Bảo hiểm nhân thọ là công cụ hiệu quả để bảo vệ an toàn tài chính cho cá nhân và gia đình trước rủi ro trong cuộc sống
Khi sứ mệnh của bảo hiểm bị “đánh tráo”
Ngày 22/9, Tòa án Nhân dân Khu vực 1 - Thanh Hóa xét xử vụ kiện dân sự yêu cầu tuyên hợp đồng bảo hiểm Tâm An Đầu tư vô hiệu và bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật giữa nguyên đơn là bà Lê Thị Thanh Hà và bị đơn là Công ty TNHH Manulife Việt Nam, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan là Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB). Theo phía nguyên đơn, khi đi gửi tiết kiệm, khách hàng này được nhân viên phòng giao dịch SCB Thanh Hóa tư vấn về sản phẩm tiết kiệm linh hoạt với lãi suất 8 - 9%/năm, mà không biết đây là sản phẩm bảo hiểm…
Nhìn lại những câu chuyện “hô biến” tiền gửi thành sản phẩm bảo hiểm nhân thọ (qua kênh ngân hàng), hay những trường hợp bán bảo hiểm qua kênh đại lý cá nhân gây tranh cãi khác, có ý kiến cho rằng, áp lực doanh số, sức hấp dẫn từ khoản hoa hồng cao đã khiến tư vấn viên bảo hiểm “đánh tráo” khái niệm, giới thiệu sản phẩm xa rời với giá trị cốt lõi là bảo vệ (về tài chính) cho khách hàng.
Người viết từng phản ánh về tình trạng nhiều tư vấn viên bảo hiểm chỉ chăm chăm quảng cáo về giá trị sinh lời của sản phẩm bảo hiểm, mà lơ là việc giới thiệu về giá trị bảo vệ nhằm đánh vào tâm lý ham lợi nhuận cao của khách hàng, để chốt nhanh hợp đồng. Có những trường hợp sản phẩm bảo hiểm bị đánh đồng với sản phẩm tiền gửi và liên tục bị mang ra so sánh với nhau. Trong khi thực tế, sản phẩm bảo hiểm không phải là để sinh lời, mà mục tiêu bảo vệ là chính.
Trong bài viết “Thận trọng với quảng cáo bán bảo hiểm liên kết đơn vị lợi tức cao”, người viết từng phản ánh, vào năm 2022, nhiều đại lý bảo hiểm nhân thọ (đại lý cá nhân) rầm rộ quảng cáo về sản phẩm bảo hiểm liên kết đơn vị mang lại lãi suất lên tới 17 - 20%/năm, cao hơn nhiều so với lãi suất gửi tiết kiệm ngân hàng, mà không giải thích cụ thể về con số lãi suất này.
Điều đáng mừng là, sau một thời gian chấn chỉnh, bảo hiểm đang được trả về đúng sứ mệnh cốt lõi. Theo ông Nguyễn Đức Thắng, Chủ tịch GAMA Global - Vietnam, với việc hàng loạt sản phẩm bảo hiểm nhân thọ đã ngừng triển khai hoặc buộc phải điều chỉnh (để tuân thủ quy định tại Nghị định 46/2023/NĐ-CP) từ ngày 1/7/2025, bảo hiểm đã trở lại đúng sứ mệnh là bảo vệ nguồn thu nhập chính nếu không may gặp rủi ro. Còn nếu may mắn không có biến cố nào xảy đến, đây sẽ là một khoản tích luỹ dài hạn khi đáo hạn hợp đồng.
“Từ đây, đội ngũ tư vấn viên buộc phải tuân thủ quy trình tư vấn đúng, hạn chế tình trạng nhập nhèm giữa quyền lợi bảo vệ và quyền lợi tiết kiệm”, ông Thắng nói.
Hiểu đúng về vai trò bảo hiểm
Tại Việt Nam, hiện đang có hơn 12 triệu người tham gia bảo hiểm nhân thọ; hơn 4 triệu người tham gia bảo hiểm y tế, sức khỏe ngắn hạn; hơn 12 triệu học sinh được bảo hiểm chăm sóc sức khỏe và tai nạn…
Từng chứng kiến nhiều trường hợp bên mua bảo hiểm bị thiệt hại về tài chính khi bỏ ra số tiền lớn để đầu tư vào bảo hiểm với kỳ vọng kiếm lợi suất cao, luật sư Nguyễn Khắc Thành Đạt, Đoàn luật sư TP.HCM cho rằng, người mua bảo hiểm cần xác định rõ bảo hiểm nhân thọ không phải kênh tiết kiệm, đầu tư để sinh lời cao trong ngắn hạn hay trung hạn, mà là công cụ hiệu quả để bảo vệ an toàn tài chính cho cá nhân và gia đình trước rủi ro trong cuộc sống và vì thế, người tham gia phải bỏ tiền để mua sự bảo vệ rủi ro (ốm đau, tai nạn…).
“Thực chất, việc bỏ tiền vào hợp đồng bảo hiểm không thể xem là hình thức tiết kiệm, đầu tư dài hạn lãi suất cao như đại lý bảo hiểm thường quảng bá. Nếu khách hàng không đủ khả năng tài chính để đóng phí bảo hiểm năm 2, năm 3, hợp đồng sẽ bị mất hiệu lực và tiền phí bảo hiểm đã đóng cũng như quyền lợi tài chính của bên mua trong hợp đồng bảo hiểm xem như không còn”, ông Đạt phân tích.
Sản phẩm bảo hiểm không chỉ có sứ mệnh bảo vệ tài chính cho khách hàng và thân nhân của khách hàng, mà còn có ý nghĩa kinh tế - xã hội lớn lao, khi đông đảo người dân được bảo vệ khỏi những rủi ro về tài chính.
Tại Dự thảo tờ trình Chính phủ được Bộ Tài chính gửi đi lấy ý kiến các bên liên quan để hoàn thiện hồ sơ dự án sửa đổi Luật kinh doanh bảo hiểm vào tháng 8/2025 nêu rõ, hiện tổng giá trị tài sản được bảo hiểm của khu vực doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế lên tới hơn 10 triệu tỷ đồng, tổng giá trị được bảo hiểm trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ là hơn 1 triệu tỷ đồng; trong lĩnh vực bảo hiểm y tế, sức khỏe là gần 1 triệu tỷ đồng.
Xét theo số lượng người, đang có hơn 12 triệu người tham gia bảo hiểm nhân thọ; hơn 4 triệu người tham gia bảo hiểm y tế, sức khỏe ngắn hạn; hơn 12 triệu học sinh được bảo hiểm chăm sóc sức khỏe và tai nạn; hơn 18 triệu lượt khách được bảo hiểm hàng không... Nhờ đó, người được bảo hiểm có thể tự thu xếp, bảo vệ về mặt tài chính và được bảo hiểm chi trả bồi thường khi không may xảy ra tai nạn, ốm đau, mà không cần tới sự hỗ trợ tài chính từ ngân sách nhà nước.
Đối với việc tạo lập cơ sở góp phần thực hiện chính sách ổn định kinh tế vĩ mô và bảo vệ tài chính cho các nhà đầu tư, theo thống kê của các doanh nghiệp bảo hiểm, khoảng 80% các công trình xây dựng cơ sở hạ tầng, công trình kinh tế lớn của Nhà nước đã được các doanh nghiệp bảo hiểm bảo vệ về mặt tài chính, mà không cần phải sử dụng đến nguồn kinh phí hỗ trợ thiệt hại từ ngân sách nhà nước, góp phần thực hiện chính sách tài khóa.
Bên cạnh đó, bảo hiểm cũng góp phần bổ sung nguồn vốn đầu tư dài hạn ổn định cho nền kinh tế, với tổng số tiền đầu tư trở lại nền kinh tế ước đạt gần 915.000 tỷ đồng cho đến hết tháng 8/2025. Trong đó, tổng số tiền đầu tư của các doanh nghiệp bảo hiểm vào trái phiếu Chính phủ khoảng 35%, góp phần thực hiện thành công các kế hoạch phát hành trái phiếu của Chính phủ, ổn định kinh tế vĩ mô.
Dự thảo cũng khẳng định, các vụ tổn thất lớn đều được chi trả bồi thường kịp thời, giúp khách hàng nhanh chóng ổn định sản xuất - kinh doanh; góp phần bổ trợ cho các chính sách an sinh xã hội và các chương trình mục tiêu, nhiệm vụ cấp bách của Chính phủ thông qua các chương trình bảo hiểm nông nghiệp, bảo hiểm thủy sản,..
Bên cạnh đó, chính sách bảo hiểm thiên tai cũng đang được triển khai nghiên cứu xây dựng sẽ có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, tạo lập cơ chế bảo vệ tài chính, bồi thường cho các rủi ro, thiệt hại có thể lên tới mức độ thảm họa, góp phần giảm nhẹ gánh nặng của ngân sách nhà nước.
