Các nhà lãnh đạo dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới về ASEAN tại Hà Nội (Ảnh: Reuters)
Trong bài viết với tiêu đề “Việt Nam tỏa sáng bất chấp cuộc vật lộn của Đông Nam Á trước sức ép từ thương mại và thị trường mới nổi” đăng tải trên CNBC, nhà báo kinh tế kỳ cựu Sri Jegarajah nhận định, Việt Nam với tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong vòng 8 năm qua trong nửa đầu năm 2018 đang vượt qua những sức ép từ cuộc khủng hoảng tại các thị trường mới nổi trong khi các “đối thủ” Đông Nam Á phải đối mặt với viễn cảnh khó đoán định do tác động của nguy cơ chiến tranh thương mại cũng như đồng USD tăng giá.
Bài viết cho rằng mối đe dọa từ cuộc xung đột thương mại toàn cầu đang có xu hướng leo thang đã tác động tới triển vọng phát triển của các nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu như Singapore và Malaysia. Trong khi đó, Indonesia và Philippines cũng đang phải đối mặt với những thách thức về các khoản nợ nước ngoài lớn trong bối cảnh đồng nội tệ chịu sức ép từ đồng USD tăng giá.
Theo CNBC, Việt Nam đang có những lợi thế nhất định do vị trí địa lý giáp Trung Quốc và có mối quan hệ kinh tế chính trị chặt chẽ với Bắc Kinh từ nhiều năm nay.
Trong bối cảnh phải đối mặt với sức ép về gia tăng chi phí bắt nguồn từ các chính sách áp thuế thương mại của Mỹ, các nhà sản xuất Trung Quốc bắt đầu chuyển hướng sản xuất từ đại lục sang các quốc gia châu Á khác có chi phí rẻ hơn như Việt Nam và Bangladesh.
Ngoài ra, các doanh nghiệp Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan cũng đang đầu tư vào Việt Nam.
Nền kinh tế của nhiều quốc gia Đông Nam Á đã mạnh lên nhiều so với giai đoạn khủng hoảng tài chính vào cuối thập niên 1990.
Tuy nhiên những xáo trộn gần đây tại các thị trường mới nổi cùng bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu đã đặt ra nhiều quan ngại về việc quốc gia nào sẽ bị tác động nặng nề nhất, nguy cơ lan truyền trong toàn khu vực ra sao và cách nào là tốt nhất để ngăn dòng vốn chảy ra ngoài cũng như sự yếu kém của đồng nội tệ.
Các lãnh đạo doanh nghiệp và các nhà hoạch định chính sách của nhiều quốc gia trên thế giới đang có mặt tại Hà Nội để tham dự Diễn đàn Kinh tế thế giới về ASEAN với mục đích thảo luận các cách thức nhằm giảm thiểu tác động từ “khẩu súng hai nòng của Mỹ”, bao gồm chính sách siết chặt tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và chính sách thương mại của chính quyền Tổng thống Donald Trump.
“Những gì chúng tôi đang nhận thấy bây giờ là dấu hiệu của sự phân hóa giữa các thị trường mới nổi. Nếu Mỹ không thể bù đắp việc sụt giảm hàng nhập khẩu từ Trung Quốc bằng cách đưa các công ty trở lại Mỹ, nhu cầu tiêu thụ mạnh mẽ của thị trường tại Mỹ sẽ buộc họ phải tìm các nguồn khác thay thế".
"Tôi sẽ không nhập đồ chơi từ Trung Quốc. Thay vào đó, tôi sẽ nhập từ Việt Nam, và rốt cuộc chiến tranh thương mại cũng như chủ nghĩa bảo hộ lại là điều tích cực cho Việt Nam”, Dwyfor Evans, lãnh đạo bộ phận chiến lược vĩ mô châu Á - Thái Bình Dương tại hãng dịch vụ tài chính State Street Global Markets, nhận định.
Các nhà đầu tư nước ngoài
Bên trong một nhà máy sản xuất giày tại Việt Nam (Ảnh: Reuters)
“Rất nhiều công ty đang dịch chuyển. Dòng vốn FDI đang chảy vào rất mạnh, giúp Việt Nam cân bằng thanh toán ổn định”, Robert Subbaraman, lãnh đạo phụ trách kinh tế tài chính mới nổi tại tập đoàn toàn chính Nhật Bản Nomura, nhận định.
Mặc dù các yếu tố cơ bản hiện thời được đánh giá là “khá tốt”, song chuyên gia Subbaraman cũng cho rằng Việt Nam cần cẩn trọng trong vấn đề tài chính.
Cụ thể, các nhà hoạch định chính sách cần đảm bảo rằng thâm hụt ngân sách không quá lớn và nền kinh tế không phát triển quá nóng. “Tình trạng này thường xảy ra khi tiếp nhận dòng vốn quá mạnh và các công ty bắt đầu nhảy vào”, chuyên gia Subbaraman nhận định.
Michael Langford, giám đốc điều hành tại hãng tư vấn Airguide, cho biết: “Nhiều công ty Trung Quốc đang đặt nhà máy ở Việt Nam. Các công ty này sản xuất từ pin cho tới nội thất và hàng may mặc”, ông Langford cho biết.
Các chuyên gia nhận định Việt Nam có thể đối mặt với các nguy cơ khi chuyển chuỗi giá trị từ việc sản xuất các sản phẩm may mặc mang lại lợi nhuận thấp sang các sản phẩm đòi hỏi công nghệ cao.
Theo nhà kinh tế Chidu Narayanan của Standard Chartered Bank, Việt Nam là quốc gia có nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào thương mại và xu hướng này sẽ tiếp tục tăng lên. Dòng chảy FDI vào Việt Nam được dự đoán vẫn ở mức cao trong năm 2018.
“Việt Nam được hưởng lợi từ việc tham gia vào các hiệp định thương mại khu vực, từ dân số trẻ và được đào tạo, từ lực lượng lao động giá rẻ và ngày càng mở rộng, và từ vị trí địa lý gần Trung Quốc. Các yếu tố này sẽ tiếp tục giúp thu hút dòng vốn FDI vào Việt Nam trong những năm sắp tới”, chuyên gia Narayanan nhận định.
