(Ảnh minh hoạ).
Bộ Công Thương vừa có phản hồi về một số nội dung tại Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định cơ chế điều chỉnh giá bán điện bình quân thay thế Quyết định số 69/2013/QĐ-TT.
Giảm tần suất tăng giá điện để phản ánh kịp thời biến động
Về thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân là từ 6 tháng giảm xuống 3 tháng, theo Bộ Công Thương, năm 2011, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg quy định thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân giữa 2 lần liên tiếp tối thiểu là 3 tháng. Về thẩm quyền điều chỉnh giá điện Thủ tướng quy định EVN được phép điều chỉnh tăng giá bán điện bình quân ở mức 5%.
Trong thời gian Quyết định số 24 được ban hành và có hiệu lực, giá bán điện đã được điều chỉnh 4 lần, phản ánh kịp thời tác động của các biến động thông số đầu vào cơ bản tới giá điện. Các lần điều chỉnh giá điện này cũng được xã hội chấp nhận, không tạo ra các tác động lớn tới kinh tế xã hội.
Tại thời điểm năm 2013, trong quá trình tổng kết việc thực hiện Quyết định số 24, có nhiều ý kiến cho rằng, cần phải giãn quy định tần suất điều chỉnh tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh giá và nâng ngưỡng điều chỉnh giá bán điện bình quân ở mức cao hơn 5%.
Tại thời điểm đó, do sự biến động mạnh của các yếu tố đầu vào, nhằm hạn chế sự điều chỉnh giá điện nhưng vẫn thực hiện việc điều hành giá điện theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước, Thủ Tướng Chính phủ chấp thuận ban hành Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg thay thế Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg. Theo đó quy định tần suất điều chỉnh tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh giá bán điện liên tiếp là 6 tháng và ngưỡng điều chỉnh giá bán điện được tăng lên 7%.
Trong năm 2015 và từ đầu năm 2016 đến nay, Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài Chính và các Bộ ngành đã xem xét đánh giá việc thực hiện Quyết định số 69. Ý kiến chung đều cho rằng, cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân quy định tại Quyết định số 69 vẫn cần tiếp tục được nghiên cứu, hoàn thiện để quy định rõ một số điểm cụ thể hơn.
"Các Bộ ngành và nhiều chuyên gia kinh tế đều thống nhất nhận định trong các năm tới việc quy định tần suất điều chỉnh tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh giá bán điện liên tiếp là 6 tháng sẽ không phản ánh kịp thời biến động của các các thông số đầu vào cơ bản trong năm. Mức tăng giá tối thiểu 7% trở lên cũng được đánh giá là cao, mỗi lần tăng giá điện sẽ có tác động lớn đến ổn định kinh tế vĩ mô và chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước", Bộ Công Thương cho hay.
Trên cơ sở các nhận định trên, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Tài Chính đã dự thảo quy định lại tần suất điều chỉnh tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh là 3 tháng. Và quy định lại trong trường hợp hợp sau khi tính toán cập nhật, giá bán điện bình quân tính toán cao hơn so với giá bán điện bình quân hiện hành từ 3-5% và trong khung giá quy định, EVN được quyết định tăng; Trường hợp tăng 5-10%, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài Chính được quyết định và trên 10% phải trình Thủ tướng.
EVN được tăng từ 3-5% là đúng luật
Về việc cho phép EVN được phép điều chỉnh giảm (không giới hạn tỷ lệ) và tăng giá bán điện bình quân ở mức từ 3-5%, Bộ Công Thương cho rằng, đề xuất này là phù hợp với quy định tại Luật Điện lực, có tính kế thừa các quy định trước đây và phù hợp với định hướng của Chính phủ về việc điều hành giá điện theo cơ chế thị trường.
Cụ thể, theo quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực năm 2012 thì giá bán lẻ điện do đơn vị bán lẻ điện xây dựng trên cơ sở khung giá bán lẻ điện bình quân do Thủ tướng Chính phủ quy định. Thủ tướng Chính phủ cũng quy định về cơ chế điều chỉnh giá.
Tại Quyết định số 24 trước đây, EVN đã được quy định được phép điều chỉnh giá bán điện sau khi đăng ký với Bộ Công Thương. Tại Quyết định số 69 cũng quy định EVN được phép điều chỉnh giảm giá bán điện khi giá bán điện bình quân cơ sở cập nhật thấp hơn giá bán bán điện bình quân hiện hành, quyết định tăng giá bán điện bình quân từ 7 đến dưới 10% sau khi được Bộ Công Thương chấp thuận.
Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng khẳng định, một trong những mục tiêu lớn đặt ra trong lần sửa đổi Quyết định số 69 là việc điều chỉnh giá bán điện bình quân phải thực hiện công khai, minh bạch. Trong Dự thảo quy định mới đã quy định Bộ Công Thương kiểm tra, giám sát việc thực hiện điều chỉnh giá bán điện bình quân theo quy định. Trường hợp cần thiết, Bộ Công Thương có văn bản yêu cầu EVN giảm hoặc dừng tăng giá bán điện bình quân.
Hàng năm, sau khi có báo cáo quyết toán chi phí sản xuất kinh doanh điện, báo cáo tài chính đã được kiểm toán độc lập của EVN và các đơn vị thành viên, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, mời Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan tham gia kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện của năm trước liền kề.
Sau khi kết thúc kiểm tra, Bộ Công Thương chủ trì họp báo công bố công khai kết quả kiểm tra. Kết quả kiểm tra được công bố công khai trên trang web công cộng của Bộ Công Thương và Cục Điều tiết điện lực. Các nội dung công bố công khai bao gồm: Chi phí thực tế các khâu phát điện, truyền tải điện, phân phối - bán lẻ điện, điều hành - quản lý ngành và dịch vụ phụ trợ hệ thống điện; Kết quả kinh doanh lỗ, lãi của EVN và các khoản chi phí...
