoản lãi này cũng bay đi hoặc teo tóp rất nhiều. Báo cáo tài chính quý III của các công ty chứng khoán sẽ không có khoản mục này rực rỡ nếu như vào cuối tháng 9 thị trường không đạt mức tăng vượt trội so với cuối quý II.
Trong khi đó như chúng ta đều biết, cuối quý II năm nay VN-Index đã chạm đỉnh và nhiều mã cổ phiếu tăng giá rất cao. Thêm một yếu tố cần lưu ý là trong danh mục của nhiều CTCK, cổ phiếu ngân hàng chiếm tỷ trọng lớn, và việc cổ phiếu ngân hàng rớt giá mạnh trong quý III sẽ khiến nhiều công ty chứng khoán có thể phải trích lập dự phòng giảm giá chứng khoán.
Lấy ví dụ như tại Chứng khoán VIX, 6 tháng đầu năm nay, VIX đạt lợi nhuận sau thuế 426 tỷ đồng, tăng gần 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, riêng lãi từ các tài sản tài chính của kỳ báo cáo tăng 206,8% tương ứng tăng 466,3 tỷ đồng.
Trao đổi với một lãnh đạo Chứng khoán VIX, doanh nghiệp ước lợi nhuận quý III chỉ đạt khoảng 100 tỷ đồng.
Bản thân lãnh đạo các CTCK cũng không ngờ giá cổ phiếu của công ty mình tăng cao như vậy trong nền thị trường giảm giá. Có lẽ bởi vậy mà CTCK Ngân hàng Nông nghiệp mới bán ra 800.000 cổ phiếu quỹ với mức giá chưa đến 15.000 đồng/cổ phần.
Nếu tính cả trước chia tách do phát hành thêm, cổ phiếu VND của VNDirect đã vượt giá 80.000 đồng/CP, cổ phiếu của CTCK Bản Việt (VCI) đạt gần 150.000 đồng/CP, cổ phiếu của SSI đạt gần 70.000 đồng/CP. Những cổ phiếu của các CTCK hiện đang “sống mòn” như BMS, APG… chỉ chờ tìm kiếm đối tác để bán lại cũng về gần 2x.
So với tiềm năng tăng trưởng cũng như tổng tài sản của các CTCK, những mức giá như vậy được nhiều nhà đầu tư có kinh nghiệm đánh giá rằng đã vượt qua giá trị thực của nhiều công ty chứng khoán.
Với suy nghĩ như vậy, bà Thanh Tâm, một nhà đầu tư kỳ cựu trên TTCK đã bán toàn bộ danh mục cổ phiếu chứng khoán vào phiên giao dịch ngày 22/8. Còn luật sư Lê Quang Vinh, nhà đầu tư nhiều kinh nghiệm cũng đánh giá, các công ty chứng khoán hưởng lợi mang tính thời vụ chứ không bền vững.