Thí điểm sàn giao dịch tiền số
Việt Nam từ lâu đã có cộng đồng tiền số đông đảo và năng động. Theo Chainalysis, Việt Nam luôn nằm trong Top 10 quốc gia có tỷ lệ chấp nhận tài sản số cao nhất thế giới. Do đó, việc chính thức hóa thị trường này thông qua việc thí điểm sàn giao dịch tiền số được xem là một bước đi tất yếu, tạo ra một sân chơi bền vững và có trật tự cho ngành blockchain.
Trên trường quốc tế, các quốc gia như Singapore, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất hay Thụy Sĩ đã thành công trong việc kiến tạo những trung tâm blockchain sầm uất nhờ thiết lập khung pháp lý rõ ràng. Với lợi thế về nguồn nhân lực công nghệ chất lượng cao và chi phí cạnh tranh, Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng trở thành một trung tâm blockchain hàng đầu khu vực.
Việt Nam đang từng bước định vị mình trên bản đồ công nghệ blockchain toàn cầu.
Sự ra đời của một sàn giao dịch tiền số được Chính phủ quản lý sẽ tạo ra cú huých mạnh mẽ cho ngành công nghiệp blockchain trong nước. Các sàn giao dịch tập trung (CEX) đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp thanh khoản cho các dự án blockchain. Hiện tại, các dự án “made in Vietnam” phải chật vật niêm yết trên các sàn quốc tế, vừa tốn kém lại vừa khó tiếp cận nhà đầu tư nội địa.
Khi có “sân nhà”, các dự án blockchain Việt Nam sẽ có điều kiện thuận lợi để xây dựng cộng đồng vững chắc ngay từ thị trường trong nước. Điều này không chỉ giúp họ thu hút vốn dễ dàng hơn mà còn thúc đẩy quá trình phát triển sản phẩm. Thanh khoản tốt hơn sẽ là bệ phóng để các dự án vươn ra biển lớn.
Một lợi thế khác là các sàn giao dịch được quản lý chặt chẽ sẽ đặt ra những tiêu chuẩn cao về chất lượng và độ an toàn. Điều này buộc các dự án phải nâng cấp sản phẩm, minh bạch hóa hoạt động và tuân thủ các quy định nghiêm ngặt để được niêm yết. Từ đó, tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, thúc đẩy toàn ngành phát triển và tạo ra những sản phẩm blockchain có chất lượng tiệm cận quốc tế.
Dù thiếu một thị trường nội địa để phát triển, nhiều dự án blockchain Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng nể trên thị trường quốc tế như TomoChain (hiện là Viction) hay Kyber Network.
Theo ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Tập đoàn FPT, với đội ngũ hơn 1 triệu người làm trong lĩnh vực công nghệ thông tin và doanh thu phần mềm dịch vụ vượt 1 tỷ USD (thuộc Top 2 thế giới), Việt Nam có tiềm năng để trở thành cường quốc về blockchain. Việc Chính phủ coi blockchain là một hạ tầng quan trọng và Quốc hội ban hành Luật Công nghiệp công nghệ số đã khẳng định quyết tâm mạnh mẽ trong việc xây dựng các trung tâm tài chính quốc tế, bao gồm cả lĩnh vực tài sản số và tài sản mã hóa.
Tại hội thảo “Phát triển công nghệ chiến lược blockchain trong kỷ nguyên mới tại Việt Nam” tổ chức mới đây, ông Võ Xuân Hoài, Phó giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, Bộ Tài chính cho biết, Việt Nam đang chủ động tạo hành lang pháp lý để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, xem blockchain là một trong những công nghệ nền tảng quan trọng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và chủ quyền số quốc gia.
Doanh nghiệp nhập cuộc, kiến tạo hệ sinh thái
Blockchain không còn là cuộc chơi của các startup nhỏ lẻ. Giờ đây, các tập đoàn tài chính và công nghệ lớn nhất Việt Nam đang âm thầm chuẩn bị những “vũ khí” riêng để đón đầu xu thế.
SSI, một trong những công ty chứng khoán lớn nhất Việt Nam, đã chính thức nhập cuộc thông qua nền tảng đầu tư SSI Digital Ventures (SSID). SSID đã tạo ra một liên minh mạnh mẽ với những tên tuổi hàng đầu như Tether (nhà phát hành stablecoin USDT lớn nhất thế giới), U2U Network (blockchain “made in Vietnam”) và Amazon Web Services.
Tuy còn non trẻ, U2U Network đã thu hút gần 2 triệu người dùng và hơn 80 dApp. Đặc biệt, U2U được tổ chức nghiên cứu blockchain uy tín Messari xếp vào Top 3 blockchain phục vụ hạ tầng vật lý phi tập trung toàn cầu, minh chứng rõ ràng cho năng lực cạnh tranh quốc tế của người Việt.
Với SSID, quy mô 200 triệu USD, dự kiến mở rộng lên 500 triệu USD, SSI không chỉ đơn thuần “rắc tiền” mà còn “gieo hạt giống” cho cả một hệ sinh thái khi cam kết đầu tư vào ít nhất 10 dự án trong năm 2025, với tổng giá trị giải ngân khoảng 10 triệu USD.
“Chúng tôi không chỉ đầu tư, mà còn tạo dựng một hệ sinh thái đầy đủ để đưa các dự án công nghệ Việt ra toàn cầu, xuất khẩu trí tuệ người Việt”, ông Mai Huy Tuần, Tổng giám đốc SSID chia sẻ.
Techcombank, ngân hàng tư nhân lớn nhất Việt Nam, cũng đã gia nhập cuộc chơi thông qua 1Matrix với tham vọng lớn hơn: xây dựng Vietnam Blockchain Service Network (VBSN) - một mạng lưới gồm 6 blockchain layer-1 kết nối với nhau và với các blockchain quốc tế. Đây là mô hình “blockchain của các blockchain” giúp tối ưu hóa cho từng mục đích sử dụng cụ thể, từ xử lý dữ liệu quốc gia, định danh số, hóa đơn điện tử, đến lưu trữ văn bằng, chứng chỉ. Sự tham gia của đối tác tư vấn chiến lược hàng đầu thế giới Boston Consulting Group (BCG) cho thấy dự án này được tiếp cận với tiêu chuẩn quốc tế ngay từ những bước đầu tiên.
Về phía các nhà đầu tư, Dragon Capital cũng không đứng ngoài cuộc khi đề xuất thí điểm token hóa quỹ hoán đổi danh mục (Tokenization ETF). Token hóa ETF không chỉ đơn thuần đưa ETF lên blockchain, mà còn mở ra khả năng giao dịch 24/7, phân chia quyền sở hữu linh hoạt và tự động hóa nhiều quy trình. Đặc biệt, khả năng mua ETF bằng tiền mã hóa sẽ tạo ra một cầu nối then chốt giữa thế giới tài chính truyền thống và thị trường số, mở rộng tệp nhà đầu tư tiềm năng.
Trên thế giới, làn sóng số hóa tài sản thực (Real World Assets - RWA) đang dần định hình lại cách thức vận hành của thị trường tài chính. Theo một nghiên cứu của BCG và ADDX (Singapore), quy mô thị trường RWA toàn cầu có thể đạt 16.000 tỷ USD vào năm 2030, với nhóm tài sản ưu tiên gồm trái phiếu, bất động sản, quỹ đầu tư.
Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Uỷ ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain Việt Nam nhận định, việc Dragon Capital đề xuất thí điểm token hóa ETF là bước chuẩn bị cho việc tích hợp công nghệ blockchain vào hệ thống vận hành hiện hữu một cách có kiểm soát, góp phần hình thành lớp tài sản RWA minh bạch, có thể giám sát, đồng thời mở rộng kênh tiếp cận nhà đầu tư trong nước và quốc tế.
Theo TS. Nguyễn Thanh Tuyên, Phó cục trưởng Cục Công nghiệp công nghệ thông tin, Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên của nền kinh tế số, nơi dữ liệu trở thành tài nguyên chiến lược, độ tin cậy trong lưu trữ, trao đổi, xác minh thông tin trở thành yếu tố cốt lõi của tăng trưởng. Blockchain không chỉ là công nghệ, mà là một phần tương lai của kinh tế số.
Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ ngày 7/8, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, đề án thí điểm thị trường tài sản mã hóa đã cơ bản hoàn thiện và được báo cáo Bộ Chính trị để xin chủ trương triển khai.
Sau khi hoàn tất các tiêu chí cụ thể, bao gồm yêu cầu về công nghệ thông tin, quy trình kỹ thuật, năng lực tài chính và chuyên môn của đơn vị đăng ký, Bộ Tài chính sẽ công khai minh bạch những điều kiện này để tổ chức xét chọn.
Trong giai đoạn thí điểm, sẽ có hơn một sàn giao dịch được phép hoạt động nhằm tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, nhưng số lượng vẫn được kiểm soát ở mức hợp lý để thuận lợi cho việc theo dõi, đánh giá hiệu quả sau thí điểm.
Bộ Tài chính cũng đề xuất khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cung cấp dịch vụ trong thị trường tài sản mã hóa. Đề xuất này phù hợp với tinh thần Nghị quyết 68 của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân, đồng thời mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp có năng lực và tính sáng tạo tham gia vào lĩnh vực mới.