Cân nhắc quy định cho phép tự định giá vốn góp bằng công nghệ

Chiều 6/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ. Đa số đại biểu thống nhất về sự cần thiết sửa đổi Luật nhằm đáp ứng yêu cầu thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, trí tuệ nhân tạo và thúc đẩy chuyển giao công nghệ nội sinh.

Làm rõ cơ chế định giá vốn góp bằng công nghệ

Tại dự án Luật, quy định về góp vốn bằng công nghệ là một trong những nội dung có nhiều ý kiến đóng góp xây dựng nhất.

Đa số các đại biểu đồng tình với định hướng mới giao quyền sở hữu công nghệ cho tổ chức trực tiếp tạo ra công nghệ (trừ một số trường hợp đặc thù) nhằm gỡ "nút thắt" lâu nay trong chuyển giao tài sản trí tuệ từ khu vực nghiên cứu sang thị trường.

Tuy nhiên, quy định “các bên được tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn” được đánh giá là tiến bộ song cũng tiềm ẩn rủi ro “thổi giá” chuyển giá hoặc tạo vốn ảo.

Theo đại biểu Nguyễn Văn Huy (đoàn Hưng Yên), nội dung cho phép tổ chức, cá nhân "tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn" quy định tại dự thảo Luật là "rất rủi ro", trái với nguyên tắc của Luật Doanh nghiệp (đòi hỏi thỏa thuận hoặc tổ chức định giá chuyên nghiệp) và có thể dẫn đến hệ lụy "thổi giá công nghệ", "chuyển giá", trốn thuế.

Đại biểu đề nghị phải sửa đổi theo hướng bắt buộc định giá qua thỏa thuận hoặc tổ chức định giá độc lập.

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Văn Huy cũng chỉ ra sự thiếu rõ ràng về chủ thể đại diện Nhà nước khi chuyển giao công nghệ có vốn ngân sách và hình thức chuyển giao (chuyển giao quyền sử dụng hay quyền sở hữu?).

Về nội dung góp vốn bằng công nghệ, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (đoàn Quảng Ninh) nhận xét, quy định về góp vốn bằng công nghệ là một trong những điểm mới trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ lần này.

Theo đại biểu, đây là một hướng giải quyết vấn đề đóng băng tài sản trí tuệ, thông qua việc góp vốn bằng bí quyết, bằng các giải pháp công nghệ mà người sở hữu đề xuất.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng phải cân nhắc vì nếu tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn có thể tiềm ẩn một rủi ro rất lớn là nguy cơ thổi phồng giá trị công nghệ góp vốn, tạo ra vốn ảo và ảnh hưởng tiêu cực đến sự lành mạnh của môi trường đầu tư.

“Cơ quan chủ trì soạn thảo phải làm rõ hơn nội dung tự quyết định giá trị góp vốn công nghệ để tránh nguy cơ lạm dụng và khuyến khích sử dụng dịch vụ đánh giá một cách độc lập hơn”, bà Hà nêu ý kiến.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa (đoàn Hải Phòng) đề nghị bổ sung quy định về cơ quan thẩm định, cơ chế công khai và phương pháp định giá phần vốn góp bằng công nghệ.

Trong khi đó, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) kiến nghị cơ quan soạn thảo cần bổ sung cơ chế hậu kiểm hoặc khuyến khích sử dụng tổ chức thẩm định giá độc lập cho các giao dịch có giá trị lớn; đồng thời xác định rõ trách nhiệm pháp lý của các bên trong trường hợp định giá sai, gây thiệt hại.Theo đại biểu, cần quy định cụ thể về tổ chức có thẩm quyền thẩm định giá, tiêu chuẩn phương pháp định giá, nhất là đối với công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước.

Ông Dương Khắc Mai cũng đề nghị đơn giản hóa thủ tục góp vốn bằng công nghệ, có thể thông qua cơ chế liên thông giữa Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Doanh nghiệp và Luật Sở hữu trí tuệ, để khuyến khích doanh nghiệp, viện, trường thương mại hóa nhanh kết quả nghiên cứu.

Theo ông, việc thẩm định công nghệ trong dự án đầu tư (Điều 13 - 20), hiện quy trình vẫn phức tạp, nhiều đầu mối, thời hạn xử lý dài; đề nghị Chính phủ quy định rõ cơ chế một cửa điện tử, liên thông trong thẩm định công nghệ, đồng thời tích hợp thủ tục thẩm định công nghệ với thủ tục đầu tư, đánh giá tác động môi trường để tránh chồng chéo, rút ngắn thời gian cho doanh nghiệp.

Đại biểu cũng ủng hộ việc bổ sung cơ chế hậu kiểm hoạt động chuyển giao công nghệ vì đây là điểm mấu chốt để bảo đảm hiệu quả thực thi Luật; theo đó, đề nghị giao Chính phủ quy định chi tiết bộ tiêu chí và phương pháp đánh giá hiệu quả chuyển giao công nghệ, đồng thời phân cấp cho UBND cấp tỉnh thực hiện đánh giá đối với các dự án sử dụng ngân sách nhà nước, báo cáo định kỳ về Bộ Khoa học và Công nghệ để tổng hợp, giám sát.

Làm rõ chính sách khuyến khích chuyển giao công nghệ

Liên quan đến chính sách khuyến khích chuyển giao công nghệ tại dự thảo, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa cho rằng việc liệt kê danh mục công nghệ khuyến khích trong luật là "cứng nhắc" và có thể chồng chéo với Luật Đầu tư, Luật Bảo vệ môi trường.

Đại biểu đề nghị luật chỉ nêu nguyên tắc, còn danh mục cụ thể giao Chính phủ ban hành.

Cũng góp ý nội dung này, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) đề nghị rà soát kỹ quy định ưu đãi thuế theo 3 mức độ tại Điều 35 của dự thảo để đảm bảo tính đồng bộ với Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, cần quy định rõ điều kiện, hồ sơ hưởng ưu đãi.

Theo đại biểu, dự thảo cũng chưa làm rõ nguồn kinh phí, cơ chế giám sát, mối quan hệ trong quy định Nhà nước mua công nghệ (Điều 35a) với quy định "bắt buộc chuyển giao" của Luật Sở hữu trí tuệ và yêu cầu tuân thủ các cam kết quốc tế.

Về thị trường công nghệ, một số đại biểu nhận định thị trường chuyển giao công nghệ Việt Nam còn yếu, các chính sách trong dự thảo chủ yếu vẫn là "khung pháp lý", thiếu cơ chế hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế cụ thể, do đó khó thu hút doanh nghiệp.

Từ đó, nhiều đại biểu đề nghị bổ sung một chương hoặc điều riêng về hỗ trợ tài chính.

Minh Minh