Tình trạng này phản ánh một tâm lý chung là, chứng khoán vào thời điểm này chịu nhiều yếu tố bất ổn. Nhà đầu tư ngày càng thận trọng hơn trong việc đánh giá các công ty để tìm ra những đơn vị có triển vọng. Điều này làm cho các công ty phải cạnh tranh với nhau để thu hút nhà đầu tư. Mặc dù vậy, vẫn phải khẳng định, thị trường Việt Nam vẫn thừa thãi nguồn vốn, nên doanh nghiệp nào khẳng định được ưu thế của mình đối với các doanh nghiệp khác sẽ kiếm được nguồn đầu tư, và tất nhiên là nâng cao được giá trị. Để đạt được điều này, các công ty phải lưu ý đến một số điểm chính dưới đây, khi chuẩn bị bước vào các cuộc đàm phán với nhà đầu tư tiềm năng, phát hành cổ phiếu hay chuẩn bị niêm yết trên TTCK.
Theo kinh nghiệm của chúng tôi, điều đầu tiên và quan trọng nhất đối với nhà đầu tư là chất lượng của ban lãnh đạo. Việc xây dựng một đội ngũ có kinh nghiệm và được đào tạo chuyên môn để lãnh đạo doanh nghiệp là rất cần thiết. Các công ty càng có nhiều kinh nghiệm và thành công trong hoạt động sản xuất - kinh doanh thì nhà đầu tư sẽ càng cảm thấy tin tưởng là họ đang đầu tư đúng hướng. Ban lãnh đạo cần thể hiện sự cam kết của họ đối với công ty, cả về thời gian dành cho công ty và quyền sở hữu của họ. Việc bảo đảm và truyền tải được sự hài hòa về lợi ích giữa ban lãnh đạo và nhà đầu tư tiềm năng cũng rất quan trọng.
Tiếp theo, nhà đầu tư cần nhìn thấy được rằng, công ty mà họ muốn đầu tư phải có hiểu biết sâu về ngành/lĩnh vực kinh doanh mà công ty đó đang hoạt động. Ban lãnh đạo cần đảm bảo, họ nhận thức rõ những đối thủ cạnh tranh chính của công ty, thị phần đang nắm giữ và các yếu tố chất lượng, những xu hướng chủ đạo và thách thức trong lĩnh vực kinh doanh của công ty... Thông qua những hiểu biết này, ban lãnh đạo tạo được ấn tượng là họ hiểu được triển vọng của công ty, và là những người có điều kiện để có thể giải quyết được những thách thức hiện nay và trong tương lai.
Do nắm vững những gì có thể xảy ra trong tương lai, ban lãnh đạo có thể đưa ra các dự báo tài chính khả thi cho công ty. Nói cho cùng thì các khoản đầu tư sẽ thể hiện bằng những con số, và nhà đầu tư sẽ giám sát chúng chặt chẽ. Ban lãnh đạo cần hướng tới việc đưa ra được những dự báo mang tính đại diện cho môi trường kinh doanh và khả năng của công ty đạt được những dự báo đó. Dự báo phải bao gồm những gì mà thị thường đang yêu cầu, thị phần của công ty, các nguồn lực cần thiết và lợi nhuận thu được. Những dự báo kinh doanh không thực tế, quá chung chung và không toàn diện sẽ tạo ra cảm giác là, ban lãnh đạo không nắm bắt được bản chất ngành nghề kinh doanh, hoặc không thể truyền tải kinh nghiệm và hiểu biết của mình.
Một điều quan trọng nữa là ban lãnh đạo cũng cần phải tập trung vào hoạt động hằng ngày của công ty. Giám đốc điều hành có thể là một nhà lãnh đạo chiến lược xuất sắc, giám đốc tài chính có thể là một người am hiểu sâu sắc về tài chính…, nhưng giám đốc kinh doanh phải là nền tảng của công ty để thực hiện và đạt được kết quả kinh doanh. Ban lãnh đạo phải chỉ đạo, theo dõi và hoàn thiện những quy trình và thủ tục để tăng hiệu quả hoạt động và giảm chi phí. Hình ảnh mang tính thuyết phục ở đây là, một tổ chức được kiểm soát chặt chẽ và có năng lực cạnh tranh.
Liên quan đến các điểm nói trên, mặc dù thật hấp dẫn khi kinh doanh trong những lĩnh vực có mức độ tăng trưởng cao, ban lãnh đạo cần phải thực sự xem xét khả năng của công ty có thể cạnh tranh và tăng trưởng trong những lĩnh vực đó. Công ty nên tập trung vào các lĩnh vực hoạt động mà đơn vị kinh doanh hiệu quả nhất, chứ không phải tham gia vào những ngành mà mình không có đủ kinh nghiệm chuyên môn để có thể thành công. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, nhà đầu tư thường không đánh giá cao điều này. Nếu đứng trên phương diện thị trường và hiệu quả đầu tư, nhà đầu tư sẽ không muốn công ty thay mặt họ đa dạng hóa lĩnh vực kinh doanh như vậy. Tất nhiên, có một số trường hợp đặc biệt có thể xảy ra, nhưng hầu hết công ty hiếm có khả năng thành công trong việc đa dạng hóa này.
Sau khi xử lý những vấn đề nội bộ, ban lãnh đạo cần phải xử lý các quy trình quan hệ với nhà đầu tư. Trong trường hợp thuận lợi, nhà đầu tư có thể thảo luận về các cơ hội đầu tư của công ty. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi là sự tham gia của nhà đầu tư chiến lược phù hợp, điều này đòi hỏi công ty phải biết được họ cần gì và đang tìm kiếm cái gì. Do đó, phải thực hiện đánh giá nội bộ và các mục tiêu/kỳ vọng kinh doanh phải được xác lập để ban lãnh đạo có thể làm việc hiệu quả và tập trung.
| Tom Herron hiện là Giám đốc Dịch vụ tư vấn giao dịch tài chính của Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam . Ông là chuyên viên thẩm định giá với 6 năm kinh nghiệm công tác tại Việt Nam . Ông am hiểu lĩnh vực thẩm định tài chính và hợp nhất/sáp nhập doanh nghiệp tại Việt Nam qua việc hỗ trợ khách hàng trong nước và quốc tế. |
Mặc dù ban lãnh đạo cần nhà đầu tư hỗ trợ các kế hoạch phát triển công ty trong tương lai, nhưng họ vẫn có quyền chọn lựa nhà đầu tư. Việc lựa chọn bừa bãi sẽ chỉ tìm ra một nhà đầu tư chiến lược đóng góp ít hơn nhiều vào sự phát triển của doanh nghiệp so với khả năng thực tế của nhà đầu tư. Ví dụ, nhà đầu tư có thể nói rằng, ngoài việc đầu tư vốn, họ sẽ đem đến kỹ năng tài chính, quản lý hoạt động và hỗ trợ thay đổi, hiểu biết chuyên nghành...
Tuy nhiên, ban lãnh đạo cần phải đánh giá thực chất những lời hứa này. Các thông tin hữu ích bao gồm kinh nghiệm đầu tư của nhà đầu tư, các hồ sơ từ trước đến nay, hiểu biết về hoạt động kinh doanh (chuyên viên tài chính chưa hẳn là chuyên gia về hoạt động kinh doanh) và các mạng lưới trong ngành có ích cho ban lãnh đạo.
Nói tóm lại, để thu hút nhà đầu tư khi thị trường đi xuống, các công ty cần phải tăng cường sự chuẩn bị và tổ chức nội bộ, cũng như sự trao đổi thông tin liên lạc với cộng đồng nhà đầu tư. Thông qua quá trình xuyên suốt được chuẩn bị kỹ càng và minh bạch, các công ty sẽ hưởng lợi từ việc thu hút thêm nhiều nhà đầu tư, các nhà đầu tư thích hợp và công ty được định giá cao hơn.
Nếu như nội bộ công ty không thể xử lý được những thách thức thì ban lãnh đạo nên tuân theo những thông lệ được quốc tế chấp nhận là, nhờ sự hỗ trợ của những nhà tư vấn tài chính và chuyên gia về quan hệ công chúng. Tạo lập được một hình ảnh cụ thể về công ty trong con mắt nhà đầu tư là cực kỳ quan trọng.