Có quá nhiều thông tin khiến các nhà đầu tư đang nghĩ đến kịch bản thị trường với diễn biến tồi tệ hơn, ít nhất là trước các phiên giao dịch cuối tuần trước: Biến động tỷ giá thất thường, chỉ số USDindex biến động mạnh, tăng trưởng GDP thấp hơn kế hoạch, hay thanh khoản TTCK xuống ở mức thấp “đáng báo động”, các phiên điều chỉnh tăng/giảm không quá lớn về điểm số. Cơ sở cho việc giảm tiếp vẫn được đa số các nhà đầu tư trong nước đều nhất trí quan điểm này.
Mối tương quan giữa trạng thái của nền kinh tế và TTCK trong thực tế không nhất thiết phải biến động cùng chiều hoặc việc giảm điểm của thị trường được giải thích bởi những thông tin “tiêu cực” đang lan rộng trên thị trường. Ngược lại, thị trường đón nhận những thông tin “khá tốt” nhưng vẫn điều chỉnh trong nhiều giai đoạn.
Biến động tăng giảm của TTCK nhiều khi khó dự báo hoặc thậm chí không thể giải thích đơn thuần, nguyên nhân cụ thể nào khiến thị trường tăng điểm hoặc giảm điểm. Nền kinh tế có thể đang chưa phải trong giai đoạn “bùng nổ “ hay thuận lợi nhất, khi mà những khó khăn nội tại vẫn còn đó, những thách thức của nền kinh tế, tăng trưởng GDP gặp nhiều bất lợi, những điểm “nghẽn” thanh khoản, niềm tin nhà đầu tư, khối ngoại bán ròng, biến động tỷ giá đi kèm với việc NHNN bán tín phiếu, hay ngay cả những căng thẳng địa chính trị giữa Nga - Ucraina hay tại Israel… TTCK cũng sẽ khó giảm điểm quá sâu và cũng phải dừng ở mức thấp nào đó - Mốc đáy ngắn hạn của TTCK cũng đã phần nào được xác nhận tuần qua tại khu vực 1.105 - 1.110 điểm.
VN-Index đã hồi phục tốt bất ngờ vào phiên cuối tuần trước khi quay trở lại khu vực 1.128 - 1.130 điểm, cho dù thanh khoản thấp nhưng đang là tín hiệu rất quan trọng cho thấy thị trường xác nhận đáy 1 và phục hồi tăng điểm với xu hướng tuần tới. Việc tích lũy trở lại trước khi tạo đáy 2 của thị trường có lẽ dao động ở đâu đó khu vực 1.150 - 1.180 điểm. Có lẽ đây cũng không phải là thời điểm bán tháo cổ phiếu hay việc mua mạnh cổ phiếu, mà đúng hơn đó là giữ tỷ trọng cổ phiếu danh mục một cách cân bằng và được thị trường xác nhận khu vực đáy trước khi nhà đầu tư có thể yên tâm đầu tư trở lại.
Với một bộ phận đông nhà đầu tư thường hay muốn “dự báo” diễn biến thị trường để đưa ra các động thái mua vào hay bán ra, tức là giao dịch ngắn hạn cổ phiếu nhưng thực tế đây không phải là chiến lược đúng. Tuy nhiên, điều cần làm, đó là chúng ta cần hiểu rằng, thị trường vẫn biến động khó lường trong ngắn hạn, việc kiểm soát rủi ro không phải là dự báo khi nào mua cổ phiếu gì, bán cổ phiếu gì - chỉ quan tâm đến việc dự đoán thời điểm mua bán mà không hề quan tâm đến những mức định giá cơ cở của từng cổ phiếu, từng doanh nghiệp. Trước khi mua cổ phiếu điều nhà đầu tư quan tâm nên là việc thị giá có đủ hấp dẫn so với mức định giá mục tiêu không, hơn là chỉ quan tâm đến việc cổ phiếu đó còn tăng không hay có câu chuyện gì hay ho gắn liền với các cơ hội đầu tư cụ thể. Việc giao dịch theo xu hướng, theo dòng tiền có lẽ phù hợp với nhà đầu tư có kinh nghiệm, các nhà đầu tư thích quản lý đầu tư hay giao dịch cổ phiếu ngắn hạn hơn là việc đánh giá kỹ lưỡng cổ phiếu cụ thể nào đó có tiềm năng tăng trưởng, hay thị giá hiện tại quá thấp hơn nhiều so với giá trị sổ sách hay so với triển vọng thu nhập trong tương lai.
Mỗi giai đoạn của thị trường sẽ có những nhóm cổ phiếu đặc thù hoặc nhiều cổ phiếu riêng lẻ nào đó của từng nhóm ngành sẽ có mức biến động tăng giá mạnh hoặc rất mạnh, mang lại cho các nhà đầu tư nhạy bén có kinh nghiệm những khoản lời đáng kể. Có thể một số cổ phiếu nhóm ngành hóa chất, xây dựng và vật liệu, hay kể cả nhóm bất động sản và bất động sản khu công nghiệp, bán lẻ, điện nước xăng dầu, khí đốt có thể có các cơ hội tốt trong quý IV/2023, nhưng điều mà các nhà đầu tư cần, đó là luôn phải có phương pháp và cách thức tiếp cận thị trường không chỉ thận trọng, an toàn mà cũng cần phải nhận ra khi nào mình đúng khi nào sai.
Dù thế nào đi nữa, danh mục có thể có những khoản đầu tư mua sai, hoặc bị lỗ một số mã, nhưng điều đó không quá quan trọng. Nhà đầu tư cũng cần phải biết đặt “cược” cho những khoản đầu tư hấp dẫn hơn với tỷ trọng giải ngân mạnh hơn thì quá trình đầu tư mới sẽ ổn định và hiệu quả hơn, không chỉ liên tục trong nhiều năm mà cả không quá tốt công sức khi tham gia đầu tư trên thị trường.
