Covid-19 tác động mạnh tới nền kinh tế Việt Nam
Theo PSI đánh giá, dịch Covid-19 đã tác động tiêu cực cả tổng cầu và tổng cung.
Về phía cầu, ngành du lịch, vận tải, bán lẻ (tiêu dùng cá nhân), xuất khẩu nông sản… đã bị tác động trực tiếp và rõ nét do lượng khách quốc tế và nội địa, nhu cầu giao lưu, tiêu dùng, vui chơi giải trí sụt giảm mạnh.
Về phía cung, hoạt động sản xuất trong nước gắn với chuỗi sản xuất, cung ứng từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… đã bị suy giảm do thiếu nguyên, nhiên vật liệu, lao động từ Trung Quốc và một số đối tác quan trọng.
Theo ngành kinh tế, dịch Covid-19 tác động tiêu cực, trực tiếp và rõ nét nhất tới 8 lĩnh vực chính của nền kinh tế Việt Nam, như: chi phí y tế và nguồn nhân lực; du lịch, lữ hành, khách sạn; giao thông vận tải; thương mại; đầu tư; bán lẻ (tiêu dùng cá nhân); các ngành sản xuất theo chuỗi cung ứng; tài chính - ngân hàng.
Trong báo cáo công bố ngày 11/2/2020, Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV đã đưa ra 3 kịch bản, đánh giá tác động của dịch bệnh Covid-19 đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2020.
Theo đó, với kịch bản cơ sở, dịch Covid-19 sớm được kiểm soát, các hoạt động kinh tế - xã hội sớm trở lại bình thường từ giữa quý II/2020.
Tại kịch bản này, doanh thu du lịch của Việt Nam năm 2020 giảm khoảng 20 - 22% so với năm 2019; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giảm 8 - 12%; du lịch khách quốc tế giảm 15 - 20%; dịch vụ giao thông vận tải giảm 15 - 20%; bán lẻ (tiêu dùng cá nhân) giảm 0,5%; và dịch vụ tài chính - ngân hàng giảm 2%.
Theo đó, tăng trưởng GDP Việt Nam cả năm 2020 giảm khoảng 0,83 điểm phần trăm; trong đó, GDP quý I giảm 1,23 điểm phần trăm (tương ứng mức tăng trưởng 5,6 - 5,7%) và GDP quý II giảm 0,71 điểm phần trăm (tương ứng mức tăng trưởng 6 - 6,1%). Mức tác động này cũng khá tương đồng với dự báo gần đây của một số các tổ chức quốc tế (ANZ, Citibank…) với mức tăng trưởng kinh tế của Việt Nam dự báo khoảng 6 - 6,3%.
Với kịch bản tích cực, dịch bệnh cơ bản được kiểm soát trong quý I/2020; các hoạt động kinh tế - xã hội sớm trở lại bình thường từ đầu quý 2/2020.
Với kịch bản này, tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2020 sẽ giảm khoảng 0,32 điểm phần trăm; trong đó, quý I giảm 1,22 điểm phần trăm và quý II giảm 0,39 điểm phần trăm.
Với kịch bản tiêu cực, dịch bệnh bùng phát, lây lan mạnh thành đại dịch các nước cũng như tại Việt Nam, các biện pháp ngăn chặn dịch bệnh ít hiệu quả, dẫn đến hệ lụy xấu, thậm chí làm kiệt quệ các hoạt động sản xuất - kinh doanh của Việt Nam; khiến tăng trưởng GDP Việt Nam năm nay giảm khoảng 2,71 điểm phần trăm..
Ở thời điểm hiện tại, diễn biến dịch bệnh đang có nhiều diễn biến tích cực hơn khi số lượng người nhiễm mới tại Hồ Bắc & phần còn lại của Trung Quốc đều duy trì xu hướng giảm cũng như số trường hợp phục hồi đã lớn hơn số người còn nhiễm bệnh. Về tính chu kỳ, giống như dịch Sars nhiều khả năng Covid-19 sẽ được kiểm soát tốt khi các khu vực chuyển dần sang mùa hè với nhiệt độ tăng cao vào khoảng tháng 6 - tháng 7.
Với chính sách quyết liệt của Chính phủ, Việt Nam là nước được đánh giá kiểm soát dịch rất tốt, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ đã quyết định đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các điểm đến có khả năng lây lan NCovi ra cộng đồng. Điều này sẽ hỗ trợ cho việc thúc đẩy lại tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới
Đồng thời với xu hướng các ngân hàng trung ương thực hiện các chính sách nới lỏng tiền tệ để hỗ trợ nền kinh tế, trong đó mới nhất Fed đã thực hiện cắt giảm lãi suất 50 điểm cơ bản, nhiều khả năng thị trường chứng khoán sẽ sớm phục hồi trong thời gian tới.
Nhiều ngành nghề có thể hưởng lợi ngay lập tức như công nghệ, viễn thông, thương mại điện tử, dịch vụ giao hàng, sản xuất ô tô, thực phẩm đóng hộp... khi nhu cầu người dân sử dụng gia tăng mạnh.
Bên cạnh đó, cũng có một số ngành như ngành ngân hàng và xây dựng có nhiều triển vọng với những chính sách kinh tế được đưa ra như trên có thể giúp tạo đà phục hồi mạnh ngay sau khi dịch bệnh kết thúc.
Đối với ngành xây dựng, với việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, đặc biệt là các dự án lớn, các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng đã được phê duyệt theo kế hoạch. Với việc thực hiện các chính sách tài khóa như trên sẽ sớm được ưu tiên do hiệu quả tức thì, ít độ trễ, qua đó góp phần vào việc thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế.
Một ngành khác cũng được xem là điểm sáng trong bối cảnh “trong nguy có cơ” là ngành điện. Khi thị trường có rủi ro biến động mạnh, dòng tiền có xu hướng dịch chuyển sang các tài sản đầu tư an toàn như vàng hoặc các công cụ tài chính mang lại lợi tức cố định như trái phiếu.
Thị trường chứng khoán vẫn có những điểm sáng
Tương tự như các tài sản an toàn trên, cổ phiếu của các doanh nghiệp ngành điện cũng có vị thế phòng thủ nhờ các yếu tố như: Ngành nghề thiết yếu nên hoạt động kinh doanh luôn duy trì ổn định bất chấp ảnh hưởng từ các hiện tượng "Thiên Nga đen“; Lịch sử trả cổ tức bằng tiền mặt ổn định hàng năm; Rào cản gia nhập ngành lớn.
Với những vị thế phòng thủ như trên, nhóm ngành điện luôn là nhóm ngành thu hút được dòng tiền trên thị trường chứng khoán mỗi khi có rủi ro biến động mạnh. Trong dịch SARS 2003, các cổ phiếu ngành điện là những cổ phiếu duy trì được đà tăng tốt nhất trên sàn chứng khoán S&P.
Nguồn: Bloomberg, PSI tổng hợp
Bên cạnh vị thế phòng thủ, triển vọng của các doanh nghiệp điện tại Việt Nam rất khả quan trong thời gian tới nhờ nhu cầu tiêu thụ điện đang tăng trưởng mạnh mẽ. Cụ thể, theo ước tính của Bộ Công Thương nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam sẽ vượt nguồn cung 6,6 tỷ kWh vào năm 2021 và sẽ thiếu hụt khoảng 5% tổng nhu cầu dự báo tại thời điểm.
Trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện tại, PV Power là doanh nghiệp có quy mô vốn hóa lớn nhất của ngành điện. PV Power hiện là doanh nghiệp phát điện lớn thứ 2 trong ngành với quy mô sở hữu 7 nhà máy điện với tổng công suất 4,2 GW chiếm 11 công suất toàn hệ thống. Với nhu cầu tiêu thụ ngày càng gia tăng, tiềm năng phát triển các dự án điện đặc biệt là các dự án điện khí đang được chú trọng, trong đó có dự án Nhơn Trạch 3,4 sẽ là cơ sở tạo động lực tăng trưởng cho PV Power.
Với việc kiểm soát dịch tốt, đồng thời với một số yếu tố tích cực với TTCK năm 2020 như: TTCK Việt Nam sẽ được nâng tỷ trọng trong rổ MSCI Frontier 100 lên 30% khi Kuwait được chuyển sang rổ MSCI Emerging Market; diễn biến thương mại Mỹ - Trung Quốc đã có những khởi sắc; kỳ vọng các ETFs mới dành cho cổ phiếu tài chính và cổ phiếu đã hết room ngoại sẽ được ký duyệt trong năm nay, Trung tâm Phân tích PSI đánh giá thị trường chứng khoán vẫn có nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư trong năm 2020.
Diễn biến các chỉ số chứng khoán kể từ đầu năm 2020
Thị trường |
Chỉ số |
% Thay đổi |
S&P 500 Index |
S&P 500 Index |
-8.56% |
Dow Jones |
Dow Jones |
-10.96% |
Europe |
STOXX Europe 600 |
-9.66% |
Japanese |
Nikkei 225 |
-10.63% |
China |
Shanghai Composite |
-5.57% |
Asia Pacific |
MSCI AC Asia Pacific |
-7.90% |
Korea |
KOSPI Index |
-9.59% |
HongKong |
Hang Seng Index |
-7.31% |
Singapore |
Straits Times Index STI |
-6.57% |
Vietnam |
VN-Index |
-8.20% |
Malaysia |
FTSE KLCI Index |
-6.68% |
Thailand |
Thailand SET Index |
-15.15% |
Indonesia |
Jakarta Composite Index |
-13.44% |
Philippine |
Philippines PSEi Index |
-13.15% |
PVN -Index |
PVN10 |
-17.72% |
PVN AllShare |
-18.44% |
Nguồn: PSI tổng hợp