Nguy cơ lạm phát tăng
CPI bình quân 9 tháng năm 2025 tăng 3,27 % so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 3,19 %. Nhưng lúc này, nguy cơ lạm phát vẫn hiện hữu qua một loạt chỉ dấu.
Tại phiên họp của Tổ điều hành thị trường trong nước vào sáng 8/10, khi đánh giá diễn biến thị trường thế giới và trong nước 9 tháng đầu năm 2025, cũng như bàn về giải pháp điều hành cho giai đoạn cuối năm, nhiều dấu hiệu gia tăng áp lực lạm phát tiếp tục được các chuyên gia nhấn mạnh. Nếu không chủ động nhận diện và có biện pháp kiểm soát giá, việc giữ lạm phát dưới 4 % sẽ khó lòng thực hiện được.
Theo thông tin từ Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), nguồn cung hàng hóa trong nước hiện dồi dào, tổng cầu còn yếu - đây là yếu tố thuận lợi giúp kiềm chế lạm phát. Song theo quy luật, vào quý cuối năm, giá cả thường có xu hướng tăng do nhu cầu dịp lễ, Tết. Do đó, cơ quan này lưu ý cần theo dõi sát sao một số nhóm hàng thiết yếu, trong đó có: thịt lợn hơi và rau củ quả. Hai mặt hàng này có quyền số cao trong rổ CPI và chịu tác động trực tiếp từ bão lũ.
“Qua tổng hợp thông tin từ các bộ, ngành, có thể thấy mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4 % năm nay có thể đạt được, nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro và đòi hỏi điều hành chặt chẽ”, Cục Quản lý giá nhấn mạnh.
Thực tế, áp lực lạm phát những tháng qua chủ yếu đến từ giá điện, chính sách thuế quan của các đối tác lớn và cả yếu tố kỳ vọng trên thị trường vàng.
“Ba kênh này có thể truyền dẫn nhanh chóng sang lạm phát; do đó đặt ra nhiều thách thức cho điều hành vĩ mô”, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhận định.
Cùng với đó, thiên tai, bão lũ và dịch bệnh trên vật nuôi có nguy cơ bùng phát khi giao mùa, tạo sức ép lên giá nông sản, thực phẩm.
Đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường lưu ý, sản xuất nông nghiệp vẫn phụ thuộc lớn vào thời tiết, trong khi dự báo cuối năm còn nhiều đợt bão lũ; dịch tả lợn châu Phi tiếp tục diễn biến phức tạp. Giá nông sản, đặc biệt là thịt lợn, nhiều khả năng tăng trong quý IV. Những yếu tố này trực tiếp tác động mạnh đến lạm phát.
Giá nhà ở thuê bình quân tăng 7,3% trong 9 tháng qua, cao gấp hơn hai lần tốc độ tăng CPI chung. Cùng với đó, chi phí vận chuyển và giá xăng dầu tăng theo mùa vụ cũng góp phần khiến giá hàng hóa nhích lên.
Theo tính toán của Cục Thống kê, trong rổ hàng hóa dùng để xác định CPI, nhóm “nhà ở và dịch vụ sinh hoạt” trong đó có giá nhà ở thuê - thời gian qua đã tăng gấp 2,2 lần so với tốc độ tăng chung của CPI. Chưa kể, cuối năm cũng là giai đoạn hoạt động sản xuất, kinh doanh và đầu tư công tăng mạnh, tạo ra tổng cầu lớn hơn.
Linh hoạt điều hành thị trường
Mặc dù mặt bằng giá trong nước đến nay vẫn được kiểm soát tốt, song áp lực lạm phát trong những tháng cuối năm vẫn hiện hữu. Các yếu tố rủi ro chủ yếu đến từ căng thẳng địa chính trị và cạnh tranh thương mại giữa các nền kinh tế lớn ngày càng gia tăng. Bên cạnh đó, thiên tai, bão lũ có thể làm gián đoạn nguồn cung, gây biến động giá cả hàng hóa thiết yếu, đây cũng là những yếu tố có thể đẩy lạm phát tăng lên trong thời gian tới.
Theo Tổ điều hành thị trường trong nước, bối cảnh quốc tế những tháng cuối năm 2025 vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp do căng thẳng địa chính trị tại nhiều khu vực, đặc biệt là các vùng sản xuất năng lượng và nhiên liệu. Điều này tác động trực tiếp đến chi phí đầu vào của nền kinh tế Việt Nam.
Bên cạnh đó, chi phí nhập khẩu nguyên, nhiên vật liệu phục vụ sản xuất nhiều khả năng tiếp tục tăng theo giá thế giới, đồng thời chịu ảnh hưởng từ biến động tỷ giá. Các yếu tố này làm gia tăng chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm, tạo áp lực cho doanh nghiệp và từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên.
Ngoài ra, việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công 9 tháng mới đạt khoảng 51% kế hoạch, phần lớn sẽ tập trung vào quý IV được dự báo sẽ làm tăng nhu cầu vật liệu xây dựng và nhân công, tác động lên mặt bằng giá cả.
Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương) cho rằng, việc bám sát diễn biến thị trường, điều hành linh hoạt, cùng với triển khai các chương trình kích cầu tiêu dùng cuối năm sẽ là những giải pháp căn cơ, vừa giúp tăng tổng mức bán lẻ hàng hóa, vừa góp phần kiềm chế lạm phát.
Tổ điều hành thị trường trong nước kiến nghị các bộ, ngành và địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8,3 - 8,5%, đồng thời kiểm soát lạm phát. Trọng tâm là theo dõi sát cung - cầu và giá cả thị trường, triển khai kịp thời các biện pháp điều tiết, thúc đẩy tiêu dùng hàng hóa sản xuất trong nước.