Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà phát biểu giải trình làm rõ một số nội dung liên quan đến định giá đất, quản lý, sử dụng đất đai trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.(Ảnh: Quốc Khánh).
Bộ trưởng cho biết, trước đây do hạn chế trong các quy định của pháp luật về đất đai, nên trong quá trình tiến hành rà soát quỹ đất, sử dụng đất để cổ phần hóa DNNN chưa có sự đánh giá về giá trị đất đai, dẫn đến khi tính toán giá trị doanh nghiệp, không tính toán được giá trị đất để tiến hành cổ phần hóa..
Nguyên nhân chính là do các quy định pháp luật về đất đai chưa rõ ràng, phương án rà soát quỹ đất đai, sử dụng đất của các doanh nghiệp chưa được xem xét trước khi tiến hành cổ phần hoá.
"Đây là nguyên nhân chính dẫn tới việc tính toán giá trị doanh nghiệp thì không tính được giá trị từ đất đai. Thực tế điều này không sai, vì khi giao đất cho DNNN, chủ yếu giao đất không thu tiền sử dụng hoặc thu tiền sử dụng hàng năm nên việc thu ngay tiền của doanh nghiệp vào giá trị là không thể”.
Bộ trưởng Hà thừa nhận, tồn tại tình trạng khu đất vàng sử dụng lãng phí, sau khi cổ phần hoá xong các doanh nghiệp đề nghị chuyển đổi mục đích sử dụng đất không đúng tiêu chí, gây vướng mắc khiến không thể đưa ra đấu giá phần tài sản trên những mảnh đất này.
Ngoài ra, giá đất hiện hành khác lớn so với giá trên thị trường là do chưa xác định đúng giá trị, vị thế các khu đất thuộc sở hữu doanh nghiệp.
Trước tình hình này, Bộ trưởng cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu cho Chính phủ ban hành kịp thời Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 6/1/2017 của Chính phủ về Sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai. Trong đó Nghị định 01 đã cập nhật, quy định về phương án sử dụng đất khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.
Trong đó quy định rõ: Doanh nghiệp cổ phần hóa có trách nhiệm phải rà soát toàn bộ quỹ đất đang quản lý sử dụng để lập phương án sử dụng đất theo pháp luật đất đai và pháp luật sắp xếp xử lý đất thuộc sở hữu nhà nước và trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền trước khi cổ phần hóa.
“Đây là một trong những yêu cầu mà hết sức là quan trọng. Qua việc ra soát này, chúng ta hoàn toàn có thể thu hồi lại quỹ đất mà hiện nay doanh nghiệp quản lý lỏng lẻo hoặc không cần thiết và sử dụng không hiệu quả. Thu hồi lại để tạo quỹ đất phục vụ các mục đích khác” - Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Bộ TN&MT cùng các cơ quan hữu trách cũng tiến hành thanh tra, kiểm tra các dự án cổ phần hóa, nếu phát hiện vấn đề thiếu minh bạch, không phù hợp sẽ có biện pháp xử lý; có giải pháp giải quyết vấn đề đất đai nông lâm trường;...
“Cổ phần hóa phải tính đến đa mục tiêu, phải tính toán quy hoạch lại. Chẳng hạn, những doanh nghiệp nhà nước có vấn đề về ô nhiễm môi trường hoặc quy hoạch về sử dụng đất, quy hoạch phát triển đô thị xây dựng… một cách không phù hợp thì phải tính toán để thu hồi đất rồi tiến hành đấu giá.
Số tiền thu được từ đầu giá có thể phục vụ chỉnh trang đô thị và hỗ trợ doanh nghiệp di dời ra khỏi khu vực đông dân cư”.
Bên cạnh đó Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng đề cập việc hiện nay có một quỹ đất của doanh nghiệp nhà nước rất lớn nhưng quản lý hết sức lỏng lẻo trong thời gian dài mà Đại biểu Quốc hội cũng như cử tri cả nước đã nêu vấn đề này trong nhiều kỳ họp Quốc hội đó là vấn đề liên quan đến đất đai của nông lâm trường. Đặc biệt như các Đại biểu Quốc hội vùng Tây Nguyên đã nêu.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng cần sớm việc giải quyết vấn đề đã tồn tại bấy lâu nay đó là liên quan đến vấn đề đất không được quản lý trên cơ sở các hồ sơ địa chính, vấn đề tranh chấp đất đai có nguồn gốc nông lâm trường đang diễn ra rất nhiều trong đó có nhiều nông lâm trường có lượng đất đai bị lấn chiếm, chiếm dụng rất lớn.
“Trên thực tế, các nông lâm trường hiện nay đang hoạt động trong tình trạng không có lợi nhuận hoặc lợi nhuận rất ít và không đóng góp trách nhiệm, nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.
Bởi vậy, việc giải quyết vấn đề đất đai ở các công ty, nông lâm trường với quỹ đất rất lớn nếu giải quyết được thì chúng ta có thể chuyển quỹ đất hiện nay về các địa phương để giải quyết vấn đề kinh tế, xã hội và đặc biệt là giải quyết vấn đề đất đai cho đồng bào các dân tộc cũng như nâng cao hiệu quả đối với đất đai nông lâm trường...”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
