Ông Michael Dwyer, Trưởng bộ phận Tư vấn Thương vụ, KPMG Việt Nam trình bày tại Diễn đàn
Đây là chia sẻ của ông Michael Dwyer, Trưởng bộ phận Tư vấn Thương vụ, KPMG Việt Nam trong Báo cáo mở màn Diễn đàn M&A Việt Nam 2025 với chủ đề phiên 1: “Vị thế mới của Việt Nam trong dòng chảy đầu tư và M&A toàn cầu”.
Năm 2025 khắc họa rõ nét xu hướng tái cân bằng giữa các ngành trong thị trường. Dẫn đầu về giá trị giao dịch là nhóm ngành bất động sản, vật liệu và y tế, phản ánh mối quan tâm của nhà đầu tư đối với các tài sản vận hành cốt lõi, nguyên liệu sản xuất trọng yếu và dịch vụ chăm sóc sức khỏe vốn đang thiếu hụt năng lực phục vụ.
Trong khi đó, lĩnh vực tiêu dùng lại có phần trầm lắng hơn do bối cảnh thắt chặt chi tiêu giai đoạn đầu năm, mặc dù triển vọng và nền tảng tăng trưởng trung hạn của ngành vẫn khả quan.
Năm 2025 cũng ghi nhận sự mở rộng đáng kể của tệp nhà đầu tư tham gia thị trường. Khối nhà đầu tư nội địa tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu về giá trị giao dịch công bố, trong khi dòng vốn khu vực từ Singapore, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Hàn Quốc cũng tăng tốc trở lại qua các khoản đầu tư trọng điểm vào bất động sản, y tế, công nghiệp và vật liệu.
Ông Michael Dwyer nhìn nhận, xu hướng này cho thấy thị trường đang có sự chuyển dịch từ việc tập trung thâu tóm củng cố thị phần sang các cơ hội đầu tư đa dạng, mang tính đặc thù ngành cao hơn. Triển vọng năm 2026 được củng cố bởi tâm thế thận trọng nhưng tích cực.
Việc ban hành các quy định về đất đai sửa đổi, cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA), cùng trọng tâm vào phát triển hạ tầng, chuyển đổi năng lượng, và nâng cấp năng lực sản xuất, được kỳ vọng sẽ mở ra các nguồn thương vụ mới.
Đồng thời, các lĩnh vực như y tế, giáo dục, logistics, và các dịch vụ thiết yếu khác được dự báo tiếp tục thu hút quan tâm bền vững, khi nhà đầu tư tập trung vào các nhóm ngành đáp ứng nhu cầu thực và có khả năng tạo dòng tiền ổn định.
Ông Michael Dwyer nêu ra 4 xu hướng chính của thị trường M&A 2026 bao gồm: Quay về giá trị cốt lõi, chất lượng, ưu ái bên mua và tái khởi động các quy trình đình trệ. Cụ thể:
Quay về giá trị cốt lõi: Tập trung vào ngành tạo dòng tiền ổn định
Dòng vốn đang dịch chuyển sang các lĩnh vực có nhu cầu rõ ràng, hiệu quả kinh doanh bền vững và lộ trình tăng trưởng minh bạch. Đến năm 2026, mối quan tâm của nhà đầu tư dự kiến sẽ tập trung vào: Y tế (bệnh viện, chẩn đoán, phòng khám chuyên khoa) nhờ nhu cầu tăng mạnh từ tầng lớp trung lưu; Giáo dục & đào tạo, thúc đẩy bởi xu hướng về nhân khẩu học và nhu cầu nâng cao kỹ năng; B2B và Dịch vụ thiết yếu (logistics, xử lý chất thải & năng lượng/ESG, dịch vụ công nghiệp, tài chính tiêu dùng).
Tìm đến chất lượng
Theo ông Michael Dwyer, thị trường vốn tư nhân toàn cầu vẫn duy trì lượng vốn ở mức kỷ lục, trong đó khu vực châu Á - Thái Bình Dương (bao gồm Đông Nam Á) chiếm tỷ trọng đáng kể. Cùng với đó, việc huy động vốn trở nên chọn lọc hơn, khi các nhà đầu tư ủy thác (LPs) yêu cầu các quỹ tập trung vào kiến tạo giá trị và chất lượng triển khai, thay vì chỉ quan tâm tới quy mô giao dịch.
Tại Việt Nam, xu hướng “flight to quality” đã hiện diện rõ rệt: doanh nghiệp tầm trung đến lớn với quản trị minh bạch, báo cáo tài chính rõ ràng, và lợi nhuận đã được kiểm chứng vẫn thu hút cạnh tranh mạnh mẽ, dù có thể là những tài sản tầm trung hoặc đang gặp hạn chế về mặt hệ thống khó giao dịch.
Đến năm 2026, sự phân hóa này sẽ càng rõ nét: Tài sản chất lượng cao trong các ngành “cốt lõi” sẽ được giao dịch với mức định giá và điều khoản hợp lý, trong khi những doanh nghiệp yếu hơn sẽ phải đối mặt với quy trình giao dịch kéo dài, hoặc cần tái cấu trúc và có phương án bảo vệ khỏi các rủi ro tiềm năng để hoàn tất giao dịch, theo ông Michael Dwyer.
Ưu ái bên mua và định giá thận trọng
Ông Michael Dwyer cho rằng,lãi suất toàn cầu duy trì ở mức cao cùng với định giá cổ phiếu thấp đã khiến cán cân đàm phán nghiêng về phía bên mua, khiến mức định giá doanh nghiệp giảm đáng kể so với giai đoạn đỉnh 2021- 2022.
Đồng thời, gia tăng sử dụng các cơ chế chia sẻ rủi ro như khoản trả thêm phụ thuộc vào kết quả kinh doanh (earn-out), tài trợ từ bên bán (vendor financing) và các cấu trúc bảo vệ khác; Thẩm định sâu hơn về tính bền vững của dòng tiền và các nghĩa vụ ngoài bảng cân đối.
"Trừ khi điều kiện tài chính toàn cầu được nới lỏng đáng kể, các xu hướng ưu ái đối với bên mua này sẽ tiếp tục kéo dài đến năm 2026, tiếp tục duy trì mức định giá thận trọng và cấu trúc giao dịch chặt chẽ hơn", chuyên gia KPMG chia sẻ.
Tái khởi động các quy trình đình trệ và giao dịch mang tính bắt buộc
Những yếu tố kìm hãm khối lượng giao dịch trong thời gian qua cũng đồng thời tạo ra áp lực đối với các bên: nhà đầu tư yếu thế hơn, cổ đông lạm dụng đòn bẩy tài chính và doanh nghiệp đối mặt với nhu cầu tái cấp vốn hoặc thách thức về pháp lý.
Khi thị trường dần bình thường hóa, nhiều quy trình giao dịch từng đình trệ trong giai đoạn 2022 - 2024 do chênh lệch kỳ vọng định giá, hoặc chưa đúng thời điểm, có khả năng sẽ quay trở lại với mức giá thực tế hơn và luận điểm chiến lược rõ ràng hơn, như chuyển giao thế hệ, tái cấp vốn hoặc tách mảng kinh doanh.
Theo ông Michael Dwyer, đối với các nhà đầu tư sở hữu nguồn vốn dài hạn và năng lực vận hành, năm 2026 sẽ mở ra nguồn cơ hội đáng kể từ các giao dịch “lần hai” hoặc được tái cấu trúc, đặc biệt trong các lĩnh vực liên quan đến bất động sản, dịch vụ công nghiệp, dịch vụ tài chính và nền tảng tiêu dùng.
Trong bối cảnh khung pháp lý minh bạch hơn, thanh khoản cải thiện và nhiều thương vụ lớn đang chờ hoàn tất, Việt Nam tiếp tục được định vị là một trong những thị trường M&A hấp dẫn nhất Đông Nam Á - với nền tảng vững chắc, lộ trình kiến tạo giá trị rõ ràng và nhiều cơ hội đầu tư dài hạn trong và ngoài nước.
