Đây là thông tin được Bộ Công thương chia sẻ liên quan đến tình hình đàm phán, ký kết các FTA của Việt Nam.
Cụ thể, đối với 2 FTA đã ký kết thời gian gần đây, gồm: Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện giữa Việt Nam và UAE (CEPA), được ký kết ngày 28/10 năm ngoái, hiện nay Bộ Công thương đang tổng hợp ý kiến các Bộ, ngành có liên quan để hoàn thiện bộ hồ sơ để trình Chính phủ phê duyệt CEPA để Hiệp định sớm có hiệu lực.
Còn Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Israel (VIFTA), ký kết 7/2023. Tại Nghị quyết số 190/NQ-CP ngày 14/10/2024, Chính phủ đã ấn định thời điểm có hiệu lực của VIFTA là ngày 15/10/2024. Đối với Israel, Israel đã có công hàm số EI.01.24/1/111 thông báo thời điểm có hiệu lực của Hiệp định VIFTA là ngày 17/11/2024.
Sau khi lấy ý kiến các Bộ ngành về dự thảo Tờ trình Chính phủ, Bộ Công thương đã có Tờ trình Chính phủ số 1562/TTr-BCT ngày 3/3/2025 trình Chính phủ về việc sửa đổi thời điểm có hiệu lực của Hiệp định này.
Với loạt FTA đang đàm phán, gồm: Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Khối EFTA, cập nhật tiến độ mới nhất, Bộ Công thương cho hay, cuối năm ngoái, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã ký thư gửi 4 Bộ trưởng các nước EFTA đề nghị sớm tổ chức Phiên đàm phán thứ 17 để thúc đẩy quá trình đàm phán với các nước EFTA với mục tiêu sớm kết thúc đàm phán Hiệp định này.
 |
Sau khi CEPA được phê chuẩn, đưa tổng FTA có hiệu lực của Việt Nam lên con số 17, ngoài ra, còn một số FTA đang đàm phán. |
Theo đó, Bộ Công thương đã nhận được Thư của Bà Cecilie Myrseth, Bộ trưởng Bộ Thương mại và Công nghiệp Na Uy, Chủ tịch EFTA, xác nhận về việc các nước EFTA đã nhận được thư của phía Việt Nam và đồng ý với đề xuất về việc tổ chức Phiên đàm phán lần thứ 17 tại Geneva, Thụy Sỹ. Hiện hai bên đã thống nhất thời gian tổ chức Phiên đàm phán này vào tháng 5/2025.
Về đàm phán mới và nâng cấp các FTA trong khuôn khổ ASEAN, tiến độ cũng đang được đẩy nhanh.
Đối với Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA), một trong những ưu tiên quan trọng nhất của ASEAN, các nước ASEAN nhất trí bố trí nguồn lực phù hợp nhằm hoàn tất cơ bản đàm phán nâng cấp theo lộ trình đặt ra vào tháng 3/2025, hướng tới ký Nghị định thư thứ hai sửa đổi Hiệp định ATIGA trong năm 2025.
Kể từ khi khởi động đàm phán vào năm 2022, các nước đã tiến hành 13 phiên đàm phán nâng cấp, tập trung vào những vấn đề thương mại hàng hóa truyền thống như minh bạch hóa, xử lý hàng rào phi thuế quan, tạo thuận lợi thương mại để thúc đẩy hơn nữa thương mại nội khối ASEAN, cũng như những vấn đề mới nổi, như: trao đổi thương mại trong thời gian khủng hoảng; kết nối Chuỗi cung ứng; kinh tế tuần hoàn; quy định về hạn chế xuất khẩu lương thực; doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs)...
Từ đầu năm 2025 đến nay, các nước đã tiến hành 1 phiên đàm phán cấp Trưởng đoàn và 2 phiên đàm phán cấp Bộ trưởng.
Thời điểm này, các nước đã hoàn thành được 89% tiến độ công việc, trong đó đã kết thúc đàm phán 10 Chương gồm: Chương Doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME); Chương Hợp tác Kinh tế Kỹ thuật (ECOTECH); Chương Các ngoại lệ chung và ngoại lệ an ninh; Chương Tiêu chuẩn, Quy chuẩn và Quy trình đánh giá sự phù hợp; Chương Các biện pháp vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (SPS).
Với Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA), đàm phán nâng cấp ACFTA đã được tuyên bố kết thúc cơ bản vào năm 2024.
Từ đầu năm 2025 đến nay, các nước đang thảo luận một số vấn đề còn lại để có thể kết thúc toàn bộ và triển khai việc ký kết Nghị định thư sửa đổi Hiệp định này trong năm 2025.
Những vấn đề còn lại gồm: Điều khoản về Giải quyết tranh chấp trong Chương Kinh tế số; Việc rà soát pháp lý các chương đã đàm phán nâng cấp xong; Các điều khoản mang tính xuyên suốt, liên quan đến nhiều chương/nội dung đàm phán.
Liên quan đến đàm phán rà soát, nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN - Ấn Độ (AITIGA), Uỷ ban hỗn hợp (JC) Hiệp định AITIGA và các Tiểu ban đã tiến hành 04 phiên đàm phán rà soát, nâng cấp Hiệp định này trong năm 2024.
Năm 2025, các nước ASEAN và Ấn Độ dự kiến tiến hành 4 phiên đàm phán (đến nay đã tổ chức 1 phiên tại Jakarta, Indonesia vào tháng 2/2025) để hoàn thành cơ bản đàm phán trong năm 2025 như mục tiêu các Lãnh đạo cấp cao ASEAN và Ấn Độ.
Hoàn thành cơ bản đàm phán rà soát, nâng cấp Hiệp định AITIGA cũng là một trong các sáng kiến ưu tiên hợp tác kinh tế (PED) của Malaysia cho năm Chủ tịch ASEAN 2025.
"Đến nay, tiến độ đàm phán rà soát, nâng cấp AITIGA tương đối hạn chế do quan điểm của hai bên còn khoảng cách khác biệt lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực mở cửa thị trường (hoàn thành khoảng 15,7% tổng số đoạn và 10% tổng số các điều khoản)", Bộ Công thương cho biết.
Theo đó, các nước ASEAN nhận định Uỷ ban đàm phán sẽ cần tiến hành thêm các phiên họp nhiều hơn so với kế hoạch đã đề ra để có thể kết thúc cơ bản đàm phán vào cuối năm 2025.
FTA có tiến độ đàm phán chậm hơn cả là Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN - Canada (ACaFTA). FTA này chính thức khởi động đàm phán vào tháng 9/2021 với mục tiêu ban đầu là hoàn tất đàm phán vào năm 2023. Tuy nhiên, căn cứ tiến trình đàm phán thực tế, ASEAN và Canada đã thống nhất lùi thời điểm cơ bản kết thúc đàm phán Hiệp định ACaFTA đến năm 2025.
Cho đến nay, hai bên mới chỉ thống nhất được khoảng 20,5% khối lượng công việc và chưa đàm phán mở cửa thị trường.
Việc đàm phán ACaFTA đến nay đã đạt được một số kết quả nhất định, tuy nhiên vẫn gặp một số vướng mắc như khác biệt lớn về mức độ tham vọng và chính sách giữa các bên, và khó khăn về bố trí lịch họp trong bối cảnh nhiều nội dung ưu tiên khác đang diễn ra song song như đàm phán nâng cấp Hiệp định ATIGA, Hiệp định DEFA, nâng cấp Hiệp định AITIGA.
Trên cơ sở các vướng mắc nêu trên, Ban Thư ký ASEAN đề xuất các Bộ trưởng ASEAN chỉ đạo Ủy ban đàm phán Hiệp định ACaFTA cần thúc đẩy tiến trình đàm phán hơn nữa, hướng tới mục tiêu cơ bản hoàn tất Hiệp định trong năm 2025.
