5 trụ cột giúp đầu tư hiệu quả hơn

Nhà đầu tư cần tối ưu hóa năng suất làm việc, không nên dành quá nhiều thời gian vào việc tra cứu tin tức và dán mắt vào bảng giao dịch.

Không ngừng học hỏi một cách có hệ thống

Tốt nghiệp Top 1% Ðại học Havard và có bằng thạc sĩ tại Ðại học Oxford, Guy Spier vào làm tại D.H Blair, một ngân hàng đầu tư quy mô nhỏ nhưng khá nổi tiếng với những thường vụ khó. Sau gần 2 năm bị cuốn vào vòng xoáy của tiền bạc và danh vọng, Guy Spier cảm thấy công việc nơi đây không phù hợp nên quyết định rời khỏi D.H Blair.

Guy Spier bắt đầu tĩnh tâm, tìm đọc các tài liệu về đầu tư chứng khoán, tâm lý và các thể loại phát triển bản thân của Tonny Robbin.

Một thay đổi nhỏ trong tư duy của Guy Spier đã tạo ra một bước tiến dài trong sự nghiệp sau này: “Khởi điểm của trí tuệ là khi ta đổ bớt ly nước đầy của mình để sẵn sang rót thêm những điều học được từ mọi người”. Chẳng hạn, trao đổi và học hỏi từ người bạn thân Monish Pabrai, một nhà quản lý quỹ người Mỹ gốc Ấn, Guy Spier mới thực sự nhận ra được sức mạnh của lãi kép - một thuật ngữ tài chính hết sức đơn giản nhưng không dễ để hiểu trên mọi khía cạnh của cuộc sống. Không ngừng học hỏi một cách có hệ thống là cách duy nhất để một người trở nên tốt hơn mình của ngày hôm qua.

Năm 30 tuổi, Guy Spier bắt đầu quản lý tiền của Quỹ đầu tư Aquamarine, đồng thời nghiên cứu sâu tâm lý hành vi, nổi bật là 24 nguyên lý sai lầm trong tâm lý con người của Charlie Munger, ông mất 18 tháng để thấu hiểu được các nguyên lý này.

Sự soi sáng trí tuệ và thay đổi cuộc đời Guy Spier phải kể đến bữa ăn trưa từ thiện của ông và Monish Pabrai cùng Warren Buffett, với số tiền quyên góp 650.000 USD, sau này được ông mô tả là “đáng giá đến từng đồng”. Guy Spier đã tìm cách mô phỏng mình giống với Warren, ông đọc mọi tài liệu về Công ty Berkshire Hathaway, các khoản đầu tư và phân tích chúng. Ông cố gắng mô phỏng hóa rằng, “trong trường hợp của mình, Warren sẽ làm gì?”.

Một chi tiết thú vị trong buổi nói chuyện trên là Warren ao ước được cùng ngồi ăn trưa với Isaac Newton, người mang tới ba định luật chuyển động và là sản phẩm của một thiên tài. Nhưng tài năng này đã không bộc lộ trong việc đầu tư, ông lỗ nặng khi đầu tư vào cổ phiếu của hãng vận tải South Sea và về sau, câu nói nổi tiếng “tôi có thể tính toán được chuyển động của các ngôi sao, nhưng không lường được sự điên rồ của con người” ra đời.

“Ðối với nhà đầu tư nói chung, lợi nhuận giảm khi chuyển động tăng” là một cách ví von thực tế và hài hước của Warren, ông đã sống dưới thời mà phong trào đầu tư mới, tức những nhà giao dịch theo kỹ thuật bùng nổ, những người muốn tìm kiếm lợi nhuận nhanh trong một khoảng thời gian ngắn, sau đó chứng kiến sự không bền vững của phương pháp này trong những giai đoạn thị trường sụp đổ nhanh chóng.

Buổi nói chuyện khiến Guy Spier sắp đặt lại hết mọi thứ xung quanh mình, từ cách bố trí văn phòng làm việc, vật dụng xung quanh. Trong đó, máy tính cập nhật tin tức sẽ không để chung trong phòng làm việc, mà bố trí riêng một phòng với tên gọi là “bận rộn”. Ông không để ghế ngồi trong phòng bận rộn này nhằm tạo cảm giác khó chịu để không mất hàng giờ tra cứu tin tức và dán mắt vào bảng điện. Mục đích là “bằng mọi cách phải nghiêng được bàn cờ lợi thế về phía mình bằng việc tối ưu hóa năng suất làm việc”.

Ðồng thời, Guy Spier tham gia các câu lạc bộ nhà đầu tư giá trị, ở đó có những con người hết sức mộc mạc, chỉ thuần là trao đổi thông tin, kinh nghiệm, phân tích khách quan, chứ không đưa bất kỳ khuyến nghị mua/bán nào. Ông rút ra một bài học là khi làm việc chung với những người giỏi, bạn không còn cách nào khác ngoài việc trở nên giỏi hơn.

Hầu hết những nhà đầu tư thành công đều hiểu sâu sắc vấn đề “môi trường, hoàn cảnh sẽ tác động tới lý trí”, điều ngược lại rất khó có thể xảy ra. Dám tách mình ra khỏi đám đông, sự xa hoa tráng lệ của thành phố New York đã mang lại nhiều giá trị cho Guy Spier. Sự chủ động hoàn thiện bản thân đã tác động tích cực lên kết quả của đầu tư. Kể từ khi thành lập năm 1997, Quỹ Aquamarine đã chiến thắng vượt thị trường 463%. 

5 trụ cột đầu tư

Theo Guy Spier, dưới đây là 5 trụ cột chính xoay quanh cuộc sống của một con người cũng như nhà đầu tư:

Một là, tìm một phương pháp phù hợp. Thông qua các tài liệu tham khảo, kiến thức tích lũy và cả kinh nghiệm, nhà đầu tư sẽ tìm được một phương pháp cho riêng mình, phù hợp với bản thân và hướng tới mục tiêu sinh lời bền vững. Ngay cả trong đầu tư giá trị, Warren Buffett cũng chia ra thành ba dạng cổ phiếu mà ông sẽ bỏ tiền vào đầu tư, gồm cổ phiếu tổng quát, cổ phiếu tính toán và cổ phiếu kiểm soát.

Cổ phiếu tổng quát thuộc dạng cổ phiếu được ông ví như “điều xì gà hút dở” theo trường phái đầu tư giá trị mà Warren kế thừa từ Ben Graham, trường phái này chủ yếu tìm kiếm các cổ phiếu bình thường tại một mức giá tuyệt vời và đôi khi có thể tác động bằng cách sở hữu cổ phần kiểm soát rồi chuyển giao cho các bên mua tiềm năng. Sau này, khi quy mô công ty lớn lên, ông dần thay đổi quan điểm, mua các doanh nghiệp tuyệt vời tại mức giá tốt thì hiệu quả sẽ tối ưu hơn.

Cổ phiếu tính toán phát sinh trong các giao dịch chiến lược, thường là các thương vụ M&A. Khi giao dịch thành công, công ty bị mua lại thường có mức giá thị trường tăng đáng kể; ngược lại, khi thất bại có thể thiệt hại khá lớn. Ðầu tư vào các cổ phiếu này đòi hỏi sự đánh giá rất kỹ lưỡng.

Cổ phiếu kiểm soát là sở hữu một lượng cổ phiếu lớn, đủ để can thiệp vào ban điều hành nếu họ làm không tốt, nhằm kiểm soát chi phí, tái đầu tư tiền mặt vào các tài sản sinh lời tốt hơn, đồng thời làm những cuộc cải cách nhân sự lớn.

Hai là, tìm một hình tượng mẫu để học hỏi. Guy Spier học hỏi từ Monish Pabrai và Warren là một trong những lý do khiến ông thành công như ngày hôm nay. Về bản năng, con người thường hay đặt câu hỏi khi họ thất bại, nhưng khi thành công thì tính kiêu căng và sự ngủ quên trong chiến thắng có thể làm họ hối hận sau này. Chính Warren trên con đường đầu tư đã thừa nhận may mắn khi tìm được “tấm bản đồ” từ thầy Graham trong cuốn Phân tích chứng khoán.

Ba là, phát triển bản thân. Học hỏi, trong đó tham gia các lớp học phát triển bản thân giúp mỗi cá nhân khám phá được thêm tiềm năng và những thế mạnh khác của mình trong cuộc sống, đồng thời giúp tinh thần các học viên thêm phấn chấn, giữ được ngọn lửa duy trì sự đam mê. Tuy nhiên, một số lớp học loại này ở Việt Nam khiến học viên rơi vào trạng thái quá phấn khích, tới mức phải ra ngoài đường gào lên những mục tiêu hoang tưởng.

Bốn là, nghiên cứu tâm lý học hành vi. Ðây là khía cạnh rất quan trọng trong đầu tư và bất kỳ ngành nghề nào, thậm chí bao trùm trong cuộc sống của một con người. Chẳng vậy mà Charlie Munger từng phát biểu rằng, một trong những mục tiêu quan trọng nhất của cuộc đời ông là giữ cho bản thân chừng mực nhất có thể. Khi đó, Charlie Munger là một trong những người thông thái nhất thuộc Top 5% những người cùng lứa tuổi khi nghiên cứu về tâm lý học hành vi, nhưng ông vẫn chưa bao giờ hết ngạc nhiên với nó.

Năm là, khám phá những điều bí ẩn. Có những sự vật, sự việc mà ngay cả khoa học cũng không giải thích được. Nhìn chung, tâm lý của con người là tò mò, thích tìm kiếm sự mới lạ và việc khám phá những điều bí ẩn mang lại cho nhà đầu tư những trải nghiệm mới, giúp giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi và có thể tái tạo năng lượng cho não bộ hoạt động tốt hơn.

Nguyễn Ðại Hiệp - Email: hiep.buh@gmail.com