Cách lựa chọn danh mục để vượt qua các biến số

Với các yếu tố tác động đến cổ phiếu nói riêng, thị trường nói chung, nhà đầu tư cần kiểm soát cảm xúc, đánh giá thông tin khách quan.

Ông Hoàng Huy, Chuyên gia chiến lược Công ty Chứng khoán Maybank

Thị trường sụt giảm trong phiên đầu tuần qua, nhưng lấy lại toàn bộ mức giảm ngay trong phiên sau đó. Nhóm cổ phiếu thuộc “họ” FLC bao gồm FLC, ROS, GAB, AMD, KLF, HAI, ART có tổng giá trị vốn hóa khoảng 900 triệu USD (giả định thị trường đang định giá đúng công ty) trước ngày Chủ tịch Hội đồng quản trị Trịnh Văn Quyết bị bắt.

Con số này tương đương khoảng 0,25% tổng vốn hóa cả 3 sàn HOSE, HNX và UPCoM, tỷ lệ rất nhỏ nên không có tác động dây chuyền.

Về tác động tâm lý, điều này tùy thuộc vào mục đích tham gia thị trường, khung thời gian, khẩu vị cổ phiếu, khả năng chịu lỗ, lợi nhuận mong muốn… của nhà đầu tư. Tác động tâm lý sẽ giảm thiểu nếu nhà đầu tư có một kế hoạch đầu tư rõ ràng trước khi mua cổ phiếu. Khi thị trường đang hưng phấn thì rất khó để mua được cổ phiếu với giá tốt. Ngược lại, thị trường rung lắc hay điều chỉnh là cơ hội để tham gia thị trường.

Số liệu kinh tế quý I/2022 cho thấy, kinh tế đang phục hồi tốt. GDP tăng 5,08% so với cùng kỳ năm ngoái. Tổng mức bán lẻ tăng 4,4% so với mức giảm 10% của quý cuối năm 2021. Ngay cả lạm phát bình quân tăng lên 1,92% cũng nằm trong dự liệu của Maybank trong bối cảnh giá dầu tăng cao cùng nhu cầu trong nước hồi phục hậu đại dịch.

Chúng tôi duy trì quan điểm, năm nay sẽ là năm kinh tế Việt Nam hồi phục mạnh mẽ, nên tiếp tục đặt kỳ vọng vào nhóm ngành có tính chu kỳ như bán lẻ, vật liệu, bất động sản, ngân hàng. Cảng biển vẫn sẽ được hưởng lợi từ 15 hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương mà Việt Nam đang là thành viên.

Thương mại thế giới hồi phục hậu Covid cùng với làn sóng dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc (được thúc đẩy bởi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung từ năm 2018) sẽ là động lực trực tiếp cho ngành cảng biển Việt Nam trong ngắn và dài hạn. Tương tự, ngành thủy sản đang được hưởng lợi nhờ nhu cầu thế giới hồi phục.

Giá dầu khí và phân bón tăng rất mạnh trong thời gian gần đây do những lo ngại đứt gãy nguồn cung từ Nga (nằm trong Top 5 nước xuất sản xuất và xuất khẩu dầu thô, khí LNG trên thế giới), giúp nhiều phân khúc trong 2 ngành đó cải thiện lợi nhuận.

Tuy nhiên, lịch sử cho thấy, các căng thẳng địa chính trị không phải là động lực tăng giá dài hạn cho giá cả hàng hóa thế giới. Do đó, chúng tôi cho rằng, đà tăng giá các mặt hàng năng lượng trong thời gian qua sẽ sớm kết thúc.

Ông Lê Quang Minh, Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam

Để thực sự tồn tại lâu dài trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư nên hạn chế việc giao dịch theo tin đồn, cảm xúc, mà hãy xem việc thị trường dao động là cơ hội để mua vào những cổ phiếu thực sự tốt.

Vừa qua là giai đoạn phân cực khá rõ giữa nhóm cổ phiếu có nền tảng cơ bản vững chắc và nhóm đầu cơ. Không chỉ nhóm FLC, thị trường trong một thời gian dài đã chứng kiến nhiều câu chuyện liên quan đến nhóm đầu cơ kiểu bạo phát, bạo tàn.

Về dài hạn, những nhóm cổ phiếu đạt mức tăng tốt và bền vững chỉ xoay quanh câu chuyện tăng trưởng dài hạn đến từ nội tại. Đây mới là yếu tố bền vững nhất cho giá cổ phiếu để tránh những rủi ro.

Để chế ngự cả lòng tham và sự sợ hãi, nhà đầu tư nên đề ra các nguyên tắc rõ ràng cho mình khi tham gia, mức độ chấp nhận rủi ro cũng như mức chốt lời hay cắt lỗ. Kinh nghiệm của tôi là trước khi mua cổ phiếu sẽ liệt kê những lý do/phân tích tại sao mình mua và chỉ bán khi đã đạt được kỳ vọng đó.

Trong năm nay, trước tình hình lãi suất có thể tăng, chúng tôi ưu tiên lựa chọn cổ phiếu của các doanh nghiệp có sức khỏe tài chính ổn định (nợ vay vừa phải), sở hữu nhiều tài sản giá trị (quỹ đất, nhà máy sản xuất…) và khả năng sinh lời từ hoạt động kinh doanh.

Yếu tố ít vay nợ được ưu tiên, vì xét duyệt cho vay sẽ được ngân hàng kiểm soát kỹ hơn nhằm phòng tránh nợ xấu, nên những công ty nào hiện sở hữu nhiều tài sản tốt (có thể chưa phát triển) và ít nợ vay có nhiều dư địa và nguồn lực để bùng nổ.

Thêm vào đó, chúng tôi tin các cổ phiếu có tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) cao trong năm 2021 sẽ tiếp tục phát triển mạnh hơn khi nền kinh tế được dự báo bùng nổ trong năm 2022 trên nền so sánh thấp năm 2021.

Ngoài ra, tại Mirae Asset, một trong những chiến lược đã chứng minh được hiệu quả trong thời gian vừa qua là chiến lược sức mạnh giá, chọn lựa nhóm cổ phiếu mạnh về dòng tiền, lẫn cơ bản tích cực để tham gia đầu tư ngắn hạn. Phương pháp này thích hợp với những nhà đầu tư ưa thích lướt sóng theo dòng tiền thị trường.

Ông Huỳnh Anh Tuấn, Phó tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đông Á

Sau khi ông Trịnh Văn Quyết bị bắt tạm giam, các đội lái thao túng giá phải chùn chân, không thể làm quá mức như giai đoạn cuối năm 2021. Vì thế, dòng tiền sẽ từ từ tìm đến cổ phiếu cơ bản, ngành hưởng lợi và quản trị tốt.

Xét về dài hạn, những ngành như dệt may, thuỷ sản, đầu tư công tiếp tục là nhóm cổ phiếu tiềm năng có thể xem xét đầu tư. Thực tế, thị trường đang phân hoá mạnh nên không phải tất cả cổ phiếu trong các nhóm ngành tiềm năng đều tăng. Đơn cử, trong nhóm thép, mặc dù là ngành hưởng lợi nhưng đà tăng mạnh chủ yếu là cổ phiếu NKG, còn HSG, HPG vẫn giảm. Chính vì vậy, đây là điểm quan trọng cho nhà đầu tư đeo bám thị trường phải chọn lọc cổ phiếu kỹ hơn.

Nhóm cổ phiếu năng lượng cũng đáng chú ý, vì với quy mô nền kinh tế tăng nhanh, nhu cầu tiêu thụ điện sẽ tăng cao và nguy cơ thiếu điện có khả năng xảy ra nếu như quy hoạch đầu tư không theo kịp.

Ông Trần Đức Anh, Giám đốc Vĩ mô và Chiến lược thị trường Công ty Chứng khoán KB Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam trưởng thành hơn trước rất nhiều và vững vàng trước các thông tin không tác động đến vĩ mô hay không có tính lan toả đến tình hình hoạt động các doanh nghiệp.

Dòng tiền sẽ tập trung vào các cổ phiếu kỳ vọng đạt kết quả kinh doanh năm 2022 khả quan nhờ hưởng lợi từ yếu tố vĩ mô. Chẳng hạn nhóm bán lẻ (MWG, PNJ, DGW...), khi hoạt động chi tiêu, tiêu dùng khởi sắc trở lại; nhóm ngân hàng (TCB, MBB, STB…), với dự báo tín dụng tăng cao, dự phòng nợ xấu được hoàn nhập khi doanh nghiệp phục hồi; nhóm bất động sản thương mại (VHM, KDH, NLG, DXG…) và bất động sản (VGC, KBC, PHR, NTC, IDC…) sở hữu quỹ đất gần các dự án đầu tư công trọng điểm; nhóm vật liệu xây dựng (HPG, HT1, DHA…) và thi công hạ tầng, giao thông thông minh (C4G, VCG, LCG, ELC, ITD…), hưởng lợi từ đầu tư công; nhóm du lịch và hàng không (HVN, VJC, AST, SCS…), nhờ việc mở cửa toàn bộ hoạt động du lịch và lữ hành đối với cả khách nội địa và nước ngoài; nhóm sản xuất, xuất khẩu như dệt may, thủy sản (MSH, STK, VHC, FMC, ANV…), với kỳ vọng nhu cầu tiếp tục phục hồi.

Ông Phan Khánh Linh, Nhà sáng lập Công ty Tư vấn và Đầu tư Take Profit Việt Nam

Nhà đầu tư cần kiểm soát cảm xúc và đánh giá thông tin khách quan, thay vì hành động theo đám đông.

Chẳng hạn, lượng hoá con số sau sự kiện lãnh đạo FLC bị bắt, như cổ phiếu họ FLC có ảnh hưởng tới toàn thị trường chung ra sao, hay các ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản liên quan sẽ bị tác động đến mức độ nào, tổng dư nợ của FLC với ngân hàng chiếm bao nhiêu phần trăm tổng dư nợ cho vay?

Giả sử, tất cả là nợ xấu thì mất bao nhiêu phần trăm vốn chủ sở hữu, nếu chỉ vài phần trăm, trong khi ngân hàng dự báo tăng trưởng 20 - 30% về lợi nhuận, thì sức ảnh hưởng không đến mức khiến nhà đầu tư hoang mang, lo sợ để rồi bán tháo cổ phiếu.

Với ngành bất động sản, thông tin trên có làm cho các dự án bị chậm tiến độ thi công, xây dựng hay bàn giao hay không, giá bán bất động sản trên thị trường có thay đổi không? Nếu không, việc gì phải hoảng sợ?

Việt Nam vẫn đang thực hiện kích thích kinh tế, nỗ lực khôi phục hoạt động sản xuất, dịch vụ. Theo đó, nhiều ngành, lĩnh vực có triển vọng sáng, mang lại cơ hội cho các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, trên thị trường chứng khoán, từ đầu năm 2022 đến nay, nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận khó hơn nhiều so với năm 2021 và các nhóm ngành có sự phân hoá mạnh.

Khi lựa chọn doanh nghiệp đầu tư, nhà đầu tư nên chú ý đến 2 yếu tố chính gồm: cơ bản tốt (nền tảng tài sản tốt, ban lãnh đạo tốt, có tiềm năng tăng trưởng) và định giá hợp lý (giá cổ phiếu rẻ hoặc hợp lý). Tức là, nhà đầu tư phải định giá và tìm ra cổ phiếu có định giá hấp dẫn, có biên an toàn đủ lớn để nắm giữ.

Trong ngắn hạn, vùng 1.500 - 1.530 điểm của VN-Index có các ngưỡng kháng cự, nên có thể xuất hiện “rung lắc” trong thời gian tới, nhưng các nhịp giảm điểm sẽ tạo ra cơ hội mua vào cổ phiếu tốt.

Về nhóm ngành, tôi quan tâm ngành dầu khí, nhóm hưởng lợi từ đầu tư công và xây dựng cơ bản. Đương nhiên, giá dầu ảnh hưởng tới nhiều doanh nghiệp trong ngành, nhưng tôi thường nhìn ngành dầu khí dài hạn, thay vì nhìn hàng ngày để đầu cơ theo giá dầu.

Giá vốn khai thác của các doanh nghiệp dầu khí khoảng 45 - 50 USD/thùng, nếu giá dầu neo trên mốc 100 USD/thùng sẽ giúp doanh nghiệp cải thiện biên lợi nhuận rất lớn. Giá dầu cao, các doanh nghiệp sẽ tăng khai thác, tăng sản lượng. Các doanh nghiệp thượng nguồn như PVD, PVS dự báo sẽ lãi tốt.

Lưu ý, luôn có độ trễ giữa con số trên báo cáo với giá dầu thực tế, không phải cứ giá dầu tăng thì ngay lập tức PVS ký nhiều hợp đồng hơn, hay giá cho thuê dàn khoan tăng, hay số lượng dàn khoan tăng ngay. Kết quả doanh thu, lợi nhuận nửa đầu năm nay có thể chưa đột biến, nhưng hy vọng nửa cuối năm sẽ tích cực.

Tôi cũng quan tâm nhóm bất động sản khu công nghiệp, sự dịch chuyển chuỗi cung ứng là yếu tố hỗ trợ tăng trưởng cho ngành này. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh đầu tư công, phát triển cơ sở hạ tầng giúp hoạt động giao thông thuận tiện - một trong những điểm cộng với các nhà đầu tư nước ngoài muốn đặt cơ sở sản xuất tại Việt Nam.

Luật sư Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch LP Group

Sự kiện ông Trịnh Văn Quyết, Chủ tịch Hội đồng quản trị FLC bị tạm giam khiến nhà đầu tư chứng khoán bán tháo cổ phiếu nhóm FLC, nhà đầu tư bất động sản vào các dự án của FLC cũng hoang mang, lo lắng. Với một tập đoàn quy mô hơn 10.000 nhân sự thì việc người “thuyền trưởng” gặp nạn, “con thuyền” đối mặt với nguy cơ lung lay là dễ hiểu, nhưng có “chìm” hay không là câu chuyện khác. Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về pháp lý để có thể điều chỉnh chiến lược đầu tư, chứ đừng để ảnh hưởng tâm lý dẫn đến thiệt hại.

Khi lãnh đạo doanh nghiệp vướng pháp lý, có thể phải chịu trách nhiệm hình sự, đó chỉ là một trong các yếu tố để xem xét đối với khoản đầu tư tại doanh nghiệp.

Ở góc độ pháp lý, hành vi của một cá nhân là nhà sáng lập hay CEO thường được công chúng gắn liền với hoạt động doanh nghiệp đó. Tuy nhiên, với các doanh nghiệp niêm yết thì cơ chế quyết định tập thể đóng vai trò quan trọng và quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.

Tập thể ở đây là đại hội đồng cổ đông, hội đồng quản trị và ban giám đốc, bao gồm của tập đoàn và các công ty thành viên có tư cách pháp lý độc lập. Hành lang pháp lý về vấn đề này, trong đó có Luật Doanh nghiệp, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Chứng khoán, quy định rõ ràng về công tác quản trị để đảm bảo quyền lợi cho nhân viên, cổ đông và khách hàng.

Ở góc nhìn của một nhà đầu tư, những người đang nắm giữ tài sản tại các công ty khi lãnh đạo doanh nghiệp bị vướng pháp lý (kể cả tù tội) nên quan tâm các vấn đề pháp lý quan trọng nhất để ra quyết định.

Một là, trao đổi ngay với đại diện doanh nghiệp về khả năng thực hiện các cam kết.

Hai là, theo dõi các quyết định liên quan từ cơ quan chức năng.

Ba là, thay đổi phương án quản trị rủi ro phù hợp cho khoản đầu tư. Các cơ quan chức năng liên quan và bản thân doanh nghiệp, công ty thành viên và công ty liên kết cần có thông cáo để đảm bảo thông tin chính thống đến cổ đông và khách hàng. Công việc này cần thực hiện nhanh chóng và chuẩn xác.

Nhóm phóng viên